Pięć organizacji: popieramy zakaz prowadzenia mediów przez samorządy (oświadczenie)

Ten temat był poruszany na Rybnik.com.pl. Chodzi o prowadzenie przez samorządy swoich mediów. W przypadku naszego miasta dotyczy to Gazety Rybnickiej. Okazuje się, że propozycje rozwiązania tej kwestii przedstawiło Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dokumencie Europejski Akt o Wolności Mediów.

Unia Europejska szykuje nowe prawo

Co takiego zawiera wspomniany dokument? O tym szerzej pisze Komisja Europejska.

Europejski akt o wolności mediów to nowe przepisy chroniące pluralizm i niezależność mediów w UE. Zagwarantują one, że publiczne i prywatne media będą mogły lepiej funkcjonować ponad granicami na unijnym rynku wewnętrznym bez nadmiernej presji i z uwzględnieniem cyfrowej transformacji przestrzeni medialnej – czytamy.

Europejski akt o wolności mediów:

- zapewni ochronę niezależności redakcyjnej

- zapewni ochronę źródeł dziennikarskich, również przed stosowaniem przeciwko nim oprogramowania szpiegowskiego

- zagwarantuje niezależne funkcjonowanie mediów publicznych

- poprawi przejrzystość własności mediów

- będzie chronił media przed nieuzasadnionym usuwaniem treści online przez bardzo duże platformy internetowe

- wprowadzi prawo do personalizacji oferty medialnej na urządzeniach i interfejsach

- zagwarantuje przejrzystość reklam państwowych dla dostawców usług medialnych i platform internetowych

- zobowiąże państwa członkowskie, by oceniały, jaki wpływ na pluralizm mediów i niezależność redakcyjną mają koncentracje przedsiębiorstw na rynku mediów

- zwiększy przejrzystość pomiaru oglądalności z myślą o dostawcach usług medialnych i reklamodawcach.

Powołana zostanie nowa niezależna Europejska Rada ds. Usług Medialnych, złożona z przedstawicieli krajowych władz lub organów regulacyjnych ds. mediów i wspomagana przez sekretariat Komisji, która zacznie działać w lutym 2025 r. Rada będzie między innymi promować skuteczne i spójne stosowanie unijnych przepisów prawa medialnego. Zastąpi ona Europejską Grupę Regulatorów ds. Audiowizualnych Usług Medialnych (ERGA), ustanowioną na mocy dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych – czytamy dalej na stronie Komisji Europejskiej.

Jakie korzyści płyną z europejskiego aktu o wolności mediów dla dziennikarzy i innych pracowników mediów? Dowiadujemy się, że podejmowanie decyzji redakcyjnych będzie lepiej chronione przed nadmierną ingerencją, a dziennikarze mediów publicznych będą mieli pewność, że ich pracodawca dysponuje odpowiednim, stabilnym i przewidywalnym finansowaniem na potrzeby przyszłych działań zgodnie z realizowaną misją służby publicznej.

W akcie przewidziano również silne zabezpieczenia poufności dziennikarskich źródeł i materiałów, w tym w kontekście stosowania inwazyjnego oprogramowania szpiegującego przeciwko mediom, dziennikarzom oraz osobom pozostającym w regularnych lub zawodowych kontaktach z mediami lub dziennikarzami.

Ministerstwo ma propozycję. Jest poparcie 5 organizacji. „Władza samorządowa nie może prowadzić swoich mediów, gdyż czyniąc to wolność tę pośrednio ogranicza”

Ten temat żywo interesuje grupy zrzeszające media, a także organizacje czuwające nad jawnością informacji. Pojawiło się wspólne oświadczenie. Osoby podpisane pod pismem nie pozostawiają suchej nitki na mediach samorządowych i samorządach, które zdecydowały się je prowadzić. Przytaczamy oświadczenie w całości:

Stowarzyszenie Gazet Lokalnych, Stowarzyszenie Mediów Lokalnych, Izba Wydawców Prasy, Helsińska Fundacja Praw Człowieka i Sieć Obywatelska Watchdog Polska popierają propozycję Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przedstawioną w dokumencie Europejski Akt o Wolności Mediów – koncepcja wdrożenia do polskiego porządku prawnego, dotyczącą zakazu prowadzenia mediów przez samorządy.

Propozycja Ministerstwa to długo wyczekiwane rozwiązanie dotyczące szkodliwego de facto dla wolności słowa i interesu społecznego wydawania prasy przez samorządy.

Obowiązkiem władzy jest tworzyć warunki dla realizacji wolności słowa, także przez tworzenie warunków działania w pełni niezależnym mediom. A jednym z zadań owych niezależnych mediów jest kontrolowanie działań władz samorządowych. Z tej podstawowej przyczyny, władza samorządowa nie może prowadzić swoich mediów, gdyż czyniąc to wolność tę pośrednio ogranicza – stanowiąc konkurencję dla niezależnych od niej tytułów.

Nie może być mowy o uczciwej konkurencji, gdyż władze samorządowe wydają swoje pisma w oderwaniu od zasad rynkowych. Gazety samorządowe są często bezpłatne, bywa, że teksty do nich piszą urzędnicy lub pracownicy instytucji samorządowych. W wielu tzw. gazetach samorządowych sprzedawane są reklamy, co w każdym takim przypadku, podważa podstawy ekonomiczne wydawców niezależnych.

Promocja władz samorządowych nie jest też tożsama z promocją gminy, ani wspieraniem i upowszechnianiem idei samorządowej. Nie jest też zwykłą działalnością wydawniczą wydawanie gazety przez władzę, to przeciwieństwo samorządności. To niszczenie niezależnych głosów i zaangażowania mieszkańców w życie wspólnoty.

Wydawanie gazety przez władze samorządowe nie jest też realizacją prawa do informacji. Ustawa o dostępie do informacji publicznej dokładnie określa w jakim trybie następuje informowanie przez władze publiczne. Wydawanie gazety nie jest takim trybem. Daje natomiast możliwości działań propagandowych, które nie są tożsame z zapewnieniem dostępu do informacji. Właściwym środkiem realizacji przez władze samorządowe tego prawa jest BIP lub wydawanie biuletynów informacyjnych, które nie mają charakteru niezależnej prasy i nie podkopują sytuacji ekonomicznej prywatnych wydawców.

Propozycja Ministerstwa w zakresie tzw. mediów samorządowych jest dawno oczekiwaną reakcją na zaburzanie równowagi na rynku lokalnych mediów i jest zgodna z celami Europejskiego Aktu Wolności Mediów. Obrona obecnego stanu rzeczy przez przedstawicieli organów samorządu lokalnego lub związki samorządów jest w istocie nadużywaniem prawa do wolności słowa w interesie utrzymania władzy nawet kosztem rzeczywistych potrzeb lokalnych społeczności.

Oczekujemy, że Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Rząd, a następnie Sejm, Senat i Prezydent RP konsekwentnie wprowadzą zakaz prowadzenia mediów przez władze samorządowe, zgodnie z postulatami zgłaszanymi już do bardzo dawna przez organizacje reprezentujące niezależnych wydawców i wykluczą możliwość korzystania ze zwyczaju, który niszczy prawdziwą samorządność.

Andrzej Andrysiak, Stowarzyszenie Gazet Lokalnych

Katarzyna Batko-Tołuć, Sieć Obywatelska Watchdog Polska

Marek Frąckowiak, Izba Wydawców Prasy

Piotr Piotrowicz, Stowarzyszenie Mediów Lokalnych

Konrad Siemaszko, Helsińska Fundacja Praw Człowieka

„Samorządowcy wydają swoje media, by móc opowiadać, jacy są świetni”

Przenosząc temat na „lokalne podwórko”, Rybnik.com.pl pisał w 2023 roku o milionach złotych przeznaczanych na Gazetę Rybnicką. Zestawiliśmy wtedy wydatki i przychody »Miasto wydaje na samorządową gazetę miliony złotych. „To zaprzeczenie demokracji”«

Przypomnijmy, że w tym samym roku Rybnik.com.pl dołączył do protestu, który przeprowadziło ponad 200 tytułów gazet i portali »Samorządy wydają setki milionów złotych na propagandę. Protestujemy razem z ponad 200 innymi lokalnymi mediami«

W 2024 roku gościliśmy natomiast Andrzeja Andrysiaka, szefa Rady Wydawców Stowarzyszenia Gazet Lokalnych.

Jakość samorządu zależy od jakości mediów w terenie. Jeżeli są media, które patrzą na ręce, to samorząd z natury jest bardziej ostrożny. Gdy nie ma mediów patrzących na ręce, to pojawia się stare powiedzenie, że władza deprawuje – mówił podczas spotkania.

Gość spotkania przywołał media samorządowe, które są jego zdaniem – najprościej ujmując – propagandowe.

To nie jest propaganda spod znaku Jacka Kurskiego, ale Edwarda Gierka – „jest pięknie, wspaniale, cudownie, a ludzie są zadowoleni”. Po samorządowcy wydają swoje media, by móc opowiadać sobie, jacy są świetni – zauważył nasz rozmówca.

Więcej »„Samorządowcy wydają swoje media, by móc opowiadać, jacy są świetni”. Andrzej Andrysiak o patologiach samorządów (zdjęcia, wideo)«