Sprawy dzieci nie są polityczne!

 

Czym zajmuje się Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Rybnika – Boguszowic?

Stowarzyszenie działa od 2001 roku. Powstało, aby przejąć funkcje opieki nad dziećmi w Boguszowicach, którą wcześniej sprawowała tu świetlica środowiskowa. Okazało się, że zapotrzebowanie na opiekę nad dziećmi w tym miejscu jest tak duże, że przekracza możliwości świetlicy. Boguszowice zamieszkuje 12 tysięcy ludzi. Najnowsze dane mówią, że aż 480 rodzin objętych jest pełną opieką ośrodka pomocy społecznej. To oznacza, że około 2500 osób, w tym 600-700 dzieci żyje wyłącznie z zasiłków wypłacanych przez pomoc społeczną. Problemy bytowe – niestety – bardzo często idą w parze z niewydolnością wychowawczą rodzin, z alkoholizmem i przemocą w rodzinach.

Na początku naszej działalności pod naszą opieką była około setka dzieci. Z czasem rodziły się pomysły, aby rozszerzać nasze pole działania poza ośrodek. Dzięki pozyskiwaniu grantów, udział w projektach takich jak „Odziedzicz pracę”, czy też „Dzieci na ulicy”, od kilku lat działa u nas 2 pedagogów ulicznych, prowadzimy Centrum Integracji Społecznej, nasz ośrodek został wyposażony w zaplecze kuchenne, nową pracownię komputerową, plac zabaw, siłownię, stół do bilarda. Zainicjowaliśmy też pomysł stworzenia zespołów interdyscyplinarnych, w skład których wchodzą wszystkie osoby odpowiedzialne za pracę z rodzinami, opiekę społeczną. Chodzi o współpracę i wymianę informacji między na przykład pracownikiem socjalnym a nami, czy kuratorami sądu rodzinnego. Z naszej inicjatywy powstał też klub środowiskowy „Maszkeciarnia” dla młodzieży, czyli dla tych, którzy nie podlegają już opiece jaką mają dzieci, a nadal potrzebują wsparcia. Z realizowanych przez nas projektów warto wspomnieć również o dożywaniu dzieci dzięki współpracy z firmą Danone w ramach akcji „Podziel się posiłkiem”. Myślę, że te wszystkie działania owocują zaufaniem jakim darzy nas lokalna społeczność. Takim zaufaniem obdarzył nas na przykład Zarząd Spółdzielni Mieszkaniowej „Południe”, dzięki której otrzymaliśmy pomieszczenia w budynku spółdzielni – to w nim ulokowaliśmy „Maszkeciarnię”.

Stowarzyszenie 17-stka otrzymało ostatnio aż 300 tysięcy złotych dofinansowania z Funduszu Inicjatyw Obywatelskich. Na jaki projekt pójdą te środki?

Na naszą bieżącą działalność i to wszystko o czym panu opowiedziałem. Niezmiernie cieszy mnie to, że jest to projekt dwuletni. Dzięki temu po raz pierwszy od dłuższego czasu mamy poczucie stabilności. Dotychczas, w budżetowaniu jednorocznym, brakowało nam z początkiem każdego roku płynności finansowej.

Mówi pan, że współpracujecie z wszystkimi jednostkami miejskimi odpowiedzialnymi za opiekę społeczną. Ale z tego co wiem, współpracę stowarzyszenia z urzędem miasta trudno nazwać harmonijną...

Jako placówka wypełniamy ustawowe zadania miasta w dziedzinie opieki społecznej. Miasto o tym wie i środki z budżetu miasta stanowią główny filar naszej działalności. Z roku na rok odsetek pieniędzy z miasta w naszym budżecie jest coraz mniejszy, bo z powodzeniem pozyskujemy coraz więcej środków zewnętrznych. W tym roku otrzymaliśmy w ramach konkursu grantowego ogłaszanego przez urząd miasta 270 tysięcy złotych na realizację 5 dużych projektów. To poważna kwota. Biorąc pod uwagę liczby bezwzględne, chyba tylko 2 inne stowarzyszenia otrzymały większe dofinansowanie. Nie znaczy to jednak, że podział pieniędzy w konkursach grantowych uważam za dobry i sprawiedliwy. Jesteśmy bowiem jednym z niewielu stowarzyszeń, które prowadzi działalność ciągłą, przez cały rok. W 2008 roku nasz ośrodek czynny był przez 287 dni, tyle samo dni spędzili na ulicach pedagodzy uliczni. Każdego z tych dni przebywało w „Klubie 17-tka” 80-90 podopiecznych, nie wspominając o pedagogach ulicy i klubie środowiskowym. My, w przeciwieństwie do klubów sportowych, nie możemy powiedzieć dzieciom, że z powodu braku środków treningi zaczniemy nie jutro, a na przykład za 2 tygodnie. Tym bardziej, że nasze dzieci spożywają u nas posiłki, które niejednokrotnie prócz dożywania w szkole są ich jedynym posiłkiem w ciągu dnia.

Swoje prawo do żądania większej dotacji motywuję również tym, że koszt utrzymania dziecka w naszej placówce wyniósł Miasto 153 złotych na dziecko miesięcznie. Tymczasem w świetlicach prowadzonych przez miasto koszt ten wyniósł w minionym roku 360 złotych, a w tym roku jeszcze ma wzrosnąć. A my rok temu, dwa lata temu, trzy lata temu, niezmiennie otrzymujemy tę samą kwotę. Uważam więc, że coś jest nie tak.

Problem ten podnoszę co roku. W tym roku jednak, kiedy przejrzałem wyniki konkursów grantowych, krew mnie zalała! Otóż okazuje się, że w Rybniku mamy do czynienia z sytuacją, że są równi i równiejsi. Klucz według którego odbywa się podział na równych i równiejszych jest bardzo prosty: to klucz polityczny. Organizacje, które – moim zdaniem – w tym roku otrzymały przesadnie wysokie dotacje, to stowarzyszenia, którym przewodzą członkowie rybnickiego PiS-u. Wspomnę choćby kluby sportowe pana Janika, Jaszczuka, czy Frysztackiego.

Działalność tych klubów piłkarskich jest jak najbardziej potrzebna, ale nie może być tak, że są wspierane z puli środków na przeciwdziałanie alkoholizmowi i narkomanii. Uzasadnianie przez pana prezydenta Fudalego, że sport jest najlepszą profilaktyką to nieporozumienie. Owszem, sport to jest profilaktyka, ale proszę mi nie wmawiać, że jest lepsza niż działania wyspecjalizowanych ośrodków pracy z trudną młodzieżą! Idąc tym tokiem myślenia, czytanie książek też jest profilaktyką, bo w momencie jak dzieciak czyta, nie ćpa i nie pije! W ten sposób dochodzimy do absurdu. Definicja profilaktyki w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej, czy ustawie o Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, nie ma nic wspólnego z działalnością klubów sportowych. Wie pan, ja od początku roku na stronie internetowej Rybnickiego Klubu Piłkarskiego i Energetyka ROW Rybnik poszukuję informacji, jak te organizacje realizują swoje projekty profilaktyczne. Nie ma tam o tym ani słowa, bo w Rybniku nawet nikt nie próbuje ukryć, że to „pic na wodę fotomontaż”.

Nie boi się pan publicznie wysuwać takich zarzutów w kontekście kolejnych konkursów grantowych i przyszłości stowarzyszenia?

Pewnie, że się boję. W tym roku jednak miarka się przebrała, bo kluby sportowe zgarnęły niemal 60% środków przeznaczonych na profilaktykę. Tego, że się boję, wstydzę się. Bo w normalnych warunkach na moje zarzuty powinienem otrzymać merytoryczną odpowiedź. Tymczasem w urzędzie miasta usłyszałem, że bawię się w politykierstwo. Dzieci i ich sprawy nie są polityczne. W magistracie otrzymałem również obietnicę, że „będzie lepiej”. Tak, jestem przekonany, że w przyszłym roku dostaniemy większe środki, bo są wybory. Tak było również 4 lata temu, kiedy w roku wyborczym opiekując się mniejszą ilością dzieci niż dziś, przyznano nam większą kwotę niż obecnie. Uważam, że funkcjonowanie systemu grantowego w mieście według kalendarza wyborczego jest po prostu chore.

Podejmując współpracę z rodzinami z Boguszowic dość mocno wkraczacie w życie tych rodzin. Jakie są reakcje tych ludzi na to, co proponują im psycholodzy i wolontariusze?

Współpraca między nami a rodzinami układa się na ogół świetnie. Niestety bywa i tak, że świetna współpraca trwa dopóki rodziny tylko biorą i nie muszą dawać nic w zamian. Czyli dopóki my dożywiamy dziecko, odrabiamy z nim lekcje, bierzemy je na wycieczkę, wszystko jest w porządku. Jak chcemy czegoś w zamian, zaczynają się kłopoty. Wynika to z tego, że w przypadku części rodzin dorośli uważają, że problem mają nie oni, a sąsiedzi. Wie pan, jak byłem kiedyś kuratorem i szedłem do jakiejś rodziny, to wszystkiego o niej dowiedziałem się u sąsiadów. I odwrotnie, o moich rozmówcach wszystkiego dowiedziałem się za ścianą.

Jakie są wasze oczekiwania w stosunku do takich rodzin?

Na przykład takie, by reagowali na nasze prośby i zalecenia dotyczące ot choćby spraw higieny - jeśli np. jakieś dziecko jest zawszawione, to wzywamy rodziców, aby oni sami dokonali dezynfekcji dziecka. Jeśli nie mają ku temu środków my je im dajemy, ale samą czynność rodzice muszą wykonać sami. Niestety, bardzo często nie mają takich możliwości, bądź im się nie chce. Rodzice pomagają w przygotowaniach do imprez, czy wycieczek. Mobilizujemy również rodziców, aby tak jak i my kontrolowali wyniki dzieci w szkole i chodzili na wywiadówki.

Jestem zaskoczony, że współcześnie mamy jeszcze do czynienia z takim zjawiskiem jak wszawica...

Niestety, takie przypadki zdarzają się nie tylko tutaj nierzadko.

Co się dzieje, kiedy rodzice jednak nie podejmują współpracy w wychowaniu dziecka?

Kiedy pozostajemy nieugięci rodzice najczęściej sami wycofują dziecko z naszej placówki. Sytuacja, że to my sami wycofujemy dziecko z ośrodka, w ciągu ostatnich lat zdarzyła się 2-3 razy.

Jak pan postrzega przyszłość dzielnicy Boguszowice? Czy sytuacje patologiczne narastają, czy też możemy mówić o poprawie?

Moje obserwacje i statystyki mówią, że ilość rodzin dotkniętych problemami utrzymuje się na stałym poziomie. Wynika to z tego, że w Boguszowicach jest największa ilość mieszkań socjalnych o najniższym standardzie. Tak więc, nawet jeśli uda się wyjść jakiejś rodzinie z kryzysu, na jej miejsce miasto „zsyła” tutaj kolejne osoby borykające się z problemami. I tak wkoło. W efekcie zdarzają się sytuacje, że w dwóch blokach przy jednej z ulic, na 48 mieszkań, w 47 rodziny miały nadzór kuratora. Żeby sytuacja tej dzielnicy uległa radykalnej zmianie, musi zmienić się polityka mieszkaniowa miasta.

Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiał Wacław Wrana

Mariusz Wiśniewski – urodził się w 1964 roku w Boguszowicach. Absolwent Liceum Ogólnokształcącego im. H. Sawickiej i polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Ukończył też studia podyplomowe w zakresie opieki nad dzieckiem. W latach pracował w 1988-1992 pracował w II LO, później m.in. w Szkole Podstawowej nr 17, a obecnie w Gimnazjum nr 5. Był również kuratorem sądowym.

Od 2001 roku jest prezesem Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom Rybnika – Boguszowic i przewodniczącym Rady Dzielnicy Boguszowice Osiedle od 2003 r.

Rodzina: żona Anna, również polonistka. Dwóch synów: Tomek – student polonistyki, Wojtek – uczeń IV LO w Rybniku – Chwałowicach.

Interesuje się literaturą, sztuką i historią zabytków.