Olek Krupa ze Złotą Lampką Górniczą

Inauguracji jubileuszowych, 50. Rybnickich Dni Literatury towarzyszyły inne ważne rocznice: 55-lecie Teatru Ziemi Rybnickiej, 55-lecie Dyskusyjnego Klubu Filmowego "Ekran" oraz 20-lecie Filharmonii Rybnickiej. Częścią niedzielnej uroczystości również był spektakl teatralny Magdy Umer i kabaretu MUMIO, poświęcony Jeremiemu Przyborze, zatytułowany "Przybora na 102".

Tegoroczną Honorową Złotą Honorową Lampkę Górniczą, nagrodę przyznawaną ludziom kultury szczególnie zasłużonym dla miasta i regionu, otrzymał Olek Krupa.

- Rybnik zawsze pozostaje w moim sercu – mówił wzruszony aktor, odbierając okolicznościową statuetkę i pamiątkowy dyplom z rąk prezydenta Rybnika Piotra Kuczery.

Sylwetkę i zawodowe dokonania Olka Krupy przypomniał w wygłoszonej na cześć laureata laudacji, rybnicki artysta malarz Krzysztof Dublewski:

- (...) Bardzo długa była droga naszego laureata z Teatru Poezji w Domu Kultury Rybnickiej Fabryki Maszyn czyli legendarnego Bombaju, na sceny Broadway’u i plany filmowe Hollywood. Aleksander Krupa, a raczej Olek Krupa, bo pod takim zdrobnieniem funkcjonuje w artystycznym świecie, jest dziś uznanym w Stanach Zjednoczonych aktorem mającym w dorobku kilkadziesiąt ról, często u boku sław ekranu. „Amerykański sen”, śniony przez tysiące adeptów tego zawodu na całym świecie, w jego przypadku się ziścił. (…) Na swoją dzisiejszą pozycję najbardziej rozpoznawalnego aktora z Polski konsekwentnie pracował, krok po kroku przez ponad 30 lat, a pomogły mu w tym nie tylko talent, ale też wytrwałość i upór. (…) Grywa większe lub mniejsze role i epizody w całkiem znaczących projektach. Pierwszym filmem, w którym zaistniał w amerykańskim kinie było legendarne „9 i ½ tygodnia” z Kim Basinger i Mickey Rourke’m, wygrał casting z Michaelem Yorkiem do filmu „Alex sam w domu”, grał u Woody Allena („Co nas kręci, co nas podnieca”), w komedii kryminalnej „Tajne przez poufne” z Georgem Clooney’em i Bradem Pittem braci Coen, z którymi jest zaprzyjaźniony; wystąpił w filmie „Dyktator” Sachy Barona Cohena oraz „Włoskiej robocie”, zaś Philip Noyce, reżyser filmu „Salt” z Angeliną Jolie i Danielem Olbrychskim, powiedział do Olka po castingu „…jesteś moim prezydentem, mając na myśli rolę prezydenta Rosji. Ze względu na akcent i odpowiednie warunki zewnętrzne jest często obsadzany w rolach postaci z Europy Wschodniej, w tym polityków, czego wcale nie uważa za zaszufladkowanie, bo na takie role jest zapotrzebowanie (...)

Olek Krupa urodził się w Rybniku 18 marca 1947 roku. Ukończył I LO im. Powstańców Śląskich oraz Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie.
W połowie lat 70. wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie zetknął się z amerykańskim środowiskiem artystycznym. Po powrocie związał się z teatrem STU w Krakowie. W 1981 roku ponownie wyjechał do USA, gdzie od ponad 30 lat pracuje w swoim zawodzie. Mieszka w Nowym Jorku.

Jest aktorem teatralnym, telewizyjnym i filmowym. Ma na koncie ok. 60 ról filmowych, w tym w filmach tak uznanych reżyserów, jak Woody Allen czy bracia Coen. Szczególnie ceniony jest za dorobek na deskach teatrów nowojorskich, a za rolę hrabiego Almavivy w sztuce „Figaro Gets Divorce” otrzymał prestiżową nagrodę Stowarzyszenia Amerykańskich Krytyków Teatralnych Drama – Logue Critics Award.

Olek Krupa stosunkowo często bywa w Rybniku - można go spotkać na żużlowych meczach i na rowerze, który w Rybniku jest jego ulubionym środkiem lokomocji.

Honorowa Złota Lampka Górnicza - nagroda przyznawana ludziom kultury szczególnie zasłużonym dla miasta i regionu - towarzyszy Rybnickim Dniom Literatury od 1985 roku. W formie statuetki wręczana jest od 1993 roku. Zaprojektowana przez Zygmunta Brachmańskiego statuetka łączy elementy tradycyjnej lampki górniczej i Pegaza – symboli Rybnickich Dni Literatury.