Te dzielnice Rybnika są zdegradowane i wymagają rewitalizacji. Radni zaskoczeni. Wy też będziecie?

Rybnik będzie musiał przyjąć Gminny Program Rewitalizacji

Na ostatniej sesji rady miasta pojawił się ciekawy punkt spotkania. Konsorcjum Projekty Miejskie wykonały na zlecenie Urzędu Miasta Rybnika diagnozę delimitacyjną. Została przeprowadzona na potrzeby wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji w naszym mieście.

Jak tłumaczył Rajmund Ryś – przedstawiciel Projektów Miejskich, jak dotąd stosowanie ustawy o rewitalizacji nie było obligatoryjne, ale przepis przejściowy wygaśnie z końcem 2023 roku. Dlatego też Rybnik musi uchwalić Gminny Program Rewitalizacji

To działanie musi poprzedzić wskazanie obszaru (tzw. delimitacja), na którym będzie prowadzona rewitalizacja. Zgodnie z wymogami ustawy wybór obszaru przeznaczonego do rewitalizacji dokonywany jest w oparciu o obiektywne, policzalne mierniki (wskaźniki) – dowiadujemy się we wstępie przedstawionej radnym diagnozy.

Proces delimitacji przebiegł w kilku etapach. Na wstępie rozstrzygnięto o tym, jak podzielić obszar miasta na jednostki, w oparciu o które ma być prowadzona analiza. W przypadku Rybnika punktem wyjścia analizy był podział miast na dzielnice. Następnie wybrano zjawiska do analizy i wskaźniki mające je mierzyć. Kolejnym krokiem postępowania było ustalenie, gdzie znajduje się tzw. obszar zdegradowany. Jest to obszar, gdzie:

- po pierwsze i najważniejsze: występuje koncentracja negatywnych zjawisk społecznych,

- po drugie: muszą na nim wystąpić również problemy w co najmniej jednej z pozostałych sfer wskazanych przez ustawę tj: technicznej, gospodarczej, środowiskowej lub funkcjonalno-przestrzennej.

Z uwagi na nadrzędny charakter sfery społecznej w jej ramach przeanalizowano najwięcej zjawisk, a mianowicie:

- bezrobocie,

- zagrożenie bezpieczeństwa,

- ubóstwo,

- liczba mieszkańców będących osobami ze szczególnymi potrzebami,

- problemy rodzin,

- edukacja,

- uczestnictwo w życiu publicznym,

- uczestnictwo w życiu kulturalnym.

Jak dalej się dowiadujemy, w odniesieniu do każdego ze zjawisk określono te jednostki (dzielnice), w których zjawisko ma wymiar negatywny. Przyjęto, że dotyczy to każdorazowo siedmiu dzielnic (tzw. „kwartyla”, a więc ¼ ogółu dzielnic), w których wartość wskaźnika mierzącego dane zjawisko ma najbardziej niekorzystne wartości. Potem dla każdej dzielnicy zsumowano liczbę przypadków, gdy zjawisko ma wymiar negatywny. Za obszar koncentracji negatywnych zjawisk społecznych uznano te dzielnice, w których wskaźniki dla co najmniej 3 zjawisk miały negatywny charakter, przy czym w co najmniej jednym przypadku musiało to dotyczyć zjawiska kluczowego.

W kolejnym kroku przeanalizowano zjawiska w sferach pozaspołecznych. Dla każdej sfery określono zbiorczy wskaźnik i także w tym wypadku analizowano, w których dzielnicach ten zbiorczy wskaźnik przyjmuje jedną z siedmiu najgorszych wartości (mieści się w „negatywnym kwartylu”).

Gdzie jest problem z ubóstwem, bezrobociem?

Przygotowana dla miasta diagnoza liczy sobie 121 stron. Obfituje w mapki i tabele z danymi. Nie zabrakło też ciekawych informacji dotyczących dzielnic Rybnika. Zaczynamy od pierwszego zagadnienia – ubóstwa. Autorzy diagnozy podkreślają, że jest najważniejszym wyznacznikiem kryzysu w sferze społecznej. Wskaźniki opracowano na podstawie danych przekazanych przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Rybniku. Zjawisko ubóstwa przeanalizowano za pomocą syntetycznego wskaźnika ubóstwa, obliczonego na podstawie dwóch wskaźników cząstkowych:

1) liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 100 mieszkańców (PS),

2) liczba osób korzystających z dodatków mieszkaniowych na 100 mieszkańców (PM).

Wskaźnik liczby osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 100 mieszkańców najwyższą wartość osiąga w dzielnicy Paruszowiec-Piaski (6,37 os./100 mieszkańców), drugi najwyższy wynik odnotowano w Boguszowicach Osiedlu (4,72 os./100 mieszkańców). W górnym kwartylu znalazły się również: Śródmieście, Niewiadom, Niedobczyce, Rybnik-Północ i Radziejów. W pozostałych jednostkach wskaźnik był poniżej 2,24 os./100 mieszkańców.

Z kolei wskaźnik liczby osób korzystających z dodatków mieszkaniowych na 100 mieszkańców najwyższą wartość osiąga w Boguszowicach Osiedlu (3,02 os./100 mieszkańców). Drugi najwyższy wynik odnotowano w dzielnicy Paruszowiec-Piaski (1,81 os./100 mieszkańców). W górnym kwartylu znalazły się również: Niewiadom, Maroko-Nowiny, Chwałowice, Niedobczyce i Śródmieście. W pozostałych jednostkach wartość wskaźnika była poniżej 0,55.

Teraz pora na bezrobocie. Autorzy diagnozy wskazują, że zjawisko bezrobocia w mieście Rybnik przeanalizowano za pomocą syntetycznego wskaźnika bezrobocia, obliczonego na podstawie dwóch wskaźników cząstkowych:

1) liczby bezrobotnych kobiet na 100 mieszkańców danej jednostki (BK),

2) procentu długotrwale bezrobotnych mieszkańców w danej jednostce (DB).

Dane wyjściowe otrzymano z Powiatowego Urzędu Pracy w Rybniku.

W całym mieście Rybnik odnotowano na koniec 2021 r. bezrobocie wśród kobiet na poziomie 0,85 os./100 mieszkańców. Najwyższy wynik odnotowano w dzielnicy Paruszowiec-Piaski (1,76 os./100 mieszkańców), natomiast najniższy wskaźnik – w dzielnicy Chwałęcice (0,38 os./100 mieszkańców).

Bezrobocie długotrwałe stanowi 48% wszystkich przypadków bezrobocia w mieście Rybnik. Najwyższą wartość procentowego udziału osób długotrwale bezrobotnych w całkowitej liczbie osób bezrobotnych odnotowano w dzielnicy Niewiadom (66,3%), natomiast najniższy – podobnie jak w przypadku bezrobocia wśród kobiet – w dzielnicy Chwałęcice (25,0%).

Syntetyczny wskaźnik bezrobocia w mieście Rybnik, obrazujący łącznie oba zjawiska, osiąga najwyższe wartości w jednostkach Niewiadom i Boguszowice Osiedle. W górnym kwartylu znalazły się także Grabownia, Paruszowiec-Piaski, Rybnicka Kuźnia, Radziejów i Niedobczyce.

Wykroczenia, przestępstwa? Przoduje Śródmieście

Kolejne wyniki diagnozy mogą przynieść zaskoczenie. Badacze zajęli się też zjawiskiem zagrożenia bezpieczeństwa w Rybniku. Przeanalizowali za pomocą syntetycznego wskaźnika zagrożenia bezpieczeństwa, obliczonego na podstawie dwóch wskaźników cząstkowych:

1) liczby wykroczeń, nieobejmującej danych dotyczących nieprawidłowego postoju pojazdów, na 100 mieszkańców danej jednostki (WS),

2) liczby przestępstw na 100 mieszkańców danej jednostki (WP).

Dane wyjściowe dotyczące wykroczeń otrzymano ze Straży Miejskiej, dane dotyczące przestępstw otrzymano z Komendy Miejskiej Policji w Rybniku.

Wskaźnik liczby wykroczeń, nieobejmującej danych dotyczących nieprawidłowego postoju pojazdów, na 100 mieszkańców danej jednostki kształtował się na średnim poziomie 4,48 wykr./100 mieszkańców w obszarze całego miasta. Na tym tle bardzo znacząco wyróżnia się Śródmieście ze wskaźnikiem wynoszącym 35,02 wykr./100 mieszkańców, kolejne jednostki mają wskaźniki poniżej 8 wykr./100 mieszkańców. Najniższy wskaźnik odnotowano w jednostce Boguszowice Osiedle (1,00 wykr./100 mieszkańców).

Wskaźnik liczby przestępstw na 100 mieszkańców danej jednostki kształtował się na średnim poziomie 0,45 przest./100 mieszkańców w obszarze całego miasta. Na tym tle bardzo znacząco wyróżnia się Śródmieście ze wskaźnikiem wynoszącym 2,48 przest./100 mieszkańców, kolejne jednostki mają wskaźniki poniżej 1,00 przest./100 mieszkańców. Żadnych przestępstw nie odnotowano w jednostce Stodoły.

Syntetyczny wskaźnik zagrożenia bezpieczeństwa w mieście Rybnik obrazujący łącznie powyższe dwa zjawiska osiąga najwyższą wartość w Śródmieściu (4,72). Drugi najwyższy wynik odnotowano w Boguszowicach Osiedlu (0,31). Jednostki o kolejnych najwyższych wartościach mają już wyniki poniżej 0,3 i są to: Meksyk, Smolna, Rybnicka Kuźnia, Maroko-Nowiny i Rybnik-Północ.

Na następnej stronie: gdzie ludzie mają najwięcej potrzeb. Jak wypada edukacja w dzielnicach.