Tadeusz Drozda: w PRL-u ktoś mógł wyrzucić tekst, puentę, zwrotkę. Teraz nie ma cenzury, ale wywala się człowieka i po problemie (rozmowa)

Redakcja: w jaki sposób został pan tajnym jurorem na tegorocznym Ryjku?

Tadeusz Drozda: nie wiem, trochę to nie ode mnie zależało. Gdyby mnie ktoś zapytał, czy przewidywałem, że zostanę tajnym jurorem, odpowiedziałbym, że nigdy. Po pierwsze nie wiedziałem, że jest taka funkcja, po drugie kiedyś obiło mi się o uszy, że taki Ryjek jest, ale nigdy nie byłem na nim, ani nie miałem pojęcia, że jest.

Kiedy przyjechałem do Rybnika, byłem zdumiony i zachwycony, że ludzie tak pracują. Jednak muszę się bić w pierś, bo jak wymyśliłem jakiś dobry skecz, to jeździłem z nim po Polsce kilka lat.

Jak pan ocenia poziom tego festiwalu? Na jakiej podstawie podjął pan swoją decyzję?

Przyznam, że byłem zszokowany, bo jestem z innych czasów. Niektórych słów nie używam, bo mnie irytują na estradzie. Słowa uważane za „niesalonowe” padały tu bardzo często z ust mężczyzn, jak i kobiet. Po jakimś czasie się przyzwyczaiłem do tej formy kabaretów, bo tak naprawdę prywatnie też takich słów używam.

Było również wiele dowcipnych tekstów oraz fajnych tematów. To jest trudne, kiedy sześć grup kabaretowych robi skecze na jeden temat. Jest przecież strach, czy ktoś inny nie wpadł na ten sam pomysł co ja.

Miałem kiedyś podobną sytuację, kiedy występowałem w kabarecie w warszawskim Bristolu. Kiedy koledzy stali przed publicznością, inni siedzieli w garderobie i opowiadali sobie kawały. Nie mieliśmy pojęcia, kto co mówi na scenie. Zdarzało się tak, że kolega opowiadał praktycznie ten sam monolog co jego poprzednik. Na początku ludzie myśleli, że to taka forma żartu. Jak orientowali się, że jednak nie, to byli zmieszani.

Tutaj – na Ryjku - widać ogromną pracę pomysłowość i naprawdę jestem zdumiony tym, co zobaczyłem, bo dawno nie miałem kontaktu z ludźmi robiącymi imprezy kabaretowe. Kabarety od czasu do czasu oglądam w Polsacie.

Wspomniał pan o Polsacie, tymczasem tutaj kabareciarze mają żal do tej stacji, że próbuje ich w jakiś sposób uciąć. Jak pan to skomentuje?

Jestem związany z Polsatem tylko tym, że 30 parę lat temu słowo „Polsat” wymyślił Tadeusz Drozda. Mówiłem do Zygmunta Solorza, żeby otworzył telewizję, pokazał pierwszy zarys programu. Potem już ja ich olałem, a oni mnie. Solorz jest facetem, którego znałem kiedyś bardzo blisko. Teraz on z takimi jak ja nie utrzymuje kontaktu.

Przypuszczam, że on w ogóle nie wiedział o tym, co się dzieje. Ma tam ludzi od tego. Oczywiście, ktoś głupio pomyślał i dał w dzień wyborów w ramówkę program kabaretowy, gdzie wiadome było, że oni będą walili w PiS jak w bęben, a była cisza wyborcza. Trzeba było to przewidzieć wcześniej.
Polsat nie może nie puścić trzech zaległych odcinków programu (Kabaret na żywo – red.).

Byłem zresztą zaproszony w jednym z nich jako gość i mówiłem swój monolog. Wtedy pierwszy raz zobaczyłem tak ogromną produkcję kabaretową. Pewnie koszt produkcji wynosi tyle, co jeden film fabularny. Tego typu stacje nie przejmują się takimi rzeczami, bo ważne są pieniądze, które zostały wydane. Dlatego nie wierzę, że oni tego kiedyś nie puszczą. Nie ma takiej możliwości. Może właściciel chce zobaczyć, co to będzie, kiedy opozycyjna koalicja dojdzie do władzy i jakie będą gusta? Uknułem teorię, że wszelkie rządy, które padały przez ostatnie 15 lat, obalał Robert Górski (z Kabaretu Moralnego Niepokoju – red.). Może ktoś się czegoś obawiał? Nigdy kabaret nie miał się tak dobrze, jak teraz. Włączę telewizor i co drugi program jest kabaretem, nie można powiedzieć, że ktoś gnębi ten kabaret. O coś innego tu chodzi.

Na pewno będzie musiała obudzić się telewizja publiczna. Najprostszą rzeczą pewnej odnowy byłoby robienie kabaretów w formie publicznej. Wróżę, że miną 2 miesiące i coś więcej będziemy wiedzieli.

Jak w PRL-u radzono sobie z cenzurą?

Być może to będzie zaskakujące, co powiem, ale cenzura w PRL-u była umowna. Tak naprawdę rzadko kiedy było coś cenzurowane, a jeżeli już nawet to ktoś mógł panu wyrzucić tekst, puentę, zwrotkę. Ta cenzura jest trochę legendą, że utrudniała nam życie. Nie pamiętam, by któregoś artystę aresztowano, czy zamknięto. Traktowano nas jak niegroźnych idiotów, tak jak mnie.

Za tzw. demokracji zaczęto wyrzucać ludzi. Mnie z telewizji wyrzucił prezes Wildstein. Nie pytał, wystarczył jeden telefon, że jest taki Drozda i mnie wypieprzyli. Nikt nie powiedział „przepraszam”. To samo uważała Olga Lipińska: dzisiaj są inne czasy. Nie ma cenzury, ale wywala się człowieka i po problemie. Teraz są cenzury na ludzi i kończy się problem.

Za komuny występował przecież taki Młynarski, był Pietrzak. Oni (władza – red.) traktowali nas jak Górskiego teraz w Polsacie.

Dziękuję za rozmowę.