Poradnik wyborcy. Co musisz wiedzieć o głosowaniu

Data wyborów parlamentarnych wyznaczona została na 15 października 2023 roku. Zgodnie z Konstytucją RP, wybory muszą dobyć się w dzień wolny, przypadającym w ciągu 30 dni przed upływem 4-letniej kadencji obecnych parlamentarzystów. Obecna kadencja rozpoczęła się 12 listopada 2019 wraz z pierwszym posiedzeniem Sejmu, więc czteroletni okres kadencji mija 12 listopada 2023 roku. Decyzję o terminie wyborów ogłosił prezydent Andrzej Duda.

Wybierzemy posłów i senatorów

W polskich ławach sejmowych zasiada 460 posłów, a w Senacie 100 senatorów. To ich będziemy wybierać w połowie października.

Kto jest uprawniony do głosowania?

Każda osoba pełnoletnia na dzień wyborów, która posiada obywatelstwo polskie. Głosowanie będzie się odbywać w specjalnie przygotowanych lokalach wyborczych. Adresy podawane są do wiadomości publicznej. Najczęściej są to w naszym okręgu placówki oświatowe. Dodatkowo lokale wyborcze powstają w szpitalach oraz zakładach karnych. Lokale wyborcze są otwarte w określonych godzinach, chyba że istnieją przesłanki, które pojawiają się w ciągu dnia wyborczego, o przedłużeniu godzin otwarcia danego lokalu wyborczego.

Pamiętaj, że możesz zagłosować poza miejscem zamieszkania. Zobacz jakich formalności należy dopełnić:

Głosowanie na wniosek o zmianę miejsca głosowania — dla wyborcy, który:

• czasowo przebywający poza miejscem zameldowania na pobyt stały (w tym wyborca zameldowany na pobyt czasowy),
• czasowo przebywający poza miejscem zamieszkania (tj. ujęty na własny wniosek w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania),
• nieujęty w żadnym stałym obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców,
  może wziąć udział w głosowaniu w miejscu czasowego pobytu, jeżeli w okresie od 1 września 2023 r. do 12 października 2023 r., złoży w Urzędzie Miasta Rybnika (Wydział Spraw Obywatelskich) wniosek o zmianę miejsca głosowania. Wniosek może zostać złożony: na piśmie w postaci papierowej z własnoręcznym podpisem, w postaci elektronicznej, opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem, przy użyciu usługi elektronicznej udostępnionej przez Ministra Cyfryzacji.

Głosowanie na podstawie zaświadczenia — dla wyborcy, który zamierza zmienić miejsce pobytu przed dniem wyborów, może otrzymać zaświadczenie o prawie do głosowania. Z zaświadczeniem takim można głosować w dowolnym obwodzie głosowania w kraju, za granicą lub na polskim statku morskim. Wniosek o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania składa się w Urzędzie Miasta Rybnika (Wydział Spraw Obywatelskich) od dnia 1 września 2023 r. do 12 października 2023 r. Wniosek składa się na piśmie utrwalonym w postaci papierowej z własnoręcznym podpisem.
Zaświadczenie o prawie do głosowania wyborca odbiera za pokwitowaniem osobiście albo przez upoważnioną pisemnie osobę. Należy zwrócić szczególną uwagę, aby nie zgubić zaświadczenia o prawie do głosowania. W przypadku jego utraty niezależnie od przyczyny, nie będzie możliwe otrzymanie kolejnego zaświadczenia, jak również wzięcie udziału w głosowaniu w obwodzie właściwym dla w miejsca stałego zamieszkania.

Głosować korespondencyjnie może wyborca:

• niepełnosprawny o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (do zgłoszenia wyborca niepełnosprawny dołącza kopię aktualnego orzeczenia właściwego organu orzekającego o ustaleniu stopnia niepełnosprawności),
• podlegający w dniu głosowania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych, o których mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi,
• który najpóźniej w dniu głosowania kończy 60 lat.

Zamiar głosowania korespondencyjnego należy zgłosić do Komisarza Wyborczego w Bielsku-Białej III (ul. Piastowska 40, 43-300 Bielsko-Biała) w terminie od 1 września 2023 r. do 2 października 2023 r.

Głosować przez pełnomocnika mogą wyborcy:

• posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
• którzy w dniu głosowania ukończą 60 lat.

Głosować przez pełnomocnika można tylko w kraju. Pełnomocnikiem może być osoba posiadająca prawo wybierania w tej samej gminie, co udzielający pełnomocnictwa do głosowania lub posiadająca zaświadczenie o prawie do głosowania.

Pełnomocnikiem nie może być:

1) osoba wchodząca w skład komisji obwodowej właściwej dla obwodu głosowania osoby udzielającej pełnomocnictwa do głosowania;

2) mąż zaufania;

3) obserwator społeczny;

4) osoba kandydująca w wyborach.

W celu sporządzenia aktu pełnomocnictwa wyborca składa wniosek do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) gminy, w której wyborca jest ujęty w obwodzie głosowania właściwym dla adresu zameldowania na pobyt stały lub adresu stałego zamieszkania. Wniosek należy złożyć w terminie od dnia 1 września 2023 r. do dnia 6 października 2023 r.

Jak głosować?

Aby głos był ważny, oddajemy jeden głos na kandydata do Sejmu i jeden na kandydata do Senatu. W innej sytuacji głos będzie nieważny.

Wybory do Sejmu

Wybory przeprowadzane są w 41 okręgach. Rybnik wchodzi w Okręg nr 30, na który składają się powiaty: mikołowski, raciborski, rybnicki i wodzisławski oraz miast na prawach powiatu Jastrzębie-Zdrój, Rybnik i Żory. Z naszego okręgu wybieranych jest 9 posłów.

Podczas liczenia głosów wykorzystywana jest metoda D'hondta. Oznacza to, że najpierw jest brana pod uwagę ilość głosów oddanych na daną listę i według tego następuje podział mandatów. W podziale głosów będzie brane pod uwagę ugrupowanie, które w skali kraju zdobędzie minimum 5% poparcia wyborców, jeżeli bierze udział w wyborach jako partia, zaś 8% głosów, jeżeli startuje w wyborach jako koalicja.

Wybory do Senatu

Polska podzielona jest aż na 100 okręgów. Z powiatów mikołowskiego i rybnickiego oraz miasta Rybnika, które jest miastem na prawach powiatu stworzono Okręg nr 73. Głosowanie do Senatu odbywa się w okręgach jednomandatowych, a więc mandat uzyskuje osoba, która zdobyła największą ilość głosów.

Wyniki wyborów

W wieczór wyborczy każdy z nas śledzi wyniki wyborów, jednak należy pamiętać, że są to wyniki sondażowe. Na oficjalne wyniki, potwierdzone i ogłoszone przez Państwową Komisję Wyborczą należy poczekać kilka dni.

Co z referendum?

Nie zapominajmy też, że w dniu wyborów odbędzie się referendum. Pytania, które pojawią się na karcie są... mocno dyskusyjne. PKW w osobnym komunikacie zaznacza, że "w żadnej mierze wyborca (osoba uprawniona do udziału w referendum) nie może i nie jest zmuszany do głosowania wyborach do jakiegokolwiek organu, ani do udziału w referendum. Decyzja o udziale w wyborach do danego organu (np. do Sejmu lub do Senatu) albo w referendum jest zatem wyłączną decyzją wyborcy (osoby uprawnionej do udziału w referendum)".

W przypadku referendum przeprowadzanego w tym samym dniu, co wybory do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, wyborca może zatem zdecydować, wyłącznie według własnego uznania, o udziale np.

- jedynie w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (bez udziału w referendum);

- jedynie w udziale w referendum (bez udziału w wyborach do Sejmu i do Senatu);

- jedynie w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (bez udziału w wyborach do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej i w referendum);
itd.

Jeżeli wyborca odmówi przyjęcia karty lub kart do głosowania obwodowa komisja wyborcza odnotuje to w spisie wyborców - czytamy w komunikacie PKW.

Z drugiej strony Komisja ostrzega, że za zniszczenie lub uszkodzenie karty do głosownia w referendum grozi kara do 3 lat pozbawienia wolności/