zamknij

Wiadomości

Oto efekt samowoli budowlanej. Właściciel rozebrał bez zgody prawie 100-letni zabytek

2016-09-07, Autor: 

Czy wiecie, że na terenie naszego miasta mogliśmy znaleźć 676 zabytkowych obiektów liczących 100 i więcej lat? Mogliśmy, bo jeden z takich zabytków został niedawno zmieciony z powierzchni ziemi. Właściciel willi mieszkaniowej w Niewiadomiu postanowił pozbyć się prawie 100-letniego budynku. Rozebrał go samowolnie na przełomie lipca i sierpnia - bez zgody magistratu.

Reklama

W naszym mieście znajdziemy sporo budynków i obiektów pamiętających dawne dzieje. Jedną z takich nieruchomości była powstała w 1920 roku willa mieszkaniowa znajdująca się przy ul. Raciborskiej 226 b. Starsi mieszkańcy Niewiadomia z rozrzewnieniem pamiętają czasy, gdy mieszkał w niej dyrektor kopalni „Beatensglück” . Obiekt ten zamieniono potem w przedszkole. Z czasem willa opustoszała i popadała w ruinę. Znajdowała się w gminnej ewidencji zabytków, teraz nie pozostał po niej nawet ślad.

Właściciel tego budynku złożył 15 lipca do rybnickiego magistratu zgłoszenie rozbiórki obiektu. Pozwolenia jednak nie uzyskał. - 25 lipca br. została wydana decyzja zgłaszająca sprzeciw do zgłoszenia rozbiórki zaś właściciela w urzędzie miasta poinformowano o konieczności dopełnienia formalności i przeprowadzenia postępowania administracyjnego w celu możliwości uzyskania pozwolenia na rozbiórkę – mówi Anna Kolenda z biura prasowego UM w Rybniku.

Willa znajdowała się pod ochroną konserwatorską. Ten fakt jednak nie powstrzymał właściciela do samowoli budowlanej i rozebrał budynek. Aleksandra Frydrychowicz - Miejski Konserwator Zabytków zweryfikowała sytuację. - Stwierdziła, że zostało złożone zgłoszenie rozbiórki, jednak właściciel zgodnie z przepisami nie miał prawa rozpocząć prac przed upływem 30 dni od zgłoszenia. Urząd natychmiast skontaktował się z właścicielem. Wydział Architektury, jako właściwy w tej sprawie, przygotował sprzeciw do zgłoszenia, które nie spełniało wymagań formalno-prawnych. Następnie, po stwierdzeniu samowolnej rozbiórki,  sprawa została skierowana do Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego – wyjaśnia Anna Kolenda.

Jak wskazuje Miejski Konserwator Zabytków, urząd nie zna planów inwestycyjnych właściciela, bo jeszcze kilka lat temu (przy okazji oględzin z udziałem PINB w sprawie kontroli stanu zachowania) zapewniał, że przystąpi do remontu obiektu. Właścicielem nieruchomości jest osoba prywatna, a nie firma.

Z kolei Anna Kolenda podkreśla, gmina sprawuje ochronę nad zabytkami, ale obowiązki wynikające z opieki nad obiektami (tj. m.in. remonty, utrzymanie substancji budowlanej we właściwym stanie technicznym i estetycznym oraz zgodnie z innymi przepisami, tu: ochrony konserwatorskiej) są domeną właściciela obiektu budowlanego.

Właściciel uniknął tego obowiązku. - Cała ta sytuacja pokazuje, jak ważne jest aby obiekty o dużej wartości historycznej były pod opieką samorządu. Niestety, wspomniany budynek trafił w prywatne ręce i ten nie czekając zapewne na zgodę konserwatora zabytków, zrównał go z ziemią. To karygodne. Tym bardziej, że dzieje się to w czasie, gdy ze środków unijnych można pozyskać fundusze na kompleksową rewitalizację. Dobrze, że Zabytkowa Kopalnia Ignacy oraz Szpital Juliusz są pod opieką miasta, bo nie wiadomo, co by zostało z tej zabudowy – komentuje Mirosław Górka, lider T:RAF dla Niedobczyc i Niewiadomia.

Jak podkreśla dalej nasz rozmówca, nie chce ganić sektora biznesowego bo istnieje wiele przykładów, że można skorzystać z pomocy Unii Europejskiej i odnowić obiekt, który wydawałby się już ruiną. - Podam przykład chociażby budynku byłego Urzędu Gminy w Niedobczycach, następnie biblioteki. Jego ówczesny stan był niemalże identyczny do tego w Niewiadomiu. Na szczęście prywatny przedsiębiorca pozyskał środki z UE w wysokości 85% całej inwestycji. Dzisiaj obiekt cieszy oczy wszystkich mieszkańców – dodaje.

Z mapy Rybnika zniknęła cząstka historii naszego miasta. Zostały wspomnienia tych rybniczan, dla których zabytkowa willa była przedszkolem. Jakie kroki podejmie Powiatowy Inspektorat Budowlany? Do sprawy jeszcze wrócimy.

Oceń publikację: + 1 + 6 - 1 - 19

Obserwuj nasz serwis na:

Komentarze (37):
  • ~miro81 2016-09-07
    14:57:33

    38 14

    Nie bronię właściciela, nie znam go, nie znam sprawy i stanu technicznego budynku, ale:
    1. Otrzymanie dotacji nie jest takie proste. Po za tym dotacje są zwykle w formie kredytu. Zawiłe (nie będę opisywał) i często po przeliczeniu nieopłacalne.
    2. Trzymam redakcję za słowo i czekam na aktualizację artykułu, aż do samego finału sprawy.
    3. Czas upływa. Mam tylko nadzieję, że na działce jeśli powstanie budynek - to w ciekawej formie i architekturze, a nie typowy dwuspadowy domek/dworek.

  • ~Dawid Nieszporek 2016-09-07
    15:06:48

    48 35

    w końcu. sam bym postąpił podobnie

  • ~siarzewski 2016-09-07
    15:13:05

    86 7

    Pewnie będziecie minusować ale....

    Samorządy mogą przyznawać dotacje na remonty i utrzymanie obiektów zabytkowych. W praktyce robią to dość często i hojnie, ale niemalże zawsze beneficjentem tych dotacji są parafie.... Prywatny podmiot, jeśli nie jest "dobrze ustawiony" praktycznie nie ma szans na wsparcie ze strony samorządu.

  • ~morfeus12 2016-09-07
    15:20:31

    36 51

    Karygodne zachowanie wlaściciela. Byl to najokazalszy z budynków, które zachowały się po kopalni Beatensgluck, o ktorej pewnie slyszał tylko 1% współczesnych mieszkańców. Bezpowrotnie pozbywamy się naszego narodowego dziedzictwa. Byl to piękny obiekt. Mam nadzieję, że nadzór budowlany zajmie się sprawa wlaściwie. Kolejnym podobnym obiektem, który padnie niedługo pod rozbiórkę będzie Florianshof na Zamysłowie i wiele innych. To efekt wieloletnich zaniedbań. Dzielnice tracą wartościowe i historyczne obiekty, zaś w ich miejsce powstają szkaradne domki i szkółki leśne. Dawni właściciele w grobach się przewracają. Tyle lat ciężkiej pracy idzie na marne...

  • ~ 2016-09-07
    15:43:04

    66 6

    Jak człowiek kupi zabytek to na dzień dobry konserwator spróbuje puścić go z torbami. W Sławikowie pałac także popada w dalszą ruinę. ..Na Mikołowskiej pod budowę drogi zabytek zniknie i nie ma z tym większego problemu. Prywatny właściciel najczęściej jest blokowany przez samorząd, ale jak państwo coś potrzebuje to nie ma problemu.

  • ~morfeus12 2016-09-07
    16:08:15

    27 1

    Czy ktoś się orientuje czy te piękne sosny przed Domem Dyrektora również wycięto??

  • ~pit75rk 2016-09-07
    16:46:34

    83 13

    Jeśli ma swój prywatny teren to robię co zechcę z nim. Ciekawe dla czego to sprzedano? Skoro taki zabytek ( na zdjęciach widać ruinę) to dla czego miasto nie odrestaurowało go. Szlag mnie trafia jak słyszę że miasto ( nie tylko Rybnik) nie ma funduszy na remont i ogłasza przetarg na nieruchomość a później biegną do miejscowych pismaków że ktoś miał czelność coś na swojej własnej nieruchomości rozebrać zamiast zrujnować siebie i następne pokolenia swoich potomków remontując coś co u kogoś budzi sentymenty. Trzeba było w ofercie przetargowej zaznaczyć że budynek ma zostać. Ciekaw jestem czy ktoś by to kupił. Odpowiadam. Samo by się rozpadło.

  • ~karolVTEC 2016-09-07
    16:49:26

    81 24

    Była to własność prywatna i właściciel powinien mieć święte prawo zrobić ze swoją własnością, co mu się żywnie podoba. Nawet, jeżeli budynek miałby 500 lat, jeśli należy do prywatnego właściciela to urzędnikom nic do tego, czy przemalował budynek na różowo, czy otoczył go fosą czy go rozebrał. Tak powinno być, ale w Polsce nadal panuje postkomunizm.

  • ~Aksamitka 2016-09-07
    17:05:39

    13 3

    Ooooo.... moje przedszkole i mój rocznik na zdjęciu z miejscowosci mojego dzieciństwa :)

  • ~ 2016-09-07
    17:18:17

    56 8

    Jeśli nie wolno było rozebrać tego straszydła, to magistrat mógł to sfinansować. Albo - albo. Skąd szary człowiek ma wziąć tyle pieniędzy, żeby dbać o "zabytek"? Taniej wyburzyć i postawić coś od nowa. Słusznie ktoś zauważył, że już w ofercie sprzedaży powinny zostać postawione jasne warunki co wolno, a czego nie.

  • ~Adamus 2016-09-07
    17:33:07

    11 28

    Kto to widział taki piękny i zadbany budynek rozebrać ale samowola to samowola. Właściciel na pewno sobie wszystko skalkulował.

  • ~Marcin Szlęg 2016-09-07
    18:37:59

    49 13

    Dobrze właściciel zrobił.. Ja zrobił bym tak samo.. Skoro jest właścicielem to jest jego plac i se może tam nawet nas.... Jak by faktycznie zależało miastu na tym zabytku to by dołożyła starań aby go odnowić lub pomóc właścicielowi ewentualnie moglo go wykupić a nie jak już coś ktoś zrobi to smarować jakieś tematy... Również bez wahania bym go wyburzyl bo nie miał bym zamiaru płacić za renowację tym bardziej że nie jest to tanie tym bardziej że musiałbym używać tych samych materiałów co x lat temu.. Teraz mleko się rozlało i nie ma co nad nim płakać skoro jest 600x zabytków w Rybniku to niech zaczną w tym temacie działać a nie kawę pić i potem z wielkimi pretensjami wyskakiwać...

  • ~Lateks 2016-09-07
    18:45:00

    70 7

    Kiedy to czytam to mnie ciarki po plecach przechodzą.
    Jak prywatna osoba chce rozebrać 90-cioletnią ruinę to płacz, ale jak UM wycina takie drzewa, rozbiera takie zabytki, czy też pod pieczą UM takie zabytki niszczeją mimo iż można uzyskać dotację w UE to jest wszystko super. Urzędnicy mogą wszystko a ty szary człowieku bez zgody urzędników to się nawet wysrać nie możesz bo SM to sprawdzi....

  • ~czorcik 2016-09-07
    20:07:11

    48 3

    Jaka jest różnica między : rozebrać ruinę, a ruina się rozleciała...?

  • ~Maja_1 2016-09-07
    20:10:14

    21 4

    W dzielnicy domów jednorodzinnych jaką jest Zamysłów, miasto wyraziło zgodę na budowę architektonicznego koszmaru, w którym znajduje się fitness. Dodatkowo fitness prowadzi zajęcia otwarte dla wszystkich . Porykiwania trenerów, muzyczna rąbanka - za darmo dla wszystkich, bez konieczności kupowania karnetów.

  • ~Robin Tell 2016-09-07
    20:20:52

    26 25

    Należałoby powiesić starców komunistów, którzy rządzili przed 1989 rokiem. Komuna odebrała wielu właścicielom ich mienie robiąc tam przedszkola, żłobki GS-y PSS-y WSS-y itd. Jednym słowem odebrali im ich własność i środki produkcji. Bez powieszenia byłych komunistów nie będzie sprawiedliwości. Niestety wielu z nich zasila jeszcze szeregi PiS.

  • ~saint83rk 2016-09-07
    22:36:02

    12 5

    Chodziłem do tego przedszkola w latach 89-90 mieszkam niedaleko tego miejsca. Łezka się w oku kręci... Aksamitka daj znać kto Cię uczył w tym przedszkolu.

  • ~ 2016-09-07
    22:38:00

    19 9

    aha czyli każda stuletnia chatka jakich pełno na wsiach jest w świetle prawa zabytkiem i nie wolno jej ruszać?jestem ciekaw o które 676 obiektów chodzi

  • ~rybniczanka 2016-09-07
    23:04:36

    37 4

    Budynku szkoda, miał ciekawą bryłę architektoniczną. Co do dotacji z UE, nawet jeśli właściciel uzyskałby wysokie środki (choć myślę, że nie jest o nie łatwo) to różnicę musi dopłacić. W przypadku tak okazałego budynku z pewnością byłaby to bardzo wysoka kwota.
    Budynek w takim stanie jak go widać na zdjęciach był "zaproszeniem" dla bezdomnych i ciekawskich dzieciaków. Jeśli doszłoby do wypadku kto poniósłby odpowiedzialność? Oczywiście można by zabezpieczać... można... tylko to chyba walka z wiatrakami.
    Skoro właściciel prosił o pozwolenie na rozbiórkę dlaczego miasto w tym momencie nie zaoferowało pomocy przy remoncie? Pytam skoro tak bardzo teraz UM boleje nad tą stratą.

  • ~martin75fm 2016-09-07
    23:07:43

    32 5

    Jaka samowola budowlana ? Budynek groził zawaleniem czyli katastrofie budowlanej a jego stan techniczny był oceniany kilka lat temu. Skoro kiedyś był własnością Miasta to kto i jak sprzedał "zabytek". Jak już napisali powyżej, mój plac, mój budynek i mogę zrobić co chcę a jak to zabytek to niech miasto odkupi w dobrej cenie zabytku a nie ruiny - zdjęcia przedstawiają ruinę a nie zadbaną "willę dyrektora". PINB to niech się lepiej zajmie aktualizacją tego co się buduje bo potem remont mostku na Raciborskiej się przeciąga gdyż wykryto " liczne niezinwentaryzowane sieci " a wykonawca nie może dotrzymać terminu realizacji ponieważ musi sprawdzać co do kogo należy i przekładać zamiast budować. Bajzel w tym mieście i tyle w temacie. Aaa czy wspominany mostek na Rudzkiej nie miał przypadkiem ze 100-lat i kochany konserwator zabytków nie upomni się o rozebranie historycznej budowli o wysokiej wartości?

  • ~Wojciech Pawela 2016-09-08
    01:01:17

    24 0

    ~`morfeus12 Florianshof na Zamysłowie został sprzedany przez Syndyka za około 60 000pln wraz z hektarową działką i też od kilku lat czeka na swój "pożar" ...

  • ~THE Bill 2016-09-08
    07:22:56

    33 8

    Konserwatorów zabytków powinno się spalić na jednym stosie razem z orzecznikami z ZUSu i komornikami. Ktoś zna przypadek, żeby konserwator zrobił coś pożytecznego? Ot przykład z samego centrum - rondo Raciborska, Wodzisławska, Dworek. Budynek się sypie, ruina, tylko czekać, aż na kogoś spadnie cegła. Co robi konserwator? Wymaga, żeby wyremontować zgodnie z tym jak budynek wyglądał? To niech sam znajdzie fundusze na sfinansowanie nadpłaty jaką inwestor będzie musiał ponieść ponad to co zapłaciłby za zwykły remont. Po co się użalać nad takimi RUINAMI które tylko straszą? To nie zamek tylko zwykła rudera.

  • ~czolgi0504 2016-09-08
    07:36:32

    30 8

    I bardzo dobrze !!! Patrzcie jak to wyglądało remontuj takie coś!! - Głupota !!

    Spękane murowane na piasku z wapnem bez cementu rozpada się, a okien nie możesz wymienić na plastikowe musisz odrestaurować te drewniane co korniki wdupi ły !!!

    Odrestaurowanie takich okien około 120 tyś
    Zakup nowych około 30 tyś

    Jeśli właściciel tej działki będzie potrzebował kogoś kto potwierdzi że to nie on - To ja mu dam alibi !!

    Jeśli to prywatna działka to:

    SKUĆ -- ZBURZYĆ --POSTAWIĆ NOWE--POPRAWIĆ KOMFORT ŻYCIA-- I NAJWAŻNIEJSZE " NIE ZADŁUŻAĆ SIĘ "

    Pozdro !!

  • ~adamus85 2016-09-08
    09:15:38

    26 7

    Po prostu ręce mi opadają jak czytam. Po pierwsze jestem za właścicielem, to by się samo niedługo zawaliło i jeszcze ktoś by przy tym ucierpiał. Druga sprawa niech każdy postawi się na jego miejscu czy jakby miał taką ruderę na działce to by ją remontował, gdzie koszty byłyby ogromne. Najbardziej mnie boli jednak, że większość piszę, że miał się starać o dotację z Unii, z UM albo jakiejś innej instytucji. Ludzie, czy Wy nie rozumiecie, że on by się starał o wasze pieniądze, bo przecież władza nie ma swoich pieniędzy tylko wasze. Przy okazji zarobiliby wszyscy po drodze. Tak psioczycie na urzędników, że ich za dużo a sami taki myśleniem powodujecie, że ich jest więcej i władza to wykorzystuje. Kradną od was a wy sobie nawet z tego sprawy nie zdajecie. Ciekawe czy jakby, każdy z was miałby dać po 5 zł na osobę na remont tej kamienicy to ciekawe czy by to zrobił. A po ostatnie nawet jakby się to wyremontowało wsadziło ogromne pieniądze, to co miałoby tam powstać? Biura ? Rozumie, że coś na czym dałoby się zarobić i cały remont stałby się opłacalny. Powinien być zakaz dofinansowań z UM i z jakiejkolwiek innej instytucji do prywatnych inwestycji. Cudze pieniądze wydaję się lżej i bardziej ryzykuje, zamiast myśleć. Dziękuję za uwagę i czekam na minusy.

  • ~Olafik 2016-09-08
    09:43:48

    19 6

    Zabytek? czy to znaczy ,że blokowiska za kilkadziesiąt lat też będą zabytkiem?

  • ~Przemek22 2016-09-08
    09:53:40

    14 2

    Budynek był piękny ale szkoda że tak zaniedbany. Rok temu odwiedziłem to miejsce z aparatem i upamiętniłem. Zapraszam chętnych na bloga http://zagubione-w-czasie.blogspot.com/2015/04/rybnik-willa-dyrektora-kopalni.html

  • ~buchu 2016-09-08
    09:56:09

    16 5

    Ciekawe czy właściciel odzyskał sobie chociaż starą cegłę (obecnie takiej nie robią) bo może by starczyło a nawet zostało kasy po zapłaceniu kary jaką teraz zapłaci co jest absurdem. Jak już niejedna osoba zauważyła wcześniej UM i inne instytucje nie zadbały aby ten "zabytek" uchronić przed takim końcem.
    Pewnie standardowo wykpią się, że zrobili wszystko na co im przepisy prawa pozwalają a teraz zgodnie z tymi samymi przepisami udup.ą właściciela za rozbiórkę. Własność prywatna w Polsce to mrzonka. Chcesz zbudować pozwolenie, zburzyć pozwolenie, wyciąć pozwolenie mimo, że płacisz podatki i jest to twój teren.

  • ~siarzewski 2016-09-08
    11:46:41

    7 1

    Pytanie do ekspertów - zakładając że może się tutaj ktoś taki trafi ;-)

    Czy posiadając budynek zabytkowy w złym stanie technicznym można go wyburzyć i wybudować od podstaw we współczesnej technologii, zachowując oryginalną bryłę i detale ?? Mam tu na myśli m.in zamianę stropów drewnianych na betonowe ??

  • ~miro81 2016-09-08
    13:56:00

    11 6

    @~Przemek22 - po tych zdjęciach widać, że to nie był zabytek - to była ruina. Brak stropów (parter, piętro), mury trzymające się "na słowo honoru", wszystko w rozsypce. Teraz pewnie właściciel będzie miał sprawę w sądzie. Miasto nic nie zyska, właściciel straci (choćby czas i nerwy).

  • ~RozeMari 2016-09-08
    16:24:39

    6 2

    Czy nie powinni mieć zgody na rozpowszechnianie mojego wizerunku? To oczywiście żarcik bo w sumie szalenie miło było się zobaczyć na zdjęciu sprzed 41 lat :)

  • ~Mariusz Rycus 2016-09-08
    19:42:18

    8 5

    A co a jak jego budynek to jego i niech sobie robi z nim co zechce w koncu jego rodzina go wybudowala.Ale tu w Polsce urzednicy siedza i tylko patrza gdzie tu zgarnac grube pieniadze .Piszecie tak jakby wycieczki jezdzily ogladac ten zabytek.W takich budynkach jak siedza cpuny i alkoholicy czy grozi zawalaniem to moze byc to urzad sie nie interesuje ale wlasciciel cos zrobi to zaraz sie urzad pojawia bo jego jeszcze mozna oskubac z portfela .Inwestorow na takie budynki jest duzo ale po rozmowie z konserwatorem dziekuja i odchodza

  • ~Sonia Pakuła 2016-09-08
    21:18:04

    13 7

    POPIERAM WLASCICIELA....U NAS NA WSZYSTKO NIE DOSC ZE CZEKA SIE MIESIACAMI, LATAMI....NA ZGODY I INNE DOKUMENTY...TO JESZCZE ROBIA POD GORKE...KAZDY POWINIEN MIEC PRAWO DO ZROBIENIA TEGO..CO CHCE ZE SWOJA POSESJA...TO TYLKO W PL ROBIA PROBLEMY ...BIUROKRACJA.....PORAZKA

  • ~Mariusz Sliwinski 2016-09-09
    00:08:59

    5 4

    Co to za artykul ?
    1. To nie przedszkole z Radlina
    2.Kto dostal zgode na wstawienie zdjecia z baliku z przedszkola w Radlinie?

  • ~Paweł Stołtny 2016-09-09
    09:11:27

    11 4

    Nie przesadzajmy o tej ruinie.
    Budynek w 2007 roku był w dobrym stanie, mam zdjęcia jak wyglądał.
    Po prostu nikomu na remoncie nie zależało- działka bardzo atrakcyjna i dobrze skomunikowana z parkingiem.
    W stanie jaki jest na zdjęciach była co najmniej 3 lata.
    Wiadomo. jak nie było stropów, to koszty były by ogromne, ale ktoś to doprowadził do takiego stanu.
    aaa cegła w piwnicach to była klinkierowa "dziurawka" a krokwie tak grube, że z jednej można by było zrobić 16.

  • ~Mateusz Młynarski 2016-09-11
    14:09:37

    3 2

    Proponuje upaństwowić wszelkie nieruchomości xD
    A tak na poważnie, obstawiam że willa była miejscem schadzek lumpów parkowych, amatorów denaturatu itp. Plus utrzymanie takiego obiektu pewnie do tanich nie należało, a to co ktoś robi ze swoją własnością prywatną, nikogo nie powinno obchodzić . Pozdrawiam.

  • ~ 2016-09-12
    00:50:11

    3 2

    I teraz tak. Jeżeli znakomita większość ludzi popiera rozebranie rudery, to co należy zmienić? Nastawienie ludzi czy prawo? Moim zdaniem prawo. Ja rozumiem zabytki. Świetnie. Ale to była ruina. Przecież żeby to "odrestaurować" trzeba by na nowo wybudować.

  • ~Kinga Luty 2022-02-09
    19:03:00

    0 0

    Panie Tadeuszu wystarczy czytać rybnik.com.pl i nie pomawiać Bogu ducha winnych ludzi: https://www.rybnik.com.pl/wiadomosci,oto-efekt-samowoli-budowlanej-wlasciciel-rozebral-bez-zgody-prawie-100-letni-zabytek,wia5-3266-31257.html

Zamieszczone komentarze są prywatnymi opiniami Użytkowników portalu. Redakcja portalu Rybnik.com.pl nie ponosi odpowiedzialności za ich treść.

Alert Rybnik.com.pl

Byłeś świadkiem wypadku? W Twojej okolicy dzieje sie coś ciekawego? Chcesz opublikować recenzję z imprezy kulturalnej? Wciel się w rolę reportera Rybnik.com.pl i napisz nam o tym!

Wyślij alert

Sonda

Wybieramy prezydenta Rybnika. Na kogo oddasz głos w wyborach?





Oddanych głosów: 3623