Ile czarnego węgla mamy w organizmie? Nasz mocz sprawdzą naukowcy

W czwartek (5 grudnia) w Rybniku odbyło się spotkanie inaugurujące projekt badawczy MISTRAL. Celem tego międzynarodowego przedsięwzięcia jest opracowanie nowatorskich narzędzi technologicznych, które umożliwią modelowanie zależności między zanieczyszczeniem powietrza, stylem życia, statusem społeczno-ekonomicznym a zdrowiem mieszkańców. MISTRAL finansowany jest przez Unię Europejską i skupia konsorcjum 12 partnerów z Europy i Wielkiej Brytanii, a koordynowany przez Narodowy Instytut Zdrowia (ISS) we Włoszech. W Polsce projekt jest realizowany przez Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 3 w Rybniku i Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie we współpracy z Urzędem Miasta Rybnika i Polskim Alarmem Smogowym

Rybnik na mapie MISTRAL

Rybnik jako jedyne miasto w Polsce został zaproszony do współpracy w badaniach przez Akademię Górniczo-Hutniczą.

- To wyjątkowa okazja, by uczestniczyć w projekcie, który może wpłynąć na poprawę jakości życia mieszkańców – podkreśliła na wstępie Sylwia Brzezicka-Tesarczyk, dyrektor Centrum Zrównoważonej Gospodarki Miejskiej.

Badania będą oparte na obszernych ankietach oraz badaniu moczu. Uczestniczyć w nich będą trzy grupy wiekowe: dzieci, dorośli i seniorzy. Badania obejmują analizę próbek moczu, które pozwolą określić poziom czarnego węgla (Black Carbon) – cząsteczek sadzy wdychanych z powietrzem.

- Dzieci w Rybniku mają czterokrotnie więcej czarnego węgla w moczu niż dzieci w Strasburgu. Przewidziane jest także badanie długości telomerów w próbkach krwi, co pozwoli ocenić wpływ zanieczyszczeń na biologiczne starzenie się organizmu - wyjaśnia dr Katarzyna Musioł, ordynator Oddziału Pediatrii WSS nr 3 w Rybniku.

Znaczenie projektu dla Rybnika

Rybnik dokonał ogromnych postępów w walce z niską emisyjnością, ale wciąż wiele jest do zrobienia w tym zakresie. Projekt MISTRAL ma nie tylko na celu zebranie danych naukowych, ale przede wszystkim ich praktyczne wykorzystanie.

- Wyniki pozwolą nam lepiej planować działania proekologiczne i edukacyjne – mówi Piotr Kuczera, Prezydent Rybnika.

Obok Rybnika, w badaniach uczestniczą Taranto we Włoszech, które zmaga się z przemysłowym zanieczyszczeniem powietrza, oraz belgijskie miasta Gent i Hasselt, będące wzorcowymi przykładami czystego powietrza.

- Dzięki temu, że badania są wykonywane w różnych częściach Europy, możemy porównać różne warunki środowiskowe i lepiej zrozumieć ich wpływ na zdrowie mieszkańców. Do badań zapraszamy ochotników, a w każdym z obszarów chcielibyśmy pozyskać ok. 1300 osób z różnych grup wiekowych – wyjaśniła prof. Agnieszka Gruszecka-Kosowska z AGH.

Projekt ma charakter otwarty i potrzebuje wsparcia społeczności. Nie ma granic wiekowych, a jedynym przeciwskazaniem do wykonania ankiety i oddania materiału do analizy jest przechodzona w danym momencie jakaś infekcja. Inne przebyte, mniej lub bardziej groźne choroby nie dyskwalifikują mieszkańców z udziału w badaniu.

- Zachęcamy wszystkich mieszkańców Rybnika do udziału w badaniach. To wyjątkowa okazja, by przyczynić się do poprawy jakości powietrza w naszym mieście – zaapelował Emil Nagalewski, koordynator Polskiego Alarmu Smogowego w województwie śląskim.

Badania prowadzone w ramach projektu MISTRAL to krok w stronę lepszego zrozumienia problemów związanych z zanieczyszczeniem powietrza i ich wpływem na zdrowie. Wyniki będą nieocenionym narzędziem zarówno dla naukowców, jak i lokalnych władz, które od lat walczą o czystsze powietrze dla swoich mieszkańców.

Ankiety - klucz do zrozumienia wpływu powietrza na zdrowie

Jednym z najważniejszych narzędzi projektu MISTRAL są szczegółowe ankiety wypełniane przez uczestników. Ich celem jest zebranie kompleksowych danych dotyczących stylu życia, zdrowia, aktywności fizycznej oraz warunków życia respondentów. Dzięki temu możliwe będzie stworzenie dokładnego modelu zależności między jakością powietrza a różnymi aspektami życia i zdrowia mieszkańców Rybnika. Ankieta została opracowana w taki sposób, by dostarczyć szerokiego zakresu informacji, jednocześnie zachowując anonimowość uczestników.

- Każda ankieta jest oznaczona unikalnym numerem, co pozwala na zachowanie pełnej poufności danych. Ankiety nie są dostępne do pobrania online z uwagi właśnie na konieczność ich oznakowania unikalnym numerem. Uczestnicy mogą je otrzymać, zgłaszając chęć udziału w badaniu - apeluje Katarzyna Musioł, ordynator rybnickiej pediatrii.

Ankieta podzielona jest na kilka kluczowych sekcji, m.in.

•  dane demograficzne i społeczno-ekonomiczne: pytania o wiek, płeć, miejsce zamieszkania oraz sytuację materialną (z opcją pominięcia odpowiedzi na pytania o dochody).
• styl życia: informacje o aktywności fizycznej, nawykach żywieniowych, sposobach spędzania wolnego czasu i ewentualnych używkach (np. palenie papierosów).
• stan zdrowia: pytania dotyczące historii chorób, przyjmowanych leków, alergii czy problemów zdrowotnych, w tym także schorzeń przewlekłych.
• warunki mieszkaniowe: opis rodzaju ogrzewania w domu, izolacji budynku i korzystania z oczyszczaczy powietrza.
• świadomość ekologiczna: pytania o znajomość problematyki smogu i podejmowane działania na rzecz poprawy jakości powietrza.

Każdy respondent musi wypełnić ankietę zgodnie z prawdą, ponieważ dane te posłużą do zaawansowanych analiz statystycznych. Dla osób chcących wziąć udział w badaniach medycznych, ankieta jest również pierwszym krokiem w procesie diagnostycznym. Przekazane przez mieszkańców dane pozwalają naukowcom na uchwycenie nie tylko twardych danych środowiskowych, ale również tych bardziej subtelnych, związanych z codziennym życiem i zdrowiem mieszkańców.

- To właśnie dzięki ankietom możemy zobaczyć, jak różne grupy wiekowe i społeczne reagują na zanieczyszczenie powietrza, oraz które czynniki mają największy wpływ na nasze zdrowie - zaznacza Agnieszka Gruszecka-Kosowska.

Projekt MISTRAL to przykład na to, jak nauka i społeczność mogą współpracować, aby stworzyć realne narzędzia poprawy jakości życia. Ankiety są tu podstawą, która łączy dane środowiskowe z indywidualnymi doświadczeniami mieszkańców. Warto więc wziąć udział i dołożyć swoją cegiełkę do lepszego zrozumienia problemu zanieczyszczenia powietrza.

Jak wziąć udział w badaniach?

- zadzwoń do Urzędu Miasta Rybnika, nr tel.: 32 43 92 069 lub wyślij email: [email protected]

- we wtorki i środy od godz.14:00 do 17:00 w szpitalu będą wydawane ankiety i pojemniki oraz przyjmowane z powrotem. Można na miejscu wypełnić ankietę (30 min.) i oddać mocz do badania. Nie trzeba być na czczo.

Jeśli podasz adres e-mail, to po zakończeniu projektu Mistral, prześlemy Ci wynik zawartości black carbon (czarnego węgla) w moczu, a jeśli oddałeś próbkę krwi to otrzymasz informację o swoim wieku biologicznym.