Wieczerza wigilijna

    Wieczerza wigilijna była i jest posiłkiem postnym, co nie znaczy ubogim. Na dawnych stołach znajdowały się tego wieczoru wszystkie płody pól i lasów z całego roku.
    Dużą uwagę przywiązywano do leczniczych właściwości podawanych potraw: miód - dodawał sił, mak - zapewniał dobry sen i urodzaj, orzechy - potęgowały mądrość, a potrawy z grochu i kapusty - były symbolem siły i zdrowia.
    Różne tradycje podają różną liczbę potraw: 7 bo tyle jest dni tygodnia, 9 - dla wspomnienia chórów anielskich, 12 - bo tylu było Apostołów. Im bogatszy był dom, tym więcej potraw znajdowało się na stole.
    Kolację rozpoczynano i nadal rozpoczyna się od zupy. Dawniej była to zupa rybna, migdałowa, z siemienia lnianego, owocowa bądź czekoladowa. Dziś dominuje barszcz czerwony z uszkami lub zupa grzybowa.
    Kolejne dania to przyrządzone na wiele sposobów różne kasze. Na wigilijnym stole musiał też znaleźć się mak. Jedną z najbardziej znanych potraw makowych jest kutia. Składa się z pszenicy, czyli symbolu życia i wzrostu, maku, który daje spokojny i głęboki sen oraz miodu oznaczającego słodycz, czystość i zwycięstwo nad złem. Ta potrawa symbolizuje także jedność świata żywych ze zmarłymi.     
    Trudno dzisiaj wyobrazić sobie Wigilię bez ryby. Początkowo ryby jedzono jedynie we wsiach położonych nad wodami. Ryba to znak starochrześcijański, ale jako postne danie jest też owocem wód. Na wigilijnych stołach dominowały śledzie, szczupaki, dziś najpopularniejsze są karpie.
     Ci, którzy w czasie Adwentu powstrzymywali się od jedzenia słodyczy, podczas wigilijnej wieczerzy mogą się nimi zajadać. Tym bardziej, że na stołach królują ciasta: pierniki, strucle, łamańce, makówki, torty makowe, a także dania z bakalii np. moczka. Kompot z suszonych owoców dawniej był napojem spożywanym tylko przez dzieci.
    Według dawnej tradycji wigilijna kolacja trwała ok. dwóch godzin i w czasie jej trwania nie wstawano od stołu ani nie odkładano łyżki przed jej zakończeniem. Jeśli ktoś musiał przerwać jedzenie, wtedy trzymał łyżkę w zębach. Nie objadano się, ale trzeba było skosztować każdej potrawy, żeby nie zabrakło jej w następnym roku.
    Po skończonej kolacji przed udaniem się na Pasterkę nie sprzątano ze stołu aż do rana. Wierzono, że resztkami jedzenia posilą się dusze zmarłych.