W Rybniku co trzeci dzień do szpitala trafia dziecko po próbie samobójczej. Będzie wsparcie na pomoc

Statystyki pokazują, że problemy psychologiczne nieletnich są wielkim problemem, z którym lekarze mają problem sobie poradzić. Z roku na rok przybywa nieletnich dokonujących prób samobójczych, a system zdrowia jest wobec tego problemu niewydolny. Co potwierdza coroczne zestawienie statystyk <<Ciągle rośnie liczba prób samobójczych wśród nieletnich! Jak sytuacja wygląda w Rybniku? Mamy dane>>

W Rybniku problem długo był dyskutowany w różnych środowiskach, w efekcie czego włodarze postanowili wprowadzić półroczny program wsparcia dla dzieci i młodzieży z problemami psychologiczno-psychicznymi. Programem zostanie objętych 100 najbardziej potrzebujących pomocy dzieci w Rybniku, a miasto przeznaczy na ten cel 400 tys. zł.

- Samorząd od wielu lat ma świadomość, że stan psychiczny społeczeństwa, a szczególnie dzieci i młodzieży jest trudny. Postanowiliśmy jako samorząd coś z tym zrobić, a jak wiadomo, chodzi też o pieniądze. CEiK w swoim budżecie zasygnalizowało ten problem i udało się znaleźć w budżecie 400 tys. zł, które posłużą na stworzenie półrocznego programu dla 100 dzieci, które będą mogły szukać pomocy u fachowców — mówi Piotr Kuczera, Prezydent Miasta Rybnika.

Zadowolona z wprowadzenia nowego programu jest dr Katarzyna Musioł, ordynator rybnickiej pediatrii, która każdego dnia spotyka w swojej pracy dzieci po próbach samobójczych.

- Problem zdrowia psychicznego u dzieci i młodzieży jest problemem narastającym, pilnym i palącym. Są to zaburzenia lękowe, zaburzenia łaknienia, depresje i próby samobójcze. Z ogólnopolskich statystyk wiemy, że z roku na rok prób samobójczych dzieci i młodzieży jest coraz więcej. Dane pochodzą z policji i mamy świadomość, że są mocno niedoszacowane. Polska jest drugim krajem w UE pod względem prób samobójczych dzieci i młodzieży. W naszym kraju rocznie ginie dwa razy więcej ludzi w wyniku prób samobójczych niż w wypadkach samochodowych. Bardzo się cieszę, że UM dostrzegł ten problem. My, lekarze widzimy to na co dzień. W ostatnim roku około 5-10 dzieci miesięcznie trafiało do nas po próbie samobójczej. Średnio co trzy dni przyjmowaliśmy dziecko po próbie samobójczej, a rekordem było troje dzieci jednego dnia. To nie są puste statystyki, to są realne problemy, tragedie dzieci i rodzin — podkreślała lekarka.

Wizyta dziecka z zaburzeniami psychicznymi na oddziale pediatrycznym to dopiero pierwszy krok. Lekarka zwróciła uwagę, że często osoba wypisana z oddziału nie podejmowała dalszego leczenia, nie korzystała z dalszej pomocy, by skutecznie wyjść z problemu.

- Naszym problemem było brak możliwości zagospodarowania takiego dziecka po wypisaniu ze szpitala. Na oddziale takie dziecko w sposób medyczny jest zaopiekowane, jest konsultowane psychiatrycznie, psychologicznie, ale gro dzieci jest wypisywane do domu z zaleceniem tzw. dalszej opieki psychologiczno-psychiatrycznej. To jest formułka wpisywana na wypisie, ale mamy świadomość, że te dzieci tak naprawdę są kierowane do czarnej dziury systemu, bo tej opieki dalej nie było. Dlatego bardzo się cieszę, że pojawiło się, przy wsparciu UM rozwiązanie. Teraz dzieci będą kierowane z oddziału do placówki psychologiczno-pedagogicznej, gdzie będą uzyskiwały dalszą diagnozę i będą kierowane na psychoterapię. Farmakologia to rozwiązanie drugiego rzutu, rozwiązaniem nadrzędnym jest psychoterapia — zwraca uwagę Katrzyna Musioł.

Urząd Miasta ogłosi grant na działalność programową, co pozwoli wyłonić placówkę specjalistyczną z lekarzem, który będzie w niej na stałe zatrudniony. To do tej placówki będą kierowani nieletni pacjenci potrzebujący dalszego leczenia specjalistycznego jak np. psychoterapia. W ten sposób załatana będzie luka systemowa, o której wspomniała ordynatorka rybnickiej pediatrii. W myśl programu wparcia uruchamianego w Rybniku, dziecko z oddziału szpitalnego, trafiało będzie do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, w której zapadnie decyzja, czy dany pacjent wymaga dalszego leczenia.

- My przyjmujemy te dzieci, diagnozujemy, ale nie możemy ich leczyć, ponieważ co do zasady jesteśmy placówką edukacyjną. Oczywiście zatrudniamy psychologów, ale on nie może podjąć zajęć typowo psychoterapeutycznych. Dlatego dziękuję za inicjatywę, która powstała, bo to nam daje możliwość odesłania dzieci najtrudniejszych do konkretnej placówki specjalistycznej, do służb medycznych na psychoterapię — mówi Adam Kocjan, dyrektor Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Rybniku.

Przed pandemią rybnicka placówka psychologiczno-wychowawcza przyjmowała około 2500 dzieci rocznie, obecnie ilość ta wzrosła do 3000 dzieci. Psychiatra dziecięca zwróciła uwagę, że program wprowadzany w naszym mieście pozwoli na większą "filtrację" pacjentów. Nie każdy nieletni musi być poddawany leczeniu psychiatrycznemu. W tym jednak dużą rolę odgrywają działania prewencyjne.

- Lekarz psychiatrii dziecięcej jest ostatnim ogniwem, gdzie nastolatki powinny trafiać, więc powinniśmy się skupić na kilku krokach wstecz. Profilaktyka jest ważna, czyli jest to szkoła, to są działania psychologiczne, ale również formy psychoterapii. To jest ważne, aby była prewencja działań psychiatrycznych. Oddziaływania profilaktyczne, psychoterapeutyczne, podjęte w odpowiednim momencie pozwalają minimalizować ryzyko podejmowanych prób samobójczych. Można powiedzieć, że należy zwiększyć zakres pomocy takim dzieciom, ale działać na wczesnym etapie, aby nie dochodziło do prób samobójczych. Narodowy Program Zdrowia Psychicznego obecnie już zakłada reformę psychiatrii, która jest wdrażana i jest to deinstytucjonalizacja. To oznacza, że dzieci z zaburzeniami nie powinny od razu trafiać do psychiatry, tylko stawia się na leczenie środowiskowe. Lukę tę właśnie ma uzupełnić program, o którym mówimy — wyjaśnia dr Ksymena Urbanek, specjalista psychiatrii dzieci i młodzieży, psychiatra z CZP "Integrum" w Rybniku.

Dlatego też program zakłada aktywizowanie i wykorzystywanie roli psychologów w szkołach. W Rybniku znaczna większość placówek oświatowych posiada psychologów, którzy odgrywają ważną rolę w całym łańcuchu zdarzeń.

- Próba samobójcza u nastolatka jest efektem przeciągających się zaburzeń emocjonalnych, kumulujących się trudności i w pewnym momencie ten zdesperowany człowiek targa się na swoje życie. W tym programie chodzi o to, by dzieciaki dostały odpowiednią pomoc wcześniej, np. w szkole, aby wzrosła sprawczość i poczucie kompetencji psychologów szkolnych. Później, w kolejnym etapie, kiedy jest potrzebna pomoc psychoterapeutyczna, mogły ją otrzymać — podsumowuje psychiatra Ksymena Urbanek.

- Naszym celem jest też aktywizowanie psychologów w szkołach. Chcemy, aby poczuli oni sprawczość swojej pracy w szkole, bezpośrednio mając nadzór i wsparcie psychologów z poradni psychologicznej — potwierdził Adam Kocjan, dyrektor Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej.

Prezydent Miasta zadeklarował, że jeżeli program będzie dawał efekty, miasto zrobi wszystko, by był kontynuowany.