zamknij

Wiadomości

Rybnicki teatr i Okrąglak na liście zabytków

2023-05-13, Autor:  lk, źródło: UM Rybnik

Dwa nowe zabytki w Rybniku. Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach wpisał do rejestru zabytków budynki Teatru Ziemi Rybnickiej i tzw. Okrąglaka. Oba obiekty to cenne świadectwo architektury powojennej.

Reklama

Wyjątkowe obiekty, które posiadają wartość historyczną, artystyczną czy naukową, a ich zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na fakt, że są świadectwem minionej epoki, powinny być chronione. Takimi obiektami z całą pewnością są budynki należącego do miasta Teatru Ziemi Rybickiej i tzw. Okrąglaka, którego właścicielami są Cech Rzemiosł oraz Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Rybniku oraz Spółdzielnia Rzemieślnicza Wielobranżowa.

– Każda epoka pozostawia po sobie rzeczy wybitne, średnie i słabe. Są różne czasy, w niektórych powstaje wiele rzeczy wybitnych, w innych wiele słabych. Rolą konserwatora jest dostrzeganie tych wybitnych i ich ochrona. Kluczową formą ochrony obiektu jest wpis do wojewódzkiego rejestru zabytków. Taki wpis nie tylko chroni obiekt przed niepożądanymi działaniami, ale też buduje świadomość społeczną – wiedząc, że dany obiekt jest zabytkiem, patrzymy na niego inaczej, bardziej doceniamy – mówi Henryk Mercik, Miejski Konserwator Zabytków w Rybniku.

Budynki Teatru Ziemi Rybnickiej i tzw. Okrąglaka z całą pewnością takimi wyjątkowymi obiektami są. To najmłodsze w tej chwili zabytki w Rybniku, choć nie jedyne w skali kraju z epoki PRL-u. Na ich unikatowość składa się kilka elementów.

– Rybnicki teatr to obiekt, któremu ochrona konserwatorska się absolutnie należy, to budynek wybitny nie w skali Rybnika czy regionu, ale kraju! Zaprojektowany przez trio architektów, określanych mianem Zielonych Koni – Jerzego Gottfrieda, Henryka Buszkę i Aleksandra Frantę, stanowi realizację symboliczną. Projektowany od 1956 roku i realizowany w latach 1958 – 1964 wyróżnia się na tle innych budowanych w tym czasie obiektów, zrywając z symetrycznym monumentalizmem socrealizmu i nawiązując duchem do architektury francuskiej. Bardzo rzadko spotyka się budynek teatru, w którym nie ma osi symetrii, a tu nawet sala widowiskowa jest niesymetryczna. Ten brak symetrii świadczy o tym, że twórcy chcieli pokazać, jak oni widzą projektowanie nowoczesne, to także bardzo odważne wejście w powojenny modernizm – wyjaśnia Henryk Mercik.

Tzw. Okrąglak to budynek nieco późniejszy, bo ukończony w 1974 roku, ale równie wyjątkowy, m.in. ze względu na fakt, że jego współprojektantką była kobieta, Barbara Meisel, co w tamtych czasach nie było normą. To obiekt inny niż teatr, ale także ikoniczny.

– Wszyscy wiedzą, gdzie jest Okrąglak, jego wartość polega na tym, że jest bardzo dobrze osadzony w przestrzeni małego placu, który nie ma korzystnego kształtu, to taka niewielka kieszeń urbanistyczna. Prosta forma – okrągły obiekt ze szklaną ścianą osłonową, który stoi na trzonie – nadaje budynkowi lekkości, a jego barwa – seledyn przywodzący na myśl kolor spatynowanej miedzi, doskonale koresponduje z wieżami pobliskiej bazyliki. Okrąglak to ciekawa konstrukcja, bardzo logiczne i dobrze zaaranżowane wnętrze, a przede wszystkim świadectwo tego, że zrzeszeni w Cechu rybniccy rzemieślnicy mieli duże ambicje, realizując projekt niebanalny i wyróżniający się na tle innych budynków cechowych – tłumaczy rybnicki konserwator zabytków.

Oba te obiekty, mimo że powstałe w epoce PRL-u, przywołują wśród rybniczan dobre wspomnienia, związane z uczestnictwem w wydarzeniach kulturalnych czy wielkich balach. Oba też są doskonale wkomponowane w przestrzeń.

– Ich wartość to nie tylko sama architektura. Trzeba te budynki docenić w sensie urbanistycznym, widać, że projektanci myśleli nie tylko o jednostkowym obiekcie, ale też o mieście jako całości. Stanowią interesujący ciąg budynków, są bardzo dobrze osadzone w przestrzeni, która pokazuje też ich funkcje, okrąglak jest kameralny, teatr monumentalny – dodaje Henryk Mercik.

Wpis obu budynków do wojewódzkiego rejestru zabytków to efekt starań właścicieli – Miasta (TZR) i Cechu Rzemiosł oraz Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Rybniku oraz Spółdzielni Rzemieślniczej Wielobranżowej (Okrąglak). Inicjatywa zyskała poparcie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach, który wydał w sprawie decyzje w oparciu o opinie i analizy.

"Budynek stanowi bardzo cenne świadectwo architektury powojennej. Budynek to dzieło, które jest niezwykle ważne dla miejscowości i regionu, ze względu na swoją wartość architektoniczną, a także historyczną (…) Wpis do rejestru zabytków jest uzasadniony potrzebą ochrony jego ciekawej architektury, reprezentującej budownictwo publiczne II połowy XX w." – czytamy w decyzjach Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach w kontekście obu budynków.

Oceń publikację: + 1 + 34 - 1 - 3

Obserwuj nasz serwis na:

Komentarze (16):
  • ~Maksymilian Popeć 2023-05-13
    13:01:28

    27 1

    Pamiętam jak okrąglak tętnił życiem a teren wokół nie był jeszcze zastawiony samochodami.

  • ~romcost 2023-05-13
    14:22:06

    35 1

    Może teraz znajdzie się kasa aby okrąglak wyremontować, bo straszy, a faktycznie jest symbolem w naczym mieście i chyba każdy wie, gdzie jest "kulok".

  • ~xerim 2023-05-13
    15:53:42

    19 1

    romcost a Hermes nie straszy swoim wyglądem?
    Wygląd zewnętrzny z czasów PRL.

  • ~Lateks 2023-05-13
    17:22:22

    26 6

    Ehhh pytanie kiedy króliczoki na nowinach wpiszą jako zabytki...?
    Swoją drogą, zabytki takie betonioki, ale Rybnickie dworki, kamienice, itp. rozbierają wyburzają, chcą remontować to niech remontują, tylko po co ten cyrk z zabytkiem?

  • ~Arteks 2023-05-13
    19:26:12

    7 27

    Super pomysł aby udana lub nieprzeciętna architektura, nawet jeśli nie ma 100 lat była uznawana za zabytek i była prawnie chroniona. Okrąglakowi przydałby się remont co słusznie zauważa @romcost. Inspiracją dla rybnickiego okrąglaka była stojąca w ścisłym centrum Warszawy - rotunda. @lateks - a skąd wiesz czy za jakiś czas nie wpiszą? Osiedla były projektowane przez najlepszych polskich architektów. Dzięki modernizacjom są co raz bardziej reprezentacyjne dla miast. Cechuje je jakaś spójność czego nie można powiedzieć o dzielnicach domkowych (za nielicznymi wyjątkami).

  • ~Bernard Jona 2023-05-13
    20:22:39

    2 7

    Zabytek? Z bliska ten nasz rybnicki
    okrąglak wygląda naprawdę staro.

  • ~rzyt 2023-05-13
    22:01:52

    17 17

    Gdzie w Rybniku funkcjonuje teatr? Kto jest dyrektorem teatru, a nie budynku ? Co najwyżej narazie jest to Sala Ziemi Rybnickiej.

  • ~vikasoskass 2023-05-13
    23:00:30

    3 2

    Wpis został usunięty z powodu złamania regulaminu zamieszczania opinii.

  • ~przykopa 2023-05-14
    08:15:27

    8 2

    Wpis został usunięty z powodu złamania regulaminu zamieszczania opinii.

  • ~messnaooo 2023-05-14
    12:41:31

    2 1

    Wpis został usunięty z powodu złamania regulaminu zamieszczania opinii.

  • ~przykopa 2023-05-14
    14:26:32

    9 3

    Ciekawe dlaczego adwentyści usuwają podanie Lokalizacji jednego z najbardziej zadbanego blockhasu na Nowinach ?

  • ~1floyd 2023-05-14
    16:16:09

    12 2

    Kulok zabytkiem? No cóż. Skoro jego stali bywalcy, w większości są, lub zbliżają do emerytury, to jest możliwe. I super. Tyle że, taki wpis podnosi sporo koszty remontu. O modernizacji nie wspomnę. A wątpię, czy wojewódzki konserwator, sypnie kasą na jego remont. Raczej sobie policzy za nadzór. Mamy przykład familoka na Paruszowcu. To miasto musi ponosić koszty remontu.

  • ~vekoxxxsse 2023-05-14
    21:33:46

    1 2

    Wpis został usunięty z powodu złamania regulaminu zamieszczania opinii.

  • ~rzyt 2023-05-15
    00:07:00

    7 4

    Jaką sztukę ostatnio wystawił rybnicki teatr?

  • ~przykopa 2023-05-15
    10:38:53

    3 7

    Pisowcy chodzą do teatru że interesują się tym tak bardzo jak stare dewotki prokreacja ?

  • ~olyaseksyy 2023-05-15
    15:28:11

    0 0

    Wpis został usunięty z powodu złamania regulaminu zamieszczania opinii.

Zamieszczone komentarze są prywatnymi opiniami Użytkowników portalu. Redakcja portalu Rybnik.com.pl nie ponosi odpowiedzialności za ich treść.

Alert Rybnik.com.pl

Byłeś świadkiem wypadku? W Twojej okolicy dzieje sie coś ciekawego? Chcesz opublikować recenzję z imprezy kulturalnej? Wciel się w rolę reportera Rybnik.com.pl i napisz nam o tym!

Wyślij alert

Sonda

Czy Miasto Rybnik powinno przejąć Fundację Elektrowni Rybnik?




Oddanych głosów: 574