VII Festiwal Muzyczny im. Henryka Mikołaja Góreckiego

Tradycyjnie w październiku rusza Festiwal Muzyczny im. Henryka M. Góreckiego, organizowany przez Towarzystwo Muzyczne im. Braci Szafranków. Natomiast już 24 września (godz. 18.00), w sali koncertowej Akademii Muzycznej w Katowicach, z która Henryk M. Górecki był związany, odbędzie się koncert uświetniający rybnicki festiwal jego imienia. Solo i w duecie wystąpią Iwona Socha (sopran) oraz Adam Sobierajski (tenor) wraz z zaproszonymi gośćmi. W programie najpiękniejsze arie operowe i operetkowe.

Koncerty festiwalowe VII edycji festiwalu zaplanowano na 6, 13, 20, 22 i 27 października, kolejno w Teatrze Ziemi Rybnickiej, sali Rydułtowskiego Centrum Kultury, w dworku w Łukowie Śl. nieopodal Czernicy, miejsca urodzenia patrona imprezy, w Muzeum w Rybniku. Ostatni, szczególnie uroczysty koncert, ponownie w TZR, będzie okazją do świętowania 20. rocznicy reaktywacji Filharmonii Rybnickiej. Z orkiestrą-jubilatem wystąpi znakomita pianistka Lidia Grychtołówna, która wcześniej da recital w łukowskim dworku.

Przypomnijmy, że w listopadzie 2019 r. mija 20 lat od pierwszego koncertu reaktywowanej rybnickiej orkiestry filharmonicznej, nawiązującej do tradycji powstałej w 1960 roku z inicjatywy braci Karola i Antoniego Szafranków Filharmonii ROW. „Nowa” Filharmonia Rybnicka działa w ramach Towarzystwa Muzycznego im. Braci Szafranków, powołanego głównie w celu ponownego zaistnienia orkiestry w Rybniku.

W kulturalnym pejzażu Rybnika najmocniejszym akcentem zawsze była, i jest do dziś, muzyka. Wynika to zarówno z głębokiej tradycji muzykowania na Śląsku, jak i szczęścia miasta do ludzi, którzy chcieli i mieli możliwości, by tę tradycję kontynuować. Byli wśród nich animatorzy amatorskiego ruchu śpiewaczego, ale również doskonale wykształceni pod względem muzycznym profesjonaliści, jak Antoni i Karol Szafrankowie, którzy są dla Rybnika niczym rodzina Straussów dla Wiednia. Może mają na koncie mniej skomponowanych walców, ale byli muzykami, pedagogami i organizatorami życia muzycznego tak wybitnymi, że ich działalność jest w mieście żywa do dnia dzisiejszego. Urodzeni w Westfalii bracia, których rodzice wyemigrowali ze Śląska za chlebem pod koniec XIX w. studiowali w prestiżowych konserwatoriach w Berlinie, Paryżu, Poznaniu i Warszawie, otrzymując prawdziwie europejskie wykształcenie. Najważniejsze ich dzieła to założona w 1933 roku szkoła muzyczna w Rybniku oraz Filharmonia ROW, powstała z ich inicjatywy w 1960 r. na bazie szkolnej orkiestry. Filharmonia ROW miała w swojej historii wspaniały okres, kiedy dzięki swojemu poziomowi i szczodremu wsparciu przez przemysł górniczy mogła pozwolić sobie na koncertowanie z solistami z najwyższej światowej półki. Antoni Szafranek zmarł nagle w 1979 r., Karol w 1997, doczekawszy pierwszych prób reaktywacji orkiestry, która padła ofiarą zmian społeczno-politycznych lat 90. i innego spojrzenia na formę jej funkcjonowania odrodzonego samorządu. Z decyzją o rozwiązaniu orkiestry nie mogło pogodzić się rybnickie środowisko muzyczne, powołując w 1996 r. Towarzystwo Muzyczne im. Braci Szafranków, którego głównym celem było reaktywowanie w Rybniku orkiestry filharmonicznej. Głównymi inicjatorami tych działań byli Norbert Prudel, pierwszy (i aktualny) prezes Towarzystwa, absolwent szkoły Szafranków, muzyk i lekarz w jednym, Mirosław Jacek Błaszczyk, dyrygent, aktualnie dyrektor Filharmonii Śląskiej w Katowicach oraz Antoni Smołka, wiolonczelista, muzyk Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia, późniejszy dyrektor reaktywowanej Filharmonii Rybnickiej, a także Wacław Mickiewicz, pedagog i dyrygent chóralny, dziś prezenter i rzecznik Towarzystwa, Zofia Mańka-Błaszczyk, pedagog, b. dyrektor szkoły muzycznej w Żorach, Danuta Węgrzyk, nieżyjąca już prelegentka muzyczna, Tadeusz Kijonka, pisarz i publicysta czy Krystian Szczęsny, wtedy pracownik urzędu miasta w Rybniku, miłośnik muzyki i gór, animator pierwszego przedsięwzięcia Towarzystwa w listopadzie 1996 r. – pokazu własnych przeźroczy tatrzańskich, czemu towarzyszyła muzyka Henryka Mikołaja Góreckiego i Wojciecha Kilara. Ruch wspomogło kilkanaście innych osób, którym kultura muzyczna Rybnika leżała na sercu, w tym znakomici artyści związani kiedyś z Rybnikiem i szkołą Szafranków. Dziś w działalność Towarzystwa zaangażowani są również Jolanta Sobczak-Smołka, skrzypaczka, animatorka wielu przedsięwzięć, Joanna Sobczak, Lidia Blazel-Marszolik, Sylwia Kolar, Ilona Krzempek. Alicja Wrzoł, Wiesława Różańska, Bogusława Kalamarz i kilka innych osób.
Pierwszym krokiem do reaktywacji orkiestry, a zarazem dużym sukcesem Towarzystwa, było wydanie płyty CD „U źródeł sławy – moja melodia dla Rybnika”, na której zaprezentowali się znakomici muzycy, związani kiedyś ze szkołą Szafranków i Rybnikiem. Powstała przy wsparciu miasta i Banku Śląskiego płyta zawiera m.in. kompozycje Henryka Mikołaja Góreckiego, a także nagrania Lidii Grychtołówny, Piotra Palecznego, Adama Makowicza i Norberta Prudla. Towarzyszący solistom muzycy byli „zaczynem” zespołu, który zaczynał się kształtować. Dzięki pozytywnemu nastawieniu do idei reaktywacji orkiestry nowych gospodarzy miasta, pierwszy koncert Filharmonii Rybnickiej działającej w ramach Towarzystwa Muzycznego im. Braci Szafranków odbył się w listopadzie 1999 r. Ustalono zasady współpracy – miasto zobowiązało się kontraktować kilka koncertów rocznie, przygotowywanych głównie dla rybnickich melomanów, które miałyby się odbywać w Teatrze Ziemi Rybnickiej, rybnickich świątyniach bądź na scenach plenerowych. Inauguracja była imponująca: orkiestra prowadzona przez Mirosława Jacka Błaszczyka wraz z połączonymi chórami z Rybnika i okolic wykonała w bazylice św. Antoniego oratorium „Mesjasz” Jerzego Fryderyka Haendla. Od tego czasu w Rybniku gościli wielokrotnie obecni na „rybnickiej” płycie artyści i wielu innych znakomitych muzyków, a Filharmonia Rybnicka dała kilkadziesiąt wspaniałych koncertów z ich udziałem. Obecny na koncercie swoich dzieł był Wojciech Kilar, a orkiestrą dyrygowali m.in. sam Krzysztof Penderecki, Jan Wincenty Hawel, Jarzy Maksymiuk, Maciej Niesiołowski czy dyrektor Filharmonii Zabrzańskiej, rybniczanin Sławomir Chrzanowski. Obok przygotowywania koncertów FR Towarzystwo przejęło organizację Festiwalu Chóralnego Dni Cecyliańskie, a jego sztandarowym projektem jest Festiwal Muzyczny im. Henryka Mikołaja Góreckiego „U źródeł sławy”. Jego pierwsza edycja wystartowała w 2013 r. w rocznicę 80. urodzin zmarłego w 2010 r. Mistrza, a przyświecała mu idea uczczenia wybitnej muzycznej osobowości, przybliżenia jego sylwetki i twórczości, a także przypomnienie ważnych w życiu i muzycznej edukacji artysty miejsc. Stąd koncepcja, by koncerty odbywały się kolejno w miejscu urodzenia – Czernicy w powiecie rybnickim, w Rydułtowach, gdzie uczęszczał do szkoły średniej i w Rybniku, gdzie w szkole Szafranków rozpoczął regularną muzyczną edukację. W roku ubiegłym koncert uświetniający festiwal miał miejsce po raz pierwszy w sali koncertowej Akademii Muzycznej w Katowicach, uczelni, której Górecki był absolwentem, profesorem, a w końcu rektorem; w tym roku, przed inauguracją VII edycji festiwalu, było podobnie. Formuła festiwalu jest elastyczna i dopuszcza różne gatunki muzyczne od muzyki klasycznej poprzez chóralną, kameralną aż do jazzowych interpretacji dzieł Góreckiego, co ma służyć nie tylko popularyzacji Mistrza i jego dzieł, ale i szerokiemu upowszechnianiu muzyki i kultury muzycznej w ogóle. Podobne cele przyświecają cyklowi koncertów edukacyjnych FR, które ze wsparciem miasta od kilku lat odbywają się w Teatrze Ziemi Rybnickiej, budząc zainteresowanie muzyką i wychowując potencjalnych melomanów.

Dziedzictwo braci Szafranków jest tak bogate, że za ich spadkobierców można dziś uznać zarówno Państwową Szkołę Muzyczną I i II st. ich imienia, funkcjonującą w niej szkolną orkiestrę symfoniczną, a także obchodzącą swoje 20-lecie Filharmonię Rybnicką, której nabierający doświadczenia w szkolnej orkiestrze symfonicznej absolwenci są jej naturalnym zapleczem.

VII Festiwal Muzyczny im. Henryka Mikołaj Góreckiego - program

Koncert uświetniający VII Festiwal Muzyczny im. Henryka M. Góreckiego
Sala koncertowa Akademii Muzycznej w Katowicach
24 września 2019 r., godz. 18.00
Melodie dla przyjaciół
Wiesław Ochman i jego goście
Iwona Socha - sopran
Adam Sobierajski - tenor
Marta Gamrot-Wrzoł - sopran
Jakub Sazanów-Lubelski - tenor
Olga Tsymbalyuk - fortepian
W programie najpiękniejsze arie i duety operowe i operetkowe

I Koncert Festiwalowy "Na jazzową nutę"
Sala koncertowa Teatru Ziemi Rybnickiej
6 października 2019r., godz. 18.00
Tribute to KOMEDA - koncert przypominający twórczość Krzysztofa Komedy w 50-tą rocznicę jego śmierci
Wykonawcy:
Agnieszka Wilczyńska -wokal
Andrzej Jagodziński Trio
Orkiestra Kameralna Filharmonii Rybnickiej

II Koncert Festiwalowy "Z rybnickiego rynku"
Muzeum w Rybniku
22 października 2019 r., godz. 16.00
Program:
Henryk M. Górecki - Concerto Notturno - Lento (wersja na skrzypce i fortepian)
Ernest Chausson - Koncert na skrzypce, fortepian i kwartet smyczkowy op.21
Wykonawcy:
Kameraliści Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia

III Koncert Festiwalowy "Pośród węglowych Alp"
Kościół pod wezw. św. Jerzego w Rydułtowach
27 października 2019 r., godz. 10.30
Uroczysta msza św. w intencji śp. Henryka M. Góreckiego.
Po mszy koncert chóru "Cecylia" pod dyrekcją Ziglindy Lampert-Raszyńskiej.
W programie: pieśni sakralne.

IV Koncert Festiwalowy "Mojemu Rybnikowi"
Sala koncertowa Teatru Ziemi Rybnickiej
27 października 2019 r., godz. 18.00
Uroczysty koncert z okazji 20-lecia reaktywacji Filharmonii Rybnickiej i 50-lecia pracy artystycznej prof. Jerzego Salwarowskiego
Program:
Henryk Mikołaj Górecki - Trzy tańce,
Robert Schuman - Koncert fortepianowy a-moll op.54
Mikołaj Rymski-Korsakow - Szeherezada op.35
Filharmonia Rybnicka
Jerzy Salwarowski - dyrygent
Lidia Grychtołówna - fortepian

V Koncert Festiwalowy "Tam, gdzie mój dom rodzinny"
Dwór w Łukowie Śląskim koło Czernicy
29 października 2019 r., godz. 17.00
Recital fortepianowy Lidii Grychtołówny
W programie utwory Fryderyka Chopina, Johannesa Brahmsa, Sergiusza Rachmaninowa.