Jak radzić sobie ze stresem i lękiem?

Czym są stres i lęk?

Stres jest naturalną reakcją naszego organizmu, mającą zapewnić nam szybką i skuteczną reakcję w warunkach zagrożenia. Tysiące lat temu towarzyszące mu reakcje, np. rozszerzenie naczyń krwionośnych i wzrost napięcia mięśni mogły stanowić o przetrwaniu jednostki. Pod wpływem stresu spowodowanego zagrożeniem organizm mobilizowany był do trybu ucieczki bądź walki. Nieodłącznym towarzyszem tego zjawiska był również strach. Wbrew powszechnej opinii nie jest on jednak tym samym, co lęk. Pierwsza z emocji to odpowiedź na realne zagrożenie, w obliczu którego stoimy w danej chwili. Lęk z kolei wiąże się z poczuciem, że taka sytuacja nam się przytrafi. Może on być bardziej lub mniej racjonalny, czym innym jest bowiem dyskomfort nocą w słabo oświetlonym parku, a czym innym lęk przed wystąpieniem na spotkaniu pracowniczym, do którego długo się przygotowywaliśmy. Zarówno stres, jak i lęk mogą nam sprzyjać, jeśli jednak ich natężenie jest zbyt wysokie, przyczyny zupełnie nieracjonalne lub po prostu jesteśmy na nie narażeni zbyt długo (stają się przewlekłe), wpływają na nas demobilizująco, a nawet mogą być przyczyną problemów ze zdrowiem.

Jakie są objawy lęku i stresu?

Pod wpływem stresu czy lęku nasz organizm produkuje hormony takie, jak kortyzol czy adrenalina, które pomagają we wspomnianej już mobilizacji ciała do większego wysiłku. Pojawiają się między innymi takie symptomy, jak:

•  Należą do nich między innymi:
• przyspieszenie pracy serca;
• zwiększenie ciśnienia krwi;
• rozszerzenie źrenic;
• wzmożona potliwość;
• rozszerzenie naczyń krwionośnych;
• zwiększone napięcie mięśni;
• zaburzenia pracy jelit;
• drżenie rąk.

To dlatego przed wygłoszeniem ważnej prezentacji oblewa cię zimny pot, boli cię brzuch i drżą ci ręce, a niekiedy nawet głos. W takiej sytuacji możesz wypróbować techniki awaryjne:

• powolne, głębokie, uważne wdechy;
• jeśli masz czas, wyjdź na krótki spacer (nawet obok biura);
• porozmawiaj z życzliwą ci osobą (najlepiej twarzą w twarz, ale możesz też zadzwonić do kogoś bliskiego);
• przygotuj uspokajający napar (np. melisę);
• wyprostuj się (wyprostowana postawa może wpłynąć na twoją podświadomość i dodać ci pewności siebie).

Warto również skoncentrować się na faktach i nie zakładać najgorszego możliwego scenariusza. Może to wymagać dłuższej praktyki, jednak z pewnością przyniesie ci większy spokój umysłu.

Domowe sposoby na walkę z lękiem i stresem

Poza sposobami doraźnymi, jak napary ziołowe czy głębokie wdechy, przy wysokim poziomie stresu i lęku warto również wypróbować techniki relaksacyjne wymagające dłuższej praktyki. Dobrym pomysłem będą między innymi joga, pilates czy tai-chi. Poza samymi ćwiczeniami fizycznymi pomagają zyskać uważność, wymagają pracy nad oddechem i mogą być swego rodzaju medytacją. Możesz też zdecydować się na inny sport, np. pływanie, jazdę na rowerze, biegu czy nordic walking. Niektórym pomaga również obcowanie z naturą. Pamiętaj również, jak istotna jest odpowiednia dieta. To dzięki niej będziesz mieć wystarczająco siły i energii, aby stawić czoła wyzwaniom dnia codziennego. Ważna będzie także praca nad pozytywnym, a jednocześnie realistycznym myśleniem. Musisz zrozumieć, że najczarniejsze scenariusze spełniają się bardzo rzadko, a ich analizowanie i nieustanne odtwarzanie w głowie jest jedynie stratą twojego czasu i nerwów. Poświęć je raczej na lepsze przygotowanie się do zadania.

Kiedy należy zgłosić się do specjalisty?

Wspomniane wyżej metody wymagają praktyki i dłuższego stosowania, rezultaty powinny jednak pojawić się po maksymalnie kilku tygodniach. Jeśli jednak w dalszym ciągu ich nie widzisz, być może lepiej będzie skorzystać z pomocy specjalisty. Jest to również konieczne w przypadku postawionej już wcześniej przez specjalistę diagnozie o zaburzeniach psychicznych. Koniecznie zgłoś się po pomoc również wtedy, gdy:

• doświadczyłeś / doświadczyłaś w życiu traumatycznej sytuacji;
• odczuwasz intensywne objawy somatyczne (np. duszności czy zawroty głowy);
• lęk i stres nie pozwalają ci normalnie funkcjonować;
• masz problemy ze zdrowiem fizycznym;
• w twojej rodzinie występowały już podobne przypadki.

Psychiatra w Warszawie czy innym większym mieście pomoże ci w uzyskaniu odpowiedniej diagnozy stanu twojej psychiki, a także ewentualnie skieruje również do innych specjalistów. Pamiętaj, że zdrowie psychiczne jest równie ważne jak fizyczne i dlatego musisz o nie odpowiednio zadbać.