Samorząd musi wziąć kolej w swoje ręce

 

Red.: Znów głośno o kolei z powodu konfliktu między Przewozami Regionalnymi a samorządem województwa. Przewoźnik żąda dodatkowych 50 milionów złotych, grożąc likwidacją niektórych połączeń, m.in. z Rybnika do Chałupek. Kto ma rację w tym sporze?

 

Łukasz Wała: Nikt nie ma racji. Z jednej strony kolej jest niedoinwestowana. Z drugiej zaś, Przewozy Regionalne mogłyby racjonalniej gospodarować posiadanymi środkami i staranniej przygotowywać rozkład jazdy. Czasami, rozkład zamiast zachęcać do korzystania z komunikacji publicznej, odstrasza. Bo jak nazwać rozwiązania, gdy pasażer musi czekać pół godziny na przesiadkę? Takim przykładem nieudolności przewoźnika jest pociąg z Wodzisławia do Krakowa. Pomimo tego, że jest to pociąg bezpośredni, z jakichś powodów PKP nie wykazuje tego w rozkładzie i pasażerowie myślą, że czeka ich przesiadka w Katowicach! Inny przykład: o godz. 2:00 w nocy wyjeżdża pociąg z Sędziszowa do Katowic. Ciekawe, kto korzysta z takiego połączenia?

 

Co więc powinien zrobić marszałek województwa, który został postawiony pod ścianą?

 

Likwidacja połączenia Rybnik – Chałupki byłaby absolutnym skandalem. Dlatego marszałek musi zrobić wszystko, aby żadne z dotychczasowych połączeń nie zostało zlikwidowane. Trzeba wiedzieć, że nawet częściowe skrócenie kursu wygasza popyt i negatywnie odbija się na całej linii. Doraźnie będzie więc potrzebny jakiś kompromis władz województwa z Przewozami Regionalnymi. Zaraz po tym, marszałek powinien podjąć męska decyzję i rozpocząć przygotowania do wdrożenia nowego systemu organizacji kolei w naszym województwie, aby ta sytuacja już się nie powtórzyła.

 

Czyli powołać do życia Koleje Śląskie?

 

Niekoniecznie. Są przynajmniej dwa rozwiązania.

 

Jakie?

 

Można ogłosić przetarg na obsługę wszystkich linii, albo podzielić całość na kilka mniejszych zamówień. Tak zrobiono w województwie kujawsko-pomorskim, gdzie pasażerów wozi Arriva. Dodatkowo linie podzielono tam na elektryczne i spalinowe. Drugim rozwiązaniem jest stworzenie własnej spółki, jak zrobiono to na Dolnym Śląsku. Koleje Dolnośląskie wożą pasażerów na liniach, które wcześniej Przewozy Regionalne uważały za nierentowne. Zaletą powołania własnej spółki jest pozbycie się całej „czapy administracyjnej”, czyli m.in. niedogodności związanych z funkcjonowaniem związków zawodowych. W województwie śląskim oba rozwiązania mogłyby się sprawdzić. Marszałek powinien tylko pamiętać o tym, że jeśli zdecyduje się na Koleje Śląskie, to powinien bacznie przyglądać się temu, kogo zatrudni. Z doświadczenia wiem, że do nowej spółki będą chcieli wskoczyć menadżerowie Przewozów Regionalnych, którzy teraz odpowiadają za bałagan na kolei.

 

Wielokrotnie w naszym portalu pokazywaliśmy, że kilkanaście kilometrów dalej, czyli za południową granicą, da się utrzymywać państwowe koleje na bardzo dobrym poziomie. Jest tam dobry rozkład jazdy, schludne dworce, czyste pociągi... Może Czesi mogliby wozić pasażerów na Śląsku?

 

Gdyby został ogłoszony otwarty przetarg, nie można tego wykluczyć. Musimy jednak pamiętać o tym, że czeski przewoźnik funkcjonuje w innej rzeczywistości. Mam na myśli m.in. jakość linii i prędkość z jaką mogą poruszać się pociągi. Podam pewien przykład z województwa opolskiego. Przez ostatnie lata Opolskie miało wzorowy rozkład jazdy. Wystarczyło, że pogorszyły się parametry niektórych linii, wydłużył się czas przejazdu i już nie dało się skoordynować odpowiednio połączeń do Nysy i Kędzierzyna.

 

To, o czym pan mówi nie wróży dobrze naszemu regionowi. Przecież mamy jedne z najbardziej zniszczonych linii w Polsce a w wielu miejscach pociągi poruszają się z prędkością 30 km/h! Czy w takich warunkach da się stworzyć dobry rozkład jazdy?

 

Da się, jeśli samorząd w ślad za reformą rozkładu będzie lobbować za modernizacją linii kolejowych. Niestety, ale w minionych latach województwo śląskie zaniedbało tę sferę. Z kolei w Wielkopolsce w regionalne programy operacyjne wpisano modernizację linii drugorzędnych. I tak, za środki unijne remontowane są takie linie jak Poznań – Wągrowiec, czy Poznań – Wolsztyn.

 

Co jakiś czas wraca pomysł wykorzystania w aglomeracji rybnickiej linii towarowych na cele przewozów pasażerskich. W ten sposób udałoby się przywrócić kursowanie pociągów do Jastrzębia. Biorąc pod uwagę raczej mało atrakcyjne usytuowanie tych linii, czy ten pomysł ma szansę powodzenia?

 

Tak, jeśli czas podróży takimi pociągami będzie konkurencyjny do komunikacji autobusowej. Druga ważna sprawa, to konieczność usytuowania przystanków w najbardziej dogodnych dla pasażerów miejscach. Z pewnością tych funkcji nie mogą pełnić stacje techniczne.

 

Cały czas rozmawiamy o pociągach w naszym regionie i problemach władz województwa. Tymczasem problemem naszego subregionu jest brak zintegrowanego transportu zbiorowego, który obejmowałby komunikację autobusową, kolejową i rowerową. Nie znalazł się jak dotąd samorządowiec z wizją, który by przekonał swoich kolegów, że to sprawa nieodzowna. Czy barierę stanowi tu obawa urzędników przed likwidacją zarządów, a co za tym idzie stanowisk?

 

Nie wiem, ale jeśli tak, to warto przyjrzeć się przykładowi Ostrawy. Tam już wiele lat temu wprowadzono jedną taryfę biletową i rozkład, ale stare zarządy komunikacji pozostały. Dla pasażera sposób zarządzania nie ma znaczenia – liczy się jakość rozkładu i jeden system taryfowy. Tak więc integracja komunikacji to kwestia dobrej woli i nie musi wiązać się ze zmianami organizacyjnymi. 

 

Dziękuję za rozmowę.

 

Rozmawiał Wacław Wrana

 

Łukasz Wała – prezes zarejestrowanego w Rybniku Stowarzyszenia Rozwoju Kolei Górnego Śląska. Student zarządzania i logistyki na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu.