PAS: trzeba uprościć dotacje na wymianę "kopciuchów"

- Nasze propozycje zostały dziś przesłane Premierowi i Ministrowi Klimatu. Uważam, że nowa kadencja rządu powinna być nowym otwarciem w walce o czyste powietrze - powiedział Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego.

Głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza w Polsce pozostaje emisja z domowych urządzeń grzewczych. Jak informuje PAS, spalanie węgla i drewna odpowiada za niemal połowę emitowanego pyłu PM2,5 i prawie 80 proc. rakotwórczego benzo[a]pirenu.

- Pomimo pewnych postępów w ograniczaniu zanieczyszczeń z urządzeń grzewczych, pozostało wiele do zrobienia. Najważniejsza jest jak najszybsza wymiana tzw. „kopciuchów”, a więc przestarzałych technologicznie kotłów na węgiel i drewno, których mamy w Polsce ponad 4 miliony – mówi Guła.

Korekty w programach likwidacji „kopciuchów”

Jedną z podstawowych rekomendacji PAS jest reforma programów finansowych oferujących dopłaty do wymiany kotłów.

- Program Czyste Powietrze działa bardzo powoli – po ponad roku zrealizowano zaledwie 2 proc. celu. Jak najszybciej należy więc uprościć procedury programu, a w dystrybucję dotacji włączyć gminy i banki. Niezbędne jest uruchomienie wsparcia do wymiany „kopciuchów” i termomodernizacji w budownictwie wielorodzinnym, zarówno w mieszkaniach komunalnych, jak i prywatnych. Obecnie mieszkańcy kamienic pozbawieni są ze strony rządu jakiegokolwiek wsparcia w tym zakresie – dowiadujemy się.

Kolejny ważny punkt to uruchomienie pomocy ubogim w wymianie „kopciuchów”. Program StopSmog, który miał temu służyć również powinien przejść gruntowną reformę upraszczającą jego zasady. Jak dotąd skorzystało z niego zaledwie 5 gmin.

- Oprócz programów finansowych rząd powinien wzmocnić system kontroli palenisk. Źródła ogrzewania powinny podlegać obowiązkowej rejestracji i rocznym przeglądom kominiarskim, a dane powinny trafiać do centralnej bazy. Wdrożenie takiego systemu umożliwi skuteczną kontrolę wdrażania przepisów uchwał antysmogowych nakładających obowiązek wymiany kopciuchów, zmniejszy liczbę pożarów odkominowych i zaczadzeń oraz pozwoli samorządom w szybki i sprawny sposób przeprowadzić inwentaryzację źródeł ciepła – słyszymy w Polskim Alarmie Smogowym.

Ponadto PAS uważa, że należy wprowadzić normy emisyjne dla kominków i kóz.

- Obecnie każdego roku sprzedawanych jest około 100 tys. kominków bez jakichkolwiek ograniczeń emitowanych zanieczyszczeń. - Pamiętajmy, że kominek na drewno może emitować podobną ilość pyłu, co kocioł na węgiel - mówi lider PAS.

W najbliższym czasie rząd powinien również uregulować jakość pelletu – paliwa zyskującego w ostatnim czasie na popularności, a także zaostrzyć wymagania względem jakości węgla.

Zmniejszmy liczbę starych aut

W transporcie samochodowym najpilniejsze działania dotyczą ograniczenia ruchu najmocniej zanieczyszczających samochodów.

- Kluczowa jest reforma przepisów dotyczących Stref Czystego Transportu, tak aby samorządy mogły ograniczać na swoim terenie ruch pojazdów w oparciu o normy Euro, eliminując auta o największej emisji. Jak wskazują badania, najmocniej zanieczyszczają starsze samochody z silnikami Diesla – mówi Bartosz Piłat, koordynator PAS ds. transportu.

Wśród kolejnych niezbędnych działań są też zmiany w podatku akcyzowym - jego wysokość powinna być uzależniona od wieku samochodu, poziomu emisji spalin i rodzaju wykorzystywanego paliwa. W ten sposób zmniejszy się liczba importowanych używanych samochodów o wysokiej emisji zanieczyszczeń.

Konieczne są też rozwiązania, które ukrócą praktykę wycinania filtrów DPF. Brakuje zakazu wykonywania takiej czynności przez mechaników. Jednym ze sposobów na eliminację tego zjawiska jest podniesienie norm emisji spalin, jakie muszą spełniać pojazdy w czasie obowiązkowego przeglądu technicznego. Wyniki pomiarów powinny być rejestrowane.

Nowe wymogi dla przemysłu

Kolejnym ważnym, ale do tej pory zaniedbanym przez rząd obszarem działań, jest emisja z zakładów przemysłowych.

- System ochrony ludzi przed zanieczyszczeniami przemysłowymi nie działa. Budowano go w latach dziewięćdziesiątych, z myślą o kapitale przyjeżdżającym do transformującej się polskiej gospodarki. W związku z tym zaprojektowano system tak, żeby przedsiębiorstwa nie musiały się zbytnio martwić problemami, które generują dla otoczenia. Inspekcja ochrony środowiska nie posiada ani sprzętu, ani fachowców do monitorowania zanieczyszczeń na kominach zakładów przemysłowych – wskazuje Guła.

Aby sytuacja ta uległa zmianie należy wprowadzić obowiązek ciągłego monitoringu zanieczyszczeń przemysłowych na koszt zakładów – obecnie większość substancji emitowanych przez zakłady nie jest objęta monitoringiem. Rząd powinien również zaostrzyć kary nakładane na zakłady za nadmierne lub niezgłoszone emisje – obecnie mandaty sięgają często kilkuset zł.

Należy zreformować przepisy dotyczące wydawania różnego rodzaju pozwoleń, tak aby społeczności lokalne zyskały skuteczne prawo do współdecydowania o działalności przemysłowej na ich terenie.

- Przykłady Krakowa, Skawiny, Mielca, Żar, Oświęcimia, Szczecinka i wielu innych miejscowości, o których robi się coraz głośniej, pokazują, że emisje przemysłowe również muszą zostać objęte kontrolą - dodaje Guła.

Cały program PAS znajdziecie TUTAJ.

Akcja Karny Kopciuch

Przy okazji przypomnijmy Wam o akcji społecznej Karny Kopciuch. Akcja ma na celu pomoc obywatelom zatruwanym przez sąsiadów, którzy używają starych, nieekologicznych kotłów lub spalają śmieci. Organizatorzy w „trzech krokach” mobilizują trucicieli do zmiany postępowania i wymiany źródła ciepła. Dodatkowo, rozdawane są nieodpłatnie naklejki „Karny Kopciuch za trucie sąsiada”.

Akcja odbiła się w Polsce szerokim echem. Wzbudziła też wiele kontrowersji i skrajnych opinii. Z jednej strony wiele osób aktywnie wspiera akcję, z drugiej jest spora grupa tych, którzy bronią „kopciuchów” jak niepodległości.

- Nie ma obecnie w Rybniku, na Śląsku i w wielu innych miejscach w Polsce ważniejszej sprawy niż walka o czyste powietrze. Każdy dzień wdychania smogu to skracanie życia i narażanie zdrowia, zwłaszcza dzieci. Dlatego postanowiliśmy stanąć po stronie tych, którzy to rozumieją, podjęli wysiłek, wzięli kredyty i zainwestowali w ekologiczne źródła ciepła. Sytuacja, że ci ludzie są zatruwani przez swoich sąsiadów, którzy za nic mają ekologię, jest po prostu nie fair – mówi o akcji redaktor naczelny grupy medialnej tuPolska Wacław Wrana, która zainicjowała akcję „Karny Kopciuch”.

Przebieg akcji możecie śledzić oraz komentować również na stronie Karny Kopciuch na Facebooku.

Na czym polega metoda trzech kroków?

Przypomnijmy, w ramach akcji każde zgłoszenie truciciela rozpatrywane jest w trzech krokach:

1. krok: EDUKUJEMY
- przesyłamy materiały o wpływie smogu na życie i zdrowie
- zachęcamy do wymiany źródła ciepła
- przedstawiamy możliwości dofinansowania źródła ciepła

jeśli działania podjęte w 1. kroku nie przyniosą efektów...

2. krok: KONTROLUJEMY
- informujemy o uciążliwej działalności obywatela organy upoważnione do kontroli (urząd gminy, straż miejska)
- weryfikujemy efekty przeprowadzonej kontroli

jeśli działania podjęte w 3. kroku nie przyniosą efektów...

3. krok: PIĘTNUJEMY
- adres posesji umieszczamy na mapie kopciuchów
- wszczynamy procedurę administracyjną przymuszającą obywatela do wymiany źródła ciepła.

Naklejki „Karny kopciuch za trucie sąsiadów”

W ramach akcji organizatorzy wydrukowali kilka tysięcy naklejek „Karny kopciuch za trucie sąsiadów”. Zatruwany obywatel może nakleić sąsiadowi naklejkę w widocznym miejscu i w ten sposób dać sygnał, że nie toleruje jego nieekologicznego zachowania.

Zapraszamy do współpracy firmy i instytucje!

Organizatorem akcji Karny Kopciuch jest grupa medialna tuPolska. Akcję wspierają partnerzy – firmy i organizacje ekologiczne:

• Projekt Wyjście Smoga
• Rybnicki Alarm Smogowy
• Kancelaria Adwokacka Jarosława Recka
• Słońce+
• 499.pl
• Yoobee
• Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach
• Martis Consulting
• Agencja Star Manager

Partnerami medialnymi akcji są:

• Rybnik.com.pl
• tuWodzisław.pl
• tuŻory.pl
• tuJastrzębie.pl
• ŚląskiBiznes.pl
• Dziennik Zachodni
• Naszemiasto.pl
• tuWroclaw.com
• Wolny Rynek.

Chcesz dołączyć do akcji? Zapraszamy do współpracy instytucje, firmy i media! Piszcie do nas na adres [email protected]