W naszej mentalności wciąż tkwi homo sovieticus

Red.: Kapituła konkursu Czarny Diament właśnie wyłoniła laureatów tegorocznej edycji nagrody. Wśród wyróżnionych są wiodące firmy naszego regionu. Korzystając z okazji chciałem zapytać Pana jak ocenia sytuację gospodarczą Śląska? Czy kryzys zajrzał nam już mocno w oczy?

 

Tadeusz Donocik: Są powody do niepokoju, ale nie do paniki. Niestety, zauważalne jest wyraźnie spowolnienie produkcji, zamrożenie płac przy jednoczesnym wzroście inflacji. To wszystko musi skutkować gorszą kondycją przedsiębiorstw i rosnącym bezrobociem, również na Śląsku. I choć nadal o Polsce mówi się jako o zielnej wyspie na tle pogrążonej w kryzysie Europie, to przed skutkami kryzysu nic nas nie uchroni. Dlaczego? Bo gospodarka polska, w tym naszego regionu, ściśle powiązana jest z gospodarką niemiecką. Schłodzenie koniunktury w Niemczech automatycznie odbija się na nas.

Dodam, że zwykle pierwszymi symptomami kryzysu gospodarczego jest zjawisko, że kontrahenci przestają sobie wzajemnie płacić, odraczają terminy płatności. W ostatnich miesiącach widzieliśmy to w naszej gospodarce jak na dłoni, zwłaszcza w branży budowlanej.

 

Czego w dobie kryzysu oczekują przedsiębiorcy od polityki rządu?

 

Nade wszystko bardziej elastycznych przepisów kodeksu pracy. Potrzeba nie tyle korekty prawa pracy, ile stworzenia zupełnie nowych form zatrudnienia przystających do sytuacji gospodarczej. Jeśli dziś, w kryzysie, przedsiębiorca potrzebuje pracowników na przykład tylko na 3 miesiące, to jemu i potencjalnym pracobiorcom trzeba zapewnić korzystne firmy zatrudnienia.

 

Mam wrażenie, że trend jest zupełnie inny. Zamiast ulżyć przedsiębiorcom, krytykuje się tzw. umowy śmieciowe, a przed drugim expose premiera był nawet pomysł obciążenia składkami społecznymi umów o dzieło.

 

To prawda. Osobiście drażni mnie pojęcie „umów śmieciowych”? Co ono w ogóle ma znaczyć? Czy lepiej, aby ledwo wiążący koniec z końcem przedsiębiorcy w ogóle nie zatrudniali ludzi, niż zatrudniali pracowników na umowę zlecenia lub umowę o dzieło? Ja mam wrażenie, że w naszej mentalności wciąż tkwi homo sovieticus. W potocznym myśleniu, pracownik to wyzyskiwany biedak, a pracodawca to bogaty złodziej. Tymczasem, statystyki mówią, iż średni zysk osób prowadzących działalność gospodarczą to ok. 3000 zł brutto, czyli znacznie mniej niż zarabiają menadżerowie w dużych firmach. A do tego mikroprzedsiębiorcy otrzymują nielimitowany czas pracy i szereg trudnych problemów do rozwiązania wynikających ze złych przepisów. Po każdym Europejskim Kongresie Małych i Średnich Przedsiębiorstw, szeroko pojętej administracji publicznej przedkładamy rekomendacje opracowane na podstawie wniosków składanych przez przedsiębiorców.

 

Proszę podać przykład przepisów, które powinny się zmienić.

 

Na przykład kontrole urzędów skarbowych. Takie same przepisy o kontroli dotyczą duże firmy, jak i małych przedsiębiorców. Właściciel małej firmy nie ma czasu zajmować się kontrolerami, a często nie ma nawet lokalu, który zgodnie z przepisami musi udostępniać kontrolerom.

 

Jak pana zdaniem powinno zmienić się w Polsce prawo podatkowe?

 

Dziwię się, że jeszcze nie wzięliśmy przykładu z prawa podatkowego w Niemczech. Jednym z jego elementów jest zasada, że jeśli przedsiębiorca lub zwykły konsument realizuje inwestycję – budowy siedziby, domu, samochodu, to nie płaci podarku dochodowego. A nie płaci, bo inwestując stymuluje popyt i uiszcza podatek VAT.

 

Dziękuję za rozmowę.

 

Rozmawiał Wacław Wrana

 

Tadeusz Donocik jest przedsiębiorcą, prezesem Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach, Przewodniczącym Kapituły Nagrody Czarny Diament.