Szykuje się długa batalia sądowa. Fundacja ClientEarth, w imieniu dwóch chorych na astmę, pozywa Skarb Państwa za brak skutecznej walki ze smogiem. - Od wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 2018 r. przeciwko Polsce w sprawie jakości powietrza minęło już ponad 5 lat, działania kolejnych rządów są zbyt wolne, a przekroczenia norm jakości powietrza w Polsce wciąż należą do najwyższych w Unii Europejskiej – zaznacza fundacja. Jedną ze stron jest Andrzej – rybniczanin chorujący na astmę.
Ten szlak przetarł rybniczanin Oliwer Palarz, który w 2021 roku wygrał długą batalię sądową, którą wygrał ze Skarbem Państwa. Sąd Okręgowy w Gliwicach orzekał, że to właśnie państwo odpowiada za złą jakość powietrza »Przełomowa decyzja sądu. Państwo zapłaci rybniczaninowi za to, że żył w smogu«
Teraz jego drogą podążają inne osoby. Fundacja ClientEarth informuje, że 55-letni Andrzej (nie chce ujawniać swoich danych, rozmawiać z mediami – red.) z Rybnika oraz 5-letni chłopiec spod Torunia (którego reprezentuje mama) wkraczają na drogę sądową przeciwko Skarbowi Państwa za wieloletnie zaniechania w walce ze smogiem, których efektem jest pogarszający się stan ich zdrowia.
Obaj cierpią na astmę i inne choroby układu oddechowego. Reprezentowani przez Fundację ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, domagają się zadośćuczynienia za utratę zdrowia oraz odszkodowania za koszty leczenia (200 tys. zł na rzecz pana Andrzeja z Rybnika oraz 100 tys. zł na rzecz 5-letniego chłopca spod Torunia) – dowiadujemy się w komunikacie prasowym fundacji.
Po raz pierwszy w Polsce sąd będzie musiał zbadać, czy istnieje bezpośredni związek między zanieczyszczeniem powietrza a poważnymi schorzeniami. Pozwy pokazują, że brak szybkich i skutecznych działań na rzecz poprawy jakości powietrza to problem systemowy. Jego konsekwencje zdrowotne ponoszą Polki i Polacy, w szczególności najsłabsi, czyli dzieci, kobiety w ciąży, osoby starsze czy chore.
Powietrze w Polsce jest nadal złej jakości. Nie spełnia nie tylko zaostrzonych kilka lat temu standardów rekomendowanych przez Światową Organizację Zdrowia, ale na znacznej części terytorium kraju również norm określonych przez krajowe przepisy, co narusza nasze prawa podstawowe – w tym prawo do życia i zdrowia. Te prawa, chronione zarówno przez przepisy kodeksu cywilnego w zakresie dóbr osobistych, jak i przez Europejską Konwencję Praw Człowieka, w szczególności jej artykuły 2 i 8, są w Polsce notorycznie łamane z powodu braku skutecznych działań państwa na rzecz walki ze smogiem – mówi Agnieszka Warso-Buchanan, radczyni prawna i członkini zarządu Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi.
Fundacja, która w tej sprawie reprezentuje osoby indywidualne, domaga się, aby sąd uznał, że za wskazane wyżej zaniedbania odpowiada Skarb Państwa, również finansowo.
Fundacja reprezentuje mieszkańca Rybnika. To miasto do niedawna było jednym z najbardziej zanieczyszczonych w Polsce. Mężczyzna od ponad 20 lat cierpi na astmę i inne choroby układu oddechowego. Musi regularnie przyjmować leki i jest pod stałą opieką medyczną.
Każda zimna pora roku oznacza zaostrzenie choroby – bez inhalatora i leków nie jestem w stanie normalnie funkcjonować. Zdarzało się, że nie mogłem wyjść z domu, bo powietrze, którym oddychałem, przypominało truciznę. Smog to codzienność, która niszczy zdrowie nas wszystkich, a obecne działania są niewystarczające. Najbiedniejsi nie otrzymują wystarczającego wsparcia finansowego i organizacyjnego na wymianę źródeł ogrzewania, a ci, którzy inwestują w ekologiczne rozwiązania, nadal zmuszeni są oddychać zanieczyszczonym powietrzem – mówi pan Andrzej, mieszkaniec Rybnika, pokrzywdzony w sprawie.
Drugi pokrzywdzony to kilkuletni chłopiec spod Torunia, który również zmaga się z astmą. W sprawie reprezentuje go mama. Smog, szczególnie w sezonie grzewczym, zaostrza jego problemy z oddychaniem, a rodzina ponosi wysokie koszty leczenia.
Według danych opracowanych przez amerykański ośrodek badawczy na Uniwersytecie w Chicago (Air Quality Life Index), gdyby jakość powietrza w Toruniu spełniała zalecenia WHO, mieszkanki i mieszkańcy miasta zyskaliby średnio 10 dodatkowych miesięcy życia. W przypadku Rybnika dane wskazują, że smog zabiera mieszkańcom miasta prawie 2 lata.
Zanieczyszczenie powietrza, szczególnie szkodliwe pyły, w tym PM2.5 oraz dwutlenek azotu (NO₂), jest jednym z głównych czynników zaostrzających przebieg astmy. Jedna trzecia przypadków astmy dziecięcej jest wynikiem oddziaływania smogu – wynika z danych na podstawie analizy WHO oraz Europejskiego Towarzystwa Oddechowego. Krótkotrwałe narażenie na wysokie stężenia zanieczyszczeń zwiększa ryzyko zaostrzenia choroby i konieczności hospitalizacji.
Smog to nie tylko kwestia chorób płuc – może prowadzić do uszkodzenia praktycznie wszystkich narządów. Toksyczne cząsteczki przedostają się do krwiobiegu, wpływając na serce, mózg, wątrobę, a także układ nerwowy i hormonalny. U dzieci może zahamować rozwój płuc, a u dorosłych powodować zawały, udary, a nawet nowotwory. Nie możemy dłużej ignorować tego, jak niszczący wpływ ma smog na nasze organizmy – musimy działać – mówi dr hab. n. med. Tadeusz M. Zielonka, profesor WUM.
Według raportu firmy doradczej Deloitte z 2019 r. smog kosztuje Polskę aż 111 mld zł rocznie, a działania w tym zakresie są wciąż niewystarczające.
Krajowe programy takie jak „Czyste Powietrze”, finansujące wymianę źródeł ciepła czy termomodernizację budynków, to podstawowy instrument walki z toksycznym powietrzem. Jak wskazał jednak NIK w 2022 roku, realizacja programu postępowała zbyt wolno. W 2024 r., gdy liczba wniosków o finansowanie znacząco wzrosła, co dawało szanse na przyśpieszenie tempa poprawy jakości powietrza, istnieje ryzyko, że program straci finansowanie (niedawno okazało się, że program został wstrzymany – red.). Brak zapewnienia stałego i stabilnego finansowania dla kluczowego instrumentu, którego celem jest jak najszybsza i efektywna poprawa jakości powietrza, obrazuje, gdzie na liście priorytetów władz znajduje się skuteczna ochrona zdrowia Polek i Polaków – dodaje Agnieszka Warso-Buchanan.
---
Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi reprezentuje pokrzywdzonych pro bono. Działania ClientEarth wynikają z celów statutowych Fundacji i wpisują się w szereg innych działań na rzecz ochrony powietrza, która ClientEarth prowadzi w Polsce i na świecie od ponad 15 lat. W obu sprawach Fundację oraz pokrzywdzonych – również pro bono – wspiera kancelaria Wardyński i Wspólnicy.
---
Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi działa w Polsce od blisko 15 lat. Warszawski zespół tworzy blisko 30 osób. Wykorzystując narzędzia prawne, Fundacja wprowadza zmiany systemowe, by chronić klimat i środowisko w Polsce oraz planetę i jej mieszkańców. Fundacja jest częścią ClientEarth, globalnej organizacji pozarządowej, która zatrudnia prawie 300 osób w ośmiu biurach na świecie i prowadzi działalność w ponad 50 krajach.
Jednym z priorytetów ClientEarth w Polsce jest walka ze smogiem. Fundacja angażowała się w przełomowe działania, takie jak wsparcie dla uchwał antysmogowych czy pozwy przeciwko greenwashingowi w sektorze paliw stałych. Współorganizowała również w 2024 r. Okrągły Stół na rzecz Poprawy Jakości Powietrza wraz z postulatami dla rządu.
Tagi: pozew smog, Fundacja ClientEarth, astma smog, rybniczanin pozew smog, jakość powietrza, Skarb Państwa
Zamieszczone komentarze są prywatnymi opiniami Użytkowników portalu. Redakcja portalu Rybnik.com.pl nie ponosi odpowiedzialności za ich treść.
Jejkowice mają Miss Śląska. Sara Stempka okrzyknięta najpiękniejszą mieszkanką województwa
27134Plac Wolności z poczekalnią. Czy spełnia oczekiwania mieszkańców? Nie owijają w bawełnę (wideo, zdjęcia)
24480Mężczyzna został przygnieciony przez pojazd na skupie złomu
21588Na tych ulicach nie będzie prądu nawet przez 9 godzin. Zobaczcie harmonogram przerw
18604Człowiek Roku Rybnik.com.pl: poznajcie nominowanych! Rusza głosowanie internautów
17473Endoproteza kolana - co warto wiedzieć?
+403 / -29"Malinką" z Rybnika do Wisły. Polregio połączył opolskie z Beskidem Śląskim
+150 / -7Bohaterski kierowca autobusu doznał udaru. Rodzina walczy o jego powrót do zdrowia
+153 / -13Ta sprawa znajdzie finał w sądzie? Związkowcy mówią o mobbingu w kopalni: „Dyrekcja zamiata sprawę pod dywan”
+102 / -15Mobbing na KWK Jankowice? Były zarzuty, było postępowanie wyjaśniające. Co ustalono?
+83 / -17„Dlaczego pan Nawrocki mieszkał za moje pieniądze w hotelu?” Spięcie na konferencji PiS-u
37Grzegorz Braun mówił w Rybniku o „froncie gaśnicowym”. „Miejsce ślązakowców - piątej kolumny - jest w więzieniach”
28Nowoczesne centrum przesiadkowe w Jejkowicach - otwarte
26Łukasz Kohut o Braunie i jego „ślązakowcach”: pana miejsce jest na Kremlu
24Ksiądz na portalu randkowym. Skandal czy norma? Ks. Grzesiak: "nic złego nie zrobił"
14Byłeś świadkiem wypadku? W Twojej okolicy dzieje sie coś ciekawego? Chcesz opublikować recenzję z imprezy kulturalnej? Wciel się w rolę reportera Rybnik.com.pl i napisz nam o tym!
Wyślij alert
~Jedynie Prawdziwy Polak 2024-12-02
15:50:56
I bardzo dobrze, trzymam kciuki, niech Państwo zakaże trucia innych ludzi rakiem !
~stanisławg1960 2024-12-02
16:51:30
Miasto chwali się ile to kotłów jest wymienionych. To zapraszam na peryferie Rybnika - Chwalęcice, Stodoły jak jeszcze ludzie umią hajcowac gratulacje PK za brak skuteczności. A ludzie chorują
~hub381 2024-12-02
17:41:07
Tak,to prawda. Proszę wieczorową porą przyjść do dzielnicy Rybnik Północ na tzw. "ODDYCHANKO" Haaa,haa...Jak kopciuchy działają.
A co na to specakcja przy STRAŻY MIejskiej ?
~Czerwony88 2024-12-02
19:49:07
Ja pozwę Miasto Rybnik o to , że jestem alergikiem i pyla trawy i drzewa. Niech usuną wszystkie drzewa i skosza wszystkie trawy. Ale ludzia się w łbach przewraca... założę się, że ten co pozwal nie raz wrzucił śmieci do pieca x lat temu a teraz wielki ekolog. Poje.... ludzie!!
~Misiu_05 2024-12-02
20:15:33
Kaj są drony które rzekomo mo Rybnik. W Zebrzydowicach jeszcze ani jednego nie widziałem. A straż miejską to najlepiej zlikwidować bo czy są czy ich by mie było to by na jedno wychodziło.
~kosc88 2024-12-02
22:00:33
Po pierwsze, skarb państwa = pieniądze obywateli. Może uczciwiej byłoby założyć zbiórkę charytatywną, zamiast zmuszać wszystkich do płacenia? Rozumiem frustrację, ale jest to zwykła pazerność pod przykrywką szczytnego celu.
Po drugie, zmiany należy zacząć od siebie. Może ktoś wyliczył że czystsze powietrze przedłuży nam życie o 10 miesięcy, a czy wiecie o ile miesięcy może przedłużyć je regularne porządne ćwiczenie i zdrowa dieta? Nie będę tu wyciągał cyferek z tyłka, jak jakiś amerykański instytut badawczy, ale zakładam że sporo.
~Arteks 2024-12-02
23:20:37
Portalowy "ekspert" od trucia i smrodzenia piecami z Matejki ma odmienne zdanie. Bo piece i węgiel to według niego najnowocześniejszy sposób ogrzewania chałup.
~krycha12 2024-12-03
06:53:06
A jak pozamykają kopalnie i nie będzie można kupić węgla to na Śląsku będzie smród ,brud i ubóstwo jakiego sobie nie wyobrażacie !
~Arteks 2024-12-03
09:19:43
@krycha12 - największy smród był ze sprzedawanego przez kopalnie odpadu czyli mułu. Popatrz jak się poprawiło jak go nie ma. Jeśli ktoś uważa, że nie da się miastom egzystować bez kopalń to niech się przejedzie np. do Ostrawy. Tam było 5 kopalń. Teraz nie ma żadnej, a miasto kwitnie.
~Francik049 2024-12-03
09:58:30
Zgadza się Arteks, najgorsze muły to syf, a właśnie takie spalano w chwałowickiej poniemieckiej kotłowni, której nowoczesności tak zawzięcie broniłeś w komentarzach.
~rzyt 2024-12-04
10:48:04
A ja mam wątpliwości co do roztrzygnięcia tego problemu. Ta władza sądownicza nie zrobi krzywdy tej władzy wykonawczej. Czasy p. Palarza to była inna rzeczywistość polityczna.