Dokładnie 102 lata temu, 22 czerwca 1921 o godzinie 18:30 Rybnikiem wstrząsnął wybuch na niewyobrażalną dotąd skalę. Eksplodował dynamit znajdujący się w wagonach na bocznicy dworca kolejowego. Zginęli ludzie, zniszczeniu uległo wiele budynków. Zachowały się zdjęcia i relacje z tamtego zdarzenia.
Wydarzenie miało miejsce nie na samym dworcu kolejowym, ale bardziej w pobliżu dzisiejszej prokuratury w Rybniku. Przypomina o tym pasjonatka historii Rybnika i rybnickich Żydów - Małgorzata Płoszaj. Dzisiaj opublikowała post na fanpage’u „Jews of Rybnik/ Rybniccy Żydzi”.
22 czerwca 1921 r. pod wieczór doszło w Rybniku do wybuchu dynamitu znajdującego się w wagonach stojących na bocznicy dworca kolejowego. Zniszczeniu uległo wiele budynków, m.in. ówczesne gimnazjum oraz kościół św. Antoniego – czytamy.
Domy urzędników są strasznie uszkodzone. - Gimnazjum [przyp. aut. dzisiejsze I LO] poniosło również dotkliwe szkody. Wielkie okna wystawowe sklepów przy rynku są potłuczone. Odgłos detonacji rozległ się na przestrzeni 25 km. Pociąg towarowy, do którego należały owe nieszczęsne 2 wagony, uległ prawie zupełnemu zniszczeniu. Przeszło 30 wagonów tworzy stos gruzów i rumowisk. Try obok siebie leżące tory są rozerwane” – donosił wtedy „Sztandar Polski”.
Informacje zawarte w artykule są jednak mylące, ponieważ na początku znaleźć można informację o 4, a nie 2 wspomnianych w dalszej części tekstu wagonach. Szkodzie uległy nie tylko budynki, ale także niewinni ludzie:
Nad wagonami, w których znajdował się materjał wybuchowy czuwało 3 czy 4 ludzi, prawdopodobnie robotnicy kopalń, dla których materiał ów był przeznaczony. Pozostały z nich tylko drobne części ciała. W odległości kilku metrów znaleziono wnętrzności, kości, szczęki i części czaszki – donosił Sztandar Polski.
Wtedy straty oszacowano na 17 milionów marek. Nie podano, ile osób zginęło. Do dzisiaj jest problem z podaniem konkretnej liczby.
W „Sztandarze Polskim” (nr 142 z soboty 25.06.1921) przeczytać można, iż pełną odpowiedzialnością za wybuch obarczani są niemieccy związkowcy.
Przyaresztowano bez wyjątku wszystkich pracowników stacji i służbę pociagowej komunikacji rybnickiej, od przełożonego do najmłodszego pracownika. Już na pierwszy rzut oka można było poznać u niektórych, że należą do związku “Heimatstreuer”. Przy aresztowaniu uśmiechali się ironicznie – czytamy.
Czy sprawa wobec tego jest rozwiązana? Nie do końca, ponieważ między wybuchem a ukazaniem się materiału w „Sztandarze Polskim” na dobrą sprawę minęły jedynie 3 dni, co prawdopodobnie nie wystarczyło na przeprowadzenie wnikliwego śledztwa. Mimo to, w tekście znaleźć można wyliczone dowody mające potwierdzić winę członków “Heimatstreur”:
• 21.06.1921 (dzień przed wybuchem) odbyło się tajne spotkanie przynależących do związku kolejarzy i sztostruplerów, gdzie “od tamtego czasu przepadło bez wieści sześciu do siedmiu urzędników kolejowych stacji Rybnik i Paruszowiec”,
• godzinę przed wybuchem wagony zostały przesunięte z szyn 22 na uzbrojone szyny 21, co potwierdzają zagłębienia w ziemi i znalezione na miejscu druciki elektryczne,
• jeden z polskich urzędników kolejowych na dworcu w Rybniku słyszał dwóch nieznajomych mówiących o tym, że “niedługo będzie już po wszystkim”,
• żadna spośród należących do związku osób nie odniosła żadnych ran.
„Sztandar Polski” otwarcie pisał, iż wydarzenie nawet po stronie niemieckiej określane było zamachem, który mógł mieć podłoże polityczne, ponieważ “na podstawie dotychczasowych rokowań było pewnem, że Rybnik przypadnie do Polski. Niemieccy “sztostruplerzy” mówili przeto otwarcie o tem, że z tego powodu wszystko musi być wysadzone w powietrze”.
Dodatkowo z artykułu dowiadujemy się, że władze powstańcze wydały rozporządzenie, które wymuszało na kupcach w Rybniku złożenie kaucji wynoszącej 17 milionów marek opłaconych do godziny 18 następnego dnia po katastrofie. Co więcej na zakładników wzięto ówcześnie 5 zamożnych kupców.
Co na to Małgorzata Płoszaj? Wyjaśnia, że niewiele ustalono, bo Polacy obwiniali Niemców i wzajemnie.
Są też wersje, że dynamit eksplodował od niedopałka papierosa. Miasto w tym czasie było już w rękach powstańców śląskich, na pewno były aresztowania i zarządzono formę okupu od kupców niemieckich – dodaje.
---
Straty materialne oszacowano ostatecznie na 80 mln marek. Pogrzeb ofiar odbył się 26 lipca 1921 roku. Msza żałobna miała miejsce w kościele Matki Boskiej Bolesnej w Rybniku. Uroczystość żałobna zamieniła się w manifestację zorganizowaną przez powstańców oraz Delegaturę Polskiego Czerwonego Krzyża w Rybniku.
Słyszeliście o tym wybuchu od swoich dziadków/pradziadków? Jakie informacje Wam przekazali?
Tagi: wybuch dynamitu Rybnik, eksplozja Rybnik, wybuch Rybnik, Małgorzata Płoszaj, historia Rybnik, Sztandar Polski
Zamieszczone komentarze są prywatnymi opiniami Użytkowników portalu. Redakcja portalu Rybnik.com.pl nie ponosi odpowiedzialności za ich treść.
Wypadek w kopalni Chwałowice. Po rannego górnika przyleciał śmigłowiec LPR
44527Można wnioskować o 45 tys. zł na wymianę pieca. Kolejki nie ma
42054Policja i niebieski parawan przy Gliwickiej. Doszło do tragedii
40618Sport był jego pasją. Zmarł Ksawery Fojcik – nauczyciel i działacz sportowy
38051Zmarł dr Eryk Kwapuliński – najstarszy praktykujący lekarz w Rybniku
29489Zmarł dr Eryk Kwapuliński – najstarszy praktykujący lekarz w Rybniku
+321 / -19Koleje Śląskie uruchomią codzienne połączenia Rybnik-Gliwice - od 9 czerwca!
+187 / -2Rak wątroby u 12-latka. Filip z Jejkowic potrzebuje pomocy
+154 / -4Sport był jego pasją. Zmarł Ksawery Fojcik – nauczyciel i działacz sportowy
+142 / -10Wypadek w kopalni Chwałowice. Po rannego górnika przyleciał śmigłowiec LPR
+145 / -20Komisarz wyborczy: T. Pruszczyński zrzekł się mandatu radnego Rybnika. „Decyzję podejmę po II turze”
37Historyczna chwila. Sejm za śląskim jako językiem regionalnym
32Szczepan Twardoch kontra Maciej Kopiec. Poszło o Łukasza Kohuta. Pisarz doczekał się odpowiedzi europosła
26Koleje Śląskie uruchomią codzienne połączenia Rybnik-Gliwice - od 9 czerwca!
25"Nie jestem przeciwnikiem walki o czyste powietrze". A. Sączek twierdzi, że jego piec spełnia normy ustawy
24Byłeś świadkiem wypadku? W Twojej okolicy dzieje sie coś ciekawego? Chcesz opublikować recenzję z imprezy kulturalnej? Wciel się w rolę reportera Rybnik.com.pl i napisz nam o tym!
Wyślij alert
~Bonifacy Onufrewicz 2023-06-23
06:20:59
Wyniki plebiscytu w 1921r dla Rybnika nie są zbyt chlubne.