Lekcja historii w terenie. Dziś można zwiedzać schron na Wawoku (zdjęcia)

Stowarzyszenie Pro Fortalicium ma podpisaną z Miastem umowę dzierżawy schronu, nad którym od 2007 roku sprawuje opiekę. W momencie przejęcia schronu działacze stowarzyszenia oraz pasjonaci czasów wojennych własnymi siłami odkopywali schron na Wawoku, który wówczas był praktycznie zasypany.

- Zaczęliśmy od jego odkopania, wywiezienia ziemi, no i później powoli, powoli zaczęła się dłubanina. Udało się taki efekt uzyskać, jaki jest dzisiaj. Przez lata był pomalowany w plamy militarne, to było takie trochę marketingowe, bo schrony nie były malowane w plamy. Kolor musiał mieć taki, żeby się wkomponował w otoczenie, żeby nie był widoczny. Była pewnie ta czapa czarna i naturalny kolor betonu, dlatego w tym roku postanowiliśmy go zrobić właśnie w takich kolorach, czyli na szaro — dowiadujemy się od Remigiusza Michalika, przedstawiciela Stowarzyszenia Pro Fortalicium, przewodniczącego koła terenowego Rybnik.

W schronie przebywało na warcie pięciu żołnierzy, były dwa karabiny maszynowe stojące na stołach i dowódca posiadał broń krótką do obsługi strzelnic w przelotni. Były skrzynki z amunicją, aparat łączności, telefon i piecyk "koza". Pasjonatom udało się w miarę możliwości odtworzyć wyposażenie schronu, który został udostępniony dzisiaj (1 września) mieszkańcom do zwiedzania.

- Co ciekawe, w czasie wojny budowla ta nie posiadała drzwi. Ten schron był skończony w lipcu, sierpniu 1939, czyli w przeddzień wojny. Wydaje się, że już mogli nie mieć czasu na zrobienie drzwi. Była transzeja wykopana do koszar, bo wojsko 75. Pułku Piechoty stacjonowało w koszarach na terenie szpitala psychiatrycznego i tutaj przychodzili na służbę. Także szczelince przewiewne drzwi nie miały, a jednak "koza" tam była, więc mieli trochę ciepła. Przyznam, że jak w zimie, przy -20 stopniach wchodzimy do środka i rozpalimy ten piec, to po 20 minutach jesteśmy już rozgrzani. My robimy sobie tu wigilijki, czy inne spotkania — zdradza Remigiusz Michalik.

Poza samym schronem, na Wawoku możemy również doświadczyć żywej lekcji historii za sprawą stanowisk stowarzyszeń, które pasjonują się czasem wojennym. Członkowie Stowarzyszenia Historyczno-Eksploracyjnego Silius opowiadają o wykrywaczach metali, o znaleziskach, prezentując przy tym najciekawsze z nich.

- Chcemy pokazać, czym jest nasza pasja do poszukiwań, do eksploracji i odkrywania historii za pomocą wykrywacza metali, ale nie tylko. Mamy ze sobą wykrywacze, więc możemy ich użyczyć, pokazać jak to wygląda, jak wygląda praca z takim wykrywaczem, jak wygląda podstawowa obsługa, a jest to dość skomplikowany sprzęt. Chcemy też pokazać elementy, które udaje się jeszcze znajdować, a są to m.in. resztki amunicji, łuski, oznaczenia, jakieś elementy umundurowania, przekrój jest szeroki. Widać to na naszym stanowisku, bo też chcieliśmy zaprezentować to, co nam się udało odnaleźć, zakonserwować i to, czym się chcemy podzielić z mieszkańcami — mówi Piętka Adrian, przedstawiciel Stowarzyszenia Historyczno-Eksploracyjnego Silius.

Elementy ubioru żołnierza w czasie wojny, jego wyposażenie, ale też amunicję, jaka była używana w czasie wojny, czy nawet elementy czołgu, można zobaczyć na stanowisku Muzeum Wojny Obronnej Rybnik'39.

- Prezentujemy uzbrojenie, wyposażenie żołnierzy Wojska Polskiego okresu II Rzeczypospolitej. Jest broń długą, granatnik wzór 36., replika mundurów wzór 19 - jest to jeden z pierwszych mundurów, jakie zostały uszyte na potrzeby Wojska Polskiego. Natomiast każdy inny eksponat, to już oryginał. Począwszy od hełmu wzór 31, poprzez łopatki piechoty, pociski różnego typu. Na uwagę zasługują dwa ogniwa z czołgu 7TP - bardzo ciekawy eksponat. Jest magazynek do RKM wzór 28. Prezentujemy, jak mówię, przegląd wyposażenia i uzbrojenia żołnierzy Wojska Polskiego — wymienia Marcin Ruś z Muzeum Wojny Obronnej Rybnik'39.

Miejski Klub Strzelecki Ligi Obrony Kraju w Rybniku wystawia swoją broń sportową oraz kolekcjonerską. Mieszkańcy będą mogli dotknąć broni, dowiedzieć się o jej historii, przeznaczeniu, ale także przeładować ją i oddać strzał pusty.

Schron jest udostępniony do zwiedzania dzisiaj (1 września) do godziny 16.00.