Pomoc po nowemu. Rewolucja w zasadach wsparcia uchodźców z Ukrainy

Nowe przepisy - obowiązujące od 1 lipca - przedłużają legalność pobytu obywateli Ukrainy w Polsce do 30 września 2025 r. Nowelizację przygotowało MSWiA we współpracy z innymi resortami - MRPiPS, MEN, MZ, MC, MI, MF oraz KPRM. 

Oto lista najważniejszych zmian.

Przedłużenie legalności pobytu

Uchodźcy z Ukrainy, którzy przybyli do Polski od 24 lutego 2022 r., będą mogli legalnie przebywać w Polsce do 30 września 2025 r. Przedłużone zostają także okresy ważności wiz krajowych, zezwoleń na pobyt czasowy oraz innych dokumentów pobytowych.

Rząd wygasi niektóre świadczenia

Nowelizacja ustawy pomocowej zakłada wygaszenie przyznawania jednorazowego świadczenia w wysokości 300 zł na zakwaterowanie oraz świadczenia 40 zł na zakwaterowanie i wyżywienie w prywatnych domach.

Uchodźcy wojenni nadal będą mogli liczyć na wsparcie w zakresie zakwaterowania, lecz będzie ono w kilku kwestiach inne niż oferowane do tej pory. Wynika to z konieczności dostosowania legislacji do wyzwań z jakimi mamy obecnie do czynienia, a które są inne niż te z 2022 czy nawet 2023 roku. Przykładowo od najbliższego poniedziałku zakwaterowanie uchodźców wojennych będzie możliwe tylko w obiektach zbiorowego zakwaterowania prowadzonych na polecenie wojewodów - czytamy w rządowym komunikacie.

Jak wyjaśnia rząd, świadczenie to miało charakter nadzwyczajny i z czasem utraciło swoje pierwotne znaczenie. Do końca lipca można składać wnioski o rekompensatę poniesionych do 30 czerwca kosztów zakwaterowania i wyżywienia uchodźców. Wnioski złożone w tym okresie będą rozpatrywane na dotychczasowych warunkach.

Rząd uszczelnia system

MSWiA uzasadnia, że zasadniczym celem zmiany art. 12 ustawy jest uszczelnienie systemu udzielania pomocy w miejscach zbiorowego zakwaterowania i ograniczenie możliwości nadużywania tego systemu w związku z wygaszeniem z 30 czerwca 2024 r. świadczenia określonego w art. 13 ustawy, a także doprecyzowanie w jakim zakresie wojewoda może zapewnić pomoc obywatelom Ukrainy.

Na mocy nowych przepisów wojewoda może zapewnić  pomoc polegającą na:

• zapewnieniu zakwaterowania zbiorowego, za które uznaje się zakwaterowanie w obiekcie, w którym przebywa co najmniej 10 osób lub w obiektach będących własnością lub przedmiotem trwałego zarządu jednostek sektora finansów publicznych, i całodziennego wyżywienia zbiorowego,
• prowadzeniu punktów recepcyjnych,
• zapewnieniu transportu związanego z zakwaterowaniem lub opieką medyczną,
• podjęciu innych działań niezbędnych do realizacji pomocy, po uzyskaniu zgody właściwego ministra.

Jednocześnie gwarantuje utrzymanie wsparcia dla osób, których sytuacja jest na tyle trudna, że jej pozbawienie prowadziłoby do wykluczenia społecznego.

Wsparcie dla uchodźców z niepełnosprawnościami

Na wsparcie mogą nadal liczyć osoby z niepełnosprawnościami, które uciekły przed wojną w Ukrainie. Zgodnie z nowymi przepisami, każdy wojewoda będzie mógł podpisać z organizacjami pożytku publicznego dodatkową umowę. Zagwarantuje ona zakwaterowanie osobom z niepełnosprawnościami, ich opiekunom i osobom starszym na specjalnych warunkach.

Wypłata "800 plus" i świadczenia "Dobry start" będzie powiązana z obowiązkiem szkolnym

Nowelizacja wiąże wypłatę świadczenia 800 plus i świadczenia "Dobry start" z obowiązkiem szkolnym.

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 26 ust. 1 pkt 2-3 ustawy pomocowej, dziecko obywatela Ukrainy na które ubiega się on o świadczenie wychowawcze lub świadczenie dobry start musi realizować obowiązek nauki/uczyć się w szkole należącej do polskiego systemu oświaty - podaje prawo.pl.

Warunek ten nie będzie dotyczyć natomiast tych dzieci, których ze względu na wiek nie obejmuje obowiązek przygotowania przedszkolnego albo obowiązek nauki oraz tych dzieci których obowiązek nauki został odroczony.

Dostęp dla polskiego rynku pracy

Nowela modyfikuje zasady dostępu do polskiego rynku pracy dla obywateli Ukrainy.

 

W obowiązującym stanie prawnym obywatel Ukrainy, który przebywa w Polsce legalnie, może podjąć legalnie pracę u każdego pracodawcy w Polsce bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę; jedynym warunkiem, którego spełnienie jest konieczne, aby praca mogła być uznana za legalną, jest złożenie powiadomienia (tylko elektronicznie) przez pracodawcę w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy, za pośrednictwem portalu – praca.gov.pl.; dodatkowo każdy obywatel Ukrainy przebywający w Polsce legalnie może zarejestrować się jako osoba bezrobotna lub poszukująca pracy, na takich samych zasadach, jak obywatel polski - podaje prawo.pl.

Zmiany wprowadzane ustawą w zakresie dostępu do rynku pracy dotyczą:

• skrócenia z 14 na 7 dni terminu na przesłanie powiadomienia przez pracodawcę zatrudniającego obywatela Ukrainy,
• wprowadzenia konieczności złożenia kolejnego powiadomienia o zatrudnieniu obywatela Ukrainy w przypadku gdy zmienił się rodzaj umowy pomiędzy podmiotem powierzającym wykonywanie pracy a obywatelem Ukrainy, zmieniło się stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy, zmniejszono wymiar czasu pracy lub liczbę godzin pracy w tygodniu lub miesiącu określone w powiadomieniu, obniżono miesięczną lub godzinową stawkę wynagrodzenia określoną w powiadomieniu,
• wprowadzenia wymogu wskazywania w powiadomieniu o zatrudnieniu obywatela Ukrainy co najmniej minimalnego wynagrodzenia o pracę lub minimalnej stawki godzinowej,
• wprowadzenia obowiązku powiadomienia przez obywatela Ukrainy pracodawcy o doręczeniu mu decyzji o udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy i pracę

Prawo wykonywania zawodu lekarza

Nowela przedłuża do 30 września 2025 r. okres, w którym minister właściwy do spraw zdrowia może nadać numer odpowiadający numerowi prawa wykonywania zawodu na wniosek lekarza albo lekarza dentysty, jeżeli lekarz ten uzyskał zaświadczenie o wpisie do rejestru lekarzy tymczasowo i okazjonalnie wykonujących zawód i zgłosił zamiar udzielania świadczeń zdrowotnych obywatelom Ukrainy;

Nowe przepisy przywracają możliwości świadczenia usług psychologicznych na rzecz obywateli Ukrainy przez przebywających na terytorium Polski obywateli Ukrainy posiadających odpowiednie wykształcenie uzyskane w Ukrainie w okresie od 1 lipca 2024 r. do 30 września 2025 r.;

Znowelizowane przepisy dotyczące świadczeń zaczną obowiązywać odpowiednio od okresu świadczeniowego rozpoczynającego się 1 czerwca 2025 r. oraz od roku szkolnego 2025/2026.

Co sądzisz o wprowadzonych zmianach?