Szkolna demolka – uczniowie mają głos!

Program FIO - uczniowie urządzają szkołę

Ławki, krzesła, tablica, gabloty z pracami uczniów lub ogłoszeniami i planem lekcji – standardowe wyposażenie sali lekcyjnej. Chociaż o potrzebie jej zmiany mówi się coraz częściej i głośniej, zwłaszcza w kontekście nauczania zdalnego wymuszającego nowe spojrzenie na edukację, szkolna sala lekcyjna jeszcze długo nie zmieni radykalnie swojego wyglądu. Małymi krokami trzeba jednak przecierać ścieżki do dyskusji na temat znaczenia, jakie ma szkolna przestrzeń dla efektów nauki, ale też dobrostanu uczniów i nauczycieli.

Tak w skrócie przedstawia się geneza pomysłu Stowarzyszenia Oświatowego „Rodzice-Dzieciom” prowadzącego już od 27 lat Szkołę Społeczną, który przełożył się na zwycięski projekt w ramach Programu Funduszu Inicjatyw Obywatelskich 2020r. pn. „PROjektujeMy, czyli szkolna przestrzeń okiem uczniów”. Pod względem innowacyjności projekt został oceniony jako bardzo wartościowy, charakteryzujący się nowoczesnym podejściem i rozwiązaniem, a także wpływający na rozwój społeczeństwa obywatelskiego.

O co tutaj chodzi?

W skrócie – o oddanie głosu uczniom i wyjście poza schemat postrzegania przestrzeni szkolnej tylko w kategorii sali lekcyjnej. Do projektu przystąpiło 8 rybnickich podstawówek, których samorządy szkolne dostały do dyspozycji budżet 3 tysięcy zł na realizację swoich pomysłów na zagospodarowanie wybranego miejsca w ich szkołach. Jest to swoisty mini-budżet obywatelski, w którym głos należy do uczniów.

Jak zaznacza Michał Naczyński, psycholog w Społecznej Szkole Podstawowej koordynujący projekt, przestrzenie pozadydaktyczne w szkole mają duże znaczenie dla dobrostanu uczniów, ich gotowości do koncentracji podczas uczenia się, wpływają na postrzeganie bezpieczeństwa, klimatu oraz takich zjawisk jak przemoc rówieśnicza. W okresie nauki zdalnej rybniccy uczniowie przygotowali m.in. projekty odnowienia szkolnego boiska, stworzenia stref relaksu czy rekreacji, pamiętali nie tylko o miejscach do siedzenia, ale również o odpowiedniej segregacji odpadów, a swoje pomysły wizualizowali nawet w grach komputerowych! Czekamy oczywiście na efekty końcowe, ale już na etapie przygotowywania projektów wyraźnie widać, że wygoda i komfort spędzania przerw są dla młodzieży bardzo ważne!

Budzimy szkolne samorządy!

Oprócz realnej zmiany w szkolnych przestrzeniach pozadydaktycznych, projekt ma na celu zaktywizowanie szkolnych samorządów i zwrócenie uwagi na potrzebę większego udziału uczniów w procesach decyzyjnych.

„Będąc szkołą społeczną przykładamy ogromną wagę do mobilizowania uczniów do działań na rzecz ich społeczności – mówi Joanna Piechaczek, Dyrektor Szkoły Społecznej. Dostępne opracowania dot. działalności szkolnych samorządów w polskich szkołach wyraźnie wskazują na potrzebę zwiększenia uczniowskiej partycypacji w podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkoły, a także rozwijania kompetencji społecznych i obywatelskich. Naszym zadaniem jest tworzenie warunków sprzyjających podejmowaniu przez uczniów ich własnych inicjatyw. Zależy nam na naświetleniu tej kwestii i wprowadzaniu zmiany w sposobie patrzenia na rolę ucznia w szkole.”

Debata o szkolnej przestrzeni

Zwieńczeniem projektu będzie organizowana pod koniec października debata oksfordzka z udziałem uczniów i ekspertów. Jej przedmiotem będzie oczywiście szkolna przestrzeń, a udział w stoliku eksperckim zapowiedział Prezydent Wojciech Świerkosz. Tematu debaty na razie nie zdradzamy. Debata sama w sobie oczywiście nie przeorganizuje szkolnych korytarzy w rybnickich szkołach, ale z pewnością uruchomi serię pytań i refleksji. O znaczeniu przestrzeni w edukacji trzeba po prostu zacząć rozmawiać.