FOR do prezydenta: trzeba coś zrobić z niebezpiecznymi odpadami

Poniżej prezentujemy treść listu otwartego do prezydenta Rybnika:

Szanowny Panie Prezydencie,

W ramach działalności stowarzyszenia Forum Obywateli Rybnika powołane zostały grupy robocze do analizy wybranych tematów. Nasz zespół, mając na uwadze dobro mieszkańców Rybnika, pragnie podzielić się z Panem spostrzeżeniami dotyczącymi niektórych aspektów gospodarowania odpadami komunalnymi.

1. Odpady medyczne: zużyte igły, strzykawki, przeterminowane lub niepotrzebne lekarstwa

Kontakt z krwią osoby chorej zawsze stanowi potencjalne źródło zagrożenia dla innych osób, a jeśli nie znamy pochodzenia danego przedmiotu, skala zagrożeń rośnie. Boleśnie odczuł to jeden z pracowników firmy obsługującej wywóz śmieci, którego ukłucie nieznanego pochodzenia igłą doprowadziło do utraty zdrowia i zakończenia aktywności zawodowej, mimo iż poddany został serii szczepień.

Tego rodzaju odpady w ośrodkach służby zdrowia są odpowiednio zagospodarowywane, ale my chcemy zwrócić uwagę na te powstające w gospodarstwach domowych, dlatego nasze konkluzje są następujące:
- wszystkie rybnickie apteki powinny przyjmować przeterminowane lub niepotrzebne lekarstwa, a w widocznym miejscu informować o tym mieszkańców; obecnie przyjmowane są w mniej niż połowie istniejących aptek;
- zakłady opieki zdrowotnej, wypisując receptę zawierającą zastrzyki, powinny informować o potrzebie zakupu w aptekach, punktach aptecznych lub sklepach ze sprzętem medycznym pojemników na zużyte igły i/lub igły ze strzykawkami (cena pojemnika dla potrzeb indywidualnych to ok 3,50 zł.);
- mieszkańcy miasta powinni mieć możliwość oddawania pojemników zawierających zużyte igły i/lub igły ze strzykawkami w aptekach przyjmujących przeterminowane lub niepotrzebne lekarstwa i/lub w Gminnym Punkcie Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych.

2. Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK)

W naszym mieście funkcjonuje Gminny Punkt Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON), który w zasadzie – z małymi wyjątkami - wypełnia zadania scedowane na PSZOK. Jego wadą jest jednak fakt, że o jego istnieniu i celu funkcjonowania nadal wie zbyt mało osób, a także to, że jest to jedyny taki punkt w całej gminie, która należy do największych w kraju. Odległości z niektórych dzielnic do centrum, gdzie zlokalizowany jest GPZON, z pewnością powodują, że część odpadów która powinna do niego trafić, ląduje ostatecznie w śmieciach zmieszanych lub, co gorsza, jest podrzucana do okolicznych lasów.

W związku z tym prosimy o rozważenie możliwości utworzenia jednego lub dwóch niewielkich PSZOKów w dzielnicach najbardziej oddalonych od centrum (np. Radziejów, Wielopole, Rybnicka Kuźnia), aby ułatwić mieszkańcom dotarcie do nich i właściwe gospodarowanie śmieciami.

Wspominamy o tym, ponieważ Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska w latach 2014 - 2017 na budowę punktów selektywnej zbiórki odpadów oraz instalacji przetwarzania odpadów przeznaczył ponad 820 mln zł. Pomoc przysługuje samorządom, które zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach przeprowadziły przetargi i zbudowały bądź budują system zagospodarowania odpadów. Program zakłada m.in. udzielanie pożyczek (na 1 proc.) na budowę punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Wstępnie zakłada się, że pożyczkobiorcy będą mogli liczyć na sfinansowanie do 90 proc. kosztów przedsięwzięcia i późniejsze umorzenie do 40 proc. tych zobowiązań w przypadku, gdy takie punkty będą odbierać wszystkie rodzaje odpadów: zużyty sprzęt elektroniczny, akumulatory, leki itp. W budowanych przy wsparciu Funduszu PSZOK-ach będą musiały także powstać miejsca do prowadzenia działań edukacyjnych popularyzujących selektywną zbiórkę odpadów.

3. Pieluchy jednorazowe, pieluchomajtki, odpady medyczne (opatrunki, podkłady) powstające w gospodarstwach domowych

Chociaż powszechność tego tematu jest bezdyskusyjna, to do tej pory chyba żadna gmina w Polsce nie była w stanie go rozwiązać. My również przychylamy się do opinii, że ramy rozwiązań systemowych muszą być wypracowane i narzucone odgórnie (centralnie), ale zauważamy także pewne elementy, które mogą być poruszone już na poziomie gminy.

A poruszamy ten temat ze względu na ilość tego typu odpadów, które trafiają na komunalne wysypisko śmieci, a także fakt, że odpady te są niebezpieczne również z uwagi na swoją zawartość (kał, krew).

Przykład:
- przyjmuje się, że czas rozkładu pieluchy jednorazowej to min. 300 lat;
- w ciągu pierwszych 2,5 roku życia dziecko zużywa ok 5000 pieluch, czyli zużywa średnio ok. 2000 pieluch rocznie;
- przyjmując, że średnia waga zużytej pieluchy wynosi 0,20 kg i mnożąc to razy 5000, otrzymamy 1 tonę odpadów, czyli jedno dziecko produkuje tonę pieluchowych śmieci w ciągu 2,5 roku;
- w latach 2012-2014 urodziło się w Rybniku 4567 dzieci, czyli średnio ok. 1500 dzieci rocznie;
- zestawiając wszystkie te liczby okazuje się, że:
2000 pieluch x 0,20 kg = 400 kg śmieci rocznie dla 1 dziecka
400 kg x 1500 dzieci = 600 ton
600 ton = 25 ciężarówek TIR rocznie zużytych pieluch = 1 pociąg z 25 wagonami;

Oczywiście zużycie pieluch jest różne w różnym wieku dziecka, ale łączne liczby są jak wyżej.

Z żalem zauważamy, że w Polsce nie istnieją usługi recyklingu zużytych pieluch (takie firmy funkcjonują np. w Szkocji), gdyż wyliczenia wskazują, że recykling tony zużytych pieluch pozwala zaoszczędzić do 400 kg drewna, do 145 m3 gazu i do 8700 m3 wody.

Dlatego chcemy zainteresować Pana Prezydenta naszym pomysłem pilotażowego odbierania takich śmieci z wybranych placówek (DPS, żłobki, opiekun dzienny, kluby malucha) i ich neutralizacji poprzez wywóz do spalarni śmieci albo zakup i montaż maceratora (macerator to urządzenie, które dezynfekuje odpady organiczne, jak kał czy krew, powodując oczyszczenie śmieci do postaci neutralnej oraz zmniejszenie ich wielkości nawet o 70%).

Uważamy, że wszelkie działania powinny być wsparte informacją umieszczoną na gminnych stronach internetowych, prasie lokalnej, a nawet - wraz z innymi ważnymi komunikatami – dołączone jako osobna wiadomość do informacji o wymiarze podatku od nieruchomości, która jest rozsyłana do mieszkańców każdego roku. Można rozważyć także wprowadzenie zmian w Regulaminie utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Rybnika, które umożliwiałyby podjęcie stosownych działań.

Członkowie naszej grupy chętnie włączą się w prace związane z poruszonymi tematami, jak i wszystkimi innymi, które przyniosą korzyści mieszkańcom naszego miasta. W przypadku jakichkolwiek pytań lub wątpliwości chętnie udzielmy dalszych informacji oraz podzielimy się naszymi spostrzeżeniami.