Rocznica wybuchu II WŚ: wiwatujące tłumy w Rybniku, śmierć właściciela Śląskiego Dworu i prawdziwe miejsce początku wojny. Dzielimy się z Wami ciekawostkami

Minęły 84 lata od wybuchu II wojny światowej – największego konfliktu w dziejach, zaliczanego do wojen totalnych, gdzie nie obowiązywały zasady czy konwencje chroniące ludność cywilną. Wojna pochłonęła ponad 60 mln ludzkich istnień na całym świecie.

Co działo się w Rybniku 1 września 1939 roku? Poświeciliśmy temu duży artykuł, który pojawił się 4 lata temu na naszym portalu. Z kolei rok temu rzuciliśmy nowe światło na to, gdzie tak naprawdę rozpoczęła się II wojna światowa. Przypomnijmy Wam teraz ciekawostki, o których już pisaliśmy.

Rybniczanie witali niemieckich żołnierzy na rynku

Sporym zainteresowaniem cieszył się artykuł o rybniczanach wiwatujących na widok niemieckich wojsk, przejeżdżających przez Rybnik. Około 6.00 rano w Rybniku było słychać huk armat, a już trzy godziny później niemieccy żołnierze opanowali miasto. Ruszając w kierunku Żor żegnały ich wiwatujące tłumy. To tylko jedna z sytuacji, która miała wtedy miejsce w naszym mieście. O dramacie cywili, obronie naszego miasta i zdradzie rozmawialiśmy z doktorem Bogdanem Klochem – ówczesnym dyrektorem Muzeum w Rybniku.

_Archiwum

Dzisiaj takie obrazki jak ten powyżej mogą wywoływać w nas konsternację. Pamiętajmy jednak, w jakim czasie zostały one wykonane. Niemcy w przeciwieństwie do np. Wielunia, nie bombardowali stukasami naszego miasta. Sam Rybnik przypominał bardziej narodowościowy tygiel z ludnością polsko i niemieckojęzyczną. Kiedy niemieckie wojska pojawiły się na rynku, zaczęli gromadzić wokół nich mieszkańcy.

Funkcjonuje w obiegu kilka zdjęć ukazujących rynek. Stoi tam kilka czołgów. Mój ojciec miał wtedy 6 lat. Mówił mi, że masa ludzi szła do centrum. Byli pełni podziwu widząc nowoczesne maszyny, ale i frustracji, że nasza armia nie mogła stawić czoła najeźdźcy. Propagandowo akcja na rynku była dobrze przygotowana. Były tam tłumy. Tylko kto był prawdziwym nazistą? Trudno powiedzieć – mówił nam kilka lat temu Bogdan Kloch.

Inne relacje mieszkańców wskazywały, że byli zdziwieni tłumem na rynku. Mało tego, ludzie wiwatowali na widok żołnierzy niemieckich na swoich maszynach. Widać to na zdjęciu, które w swoich zbiorach ma muzeum Yad Vashem w Izraelu. Zostało ono wykonane podczas wymarszu żołnierzy z Rybnika. Szli ul. Sobieskiego.

Mało tego, szybko na budynkach zaczęły pojawiać się nazistowskie swastyki. Wyglądało to tak, jakby część mieszkańców była przygotowana na nadejście Niemiec.

Z wielkim bólem Polacy przyjmowali fakt, że na budynkach Rybnika pojawiły się swastyki. Niektórzy twierdzą, że były już przechowywane tutaj od dłuższego czasu. Wywieszanie flag w wielu przypadkach nie wynikało z przekonań, ale koniunkturalizmu i zabezpieczania się na wypadek, gdyby sąsiad okazał się nieżyczliwy. Ludzie zabezpieczali się, możemy mieć do nich żal, ale musimy być ostrożni w ocenie - tłumaczył nasz rozmówca.

Otrzeźwienie wśród wiwatujących mieszkańców przyszło z czasem. Trzeba też pamiętać o obrońcach, którzy strzegli naszej ziemi i za nią zginęli.

Zginął w swojej kamienicy, dziś jej część jest rozebrana

Osobny wątek poświęcamy Piotrowi Kupczakowi, właścicielowi kamienicy nazywanej Schlesische Hof, czyli Śląskim Dworem. To jeden z cywilów, który zginął 1 września 1939 roku. Na tragedię złożył się ciąg niefortunnych zdarzeń. Do dramatu doszło rankiem, kiedy kolumna niemieckich pojazdów przedarła się już przez polską obronę. Ktoś w pewnym momencie strzelił w kierunku żołnierzy. Ci zaczęli pośpiesznie obserwować pobliskie budynki.

Traf chciał, że pan Kupczak wyjrzał lub poprawiał firanę kijem. Zginął na miejscu. To była jedna z nielicznych ofiar w Rybniku, która zginęła w tak dramatycznej sytuacji – mówił nam kilka lat temu Bogdan Kloch.

Los części Śląskiego Dworu został już dawno temu przesądzony. Fragment znajdujący się przy ul. Hallera przeznaczono do rozbiórki, bo właściciel nie kwapił się do jakiejkolwiek renowacji zabytkowego budynku. Kiedy nadeszła decyzja Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Rybniku – było już za późno na jakikolwiek ratunek. Kamienica okazała się jedynie skorupą, grożącą zawaleniem. Prace opóźniły się znacznie w czasie, ponieważ do tego nie garnął się właściciel. Dopiero nowy posiadacz zdecydował się zrównać część kamienicy z ziemią.

Byliśmy dzisiaj przed omawianym budynkiem. Zobaczcie, jak aktualnie wygląda:

Chcecie się dowiedzieć więcej, jak wyglądał w Rybniku 1 września 1939 roku? Zachęcamy do lektury »1 września 1939 w Rybniku. Niemieckich żołnierzy na rynku witały tłumy«

II wojna światowa rozpoczęła się w Rybniku?

Rok temu opisywaliśmy sensacyjny wręcz wątek rozpoczęcia II wojny światowej. Zapewne większość z nas kojarzy, na czym polegała prowokacja gliwicka. Rybniczanie słyszeli też o akcji abwery w Stodołach. Idąc dalej tym tokiem, od lat uczyliśmy się w szkołach, że rozpoczęcie II wojny światowej miało miejsce na Westerplatte, gdzie pancernik Schleswig-Holstein o godz. 4.45 oddał pierwszą salwę w kierunku wojsk stacjonujących na wybrzeżu. Potem dowiedzieliśmy się, że niemieckie samoloty były nad Wieluniem kilka minut wcześniej.

Okazało się, że agresor zanim zbombardował Wieluń, to już walczył na Śląsku, a konkretnie na przedpolach Rybnika! Tak wynika z telegramów, do których dotarł Tomasz Muskus – mieszkaniec Wodzisławia Śląskiego i pasjonat historii. Dokumenty znajdowały się w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie.

Jest ono definitywnie i niezaprzeczalnie dowodem na to, że II wojna światowa nie rozpoczęła się w Wieluniu ani na Westerplatte (tak, jak dotąd głoszono i nas uczono), ale w zupełnie innej części Polski. A mianowicie na Kresach Zachodnich, a dokładniej na przedpolach Rybnika – mówił nam.

Wg telegramów znalezionych w UK, wojska stacjonujące po polskiej stronie miały kontakt z wrogiem już o godz. 3.14, a o 3.30 doszło do pierwszych starć. To o tyle ciekawe, ponieważ dotychczasowe badania historyczne wykazywały, że przekroczenie granicy przez wojska niemieckie nastąpiło o godz. 4.45 (wg meldunku straży granicznej). Następnie o 5.30 wróg wkroczył do Kuźni Raciborskiej, a o 6.30 zbliżał się już 50 czołgami do Rybnika.

Telegramy potwierdzają już co innego. Atak rozpoczął się na przedpolach Rybnika - Chwałęcicach i w Stodołach. Nasi żołnierzy jakoś ich powstrzymywali. W Rybniku też były walki. Przez nasz region przeszły dwie „nawałnice” – jedna przez Rybnika, druga przez Żory. Nasze oddziały opóźniły działania wroga. Niemiecka 6. piechota dotarła na pozycje pszczyńskie dopiero rankiem, 2 września, co pozwoliło na dotarcie części naszego wojska na pozycje. Niestety, stało się nieszczęście pod Ćwieklicami, gdzie była mgła. 5. dywizja pancerna rozbiła Armię Kraków – największą polską armię – mówi w rozmowie z nami Tomasz Muskus.

Nasz rozmówca dotarł też do niemieckich relacji.

Dowiedziałem się, że Niemcy walczyli o 3.45 o Rydułtowy, Suminę i tunel nad kopalnią. Zanim agresor zbombardował Wieluń, to walki na Śląsku już trwały.

Zapraszamy Was do lektury o cennych znaleziskach, do których dotarł Tomasz Muskus »II wojna światowa nie rozpoczęła się na Westerplatte i Wieluniu, a od Rybnika? Niecodzienne odkrycie w UK«

Jak początek II wojny światowej wspominają/wspominali Wasi dziadkowie, pradziadkowie? Macie jakieś zdjęcia z tamtego okresu? Przesyłajcie na [email protected].