Coraz mniej uczniów na lekcjach religii w Rybniku

W ostatnim czasie głośno było o Łodzi, gdzie z lekcji religii miało zrezygnować nawet 12 tysięcy uczniów. Postanowiliśmy sprawdzić jak sytuacja wygląda w rybnickich placówkach oświatowych.

W Rybniku spadek, ale w szkołach średnich

Okazuje się, że uzyskanie tych danych wcale nie jest takie proste. Wydział Oświaty Urzędu Miasta Rybnika nie gromadzi informacji o liczbie uczniów uczęszczających na lekcje religii, ani o liczbie uczniów z nich rezygnujących.

Dlatego wysłaliśmy do większości szkół i przedszkoli w Rybniku pytanie o uczestnictwo uczniów w lekcjach religii na przestrzeni ostatnich trzech lat. Odpowiedziało nam 15 przedszkoli, 11 szkół podstawowych, 12 zespołów szkolno-przedszkolnych i 9 szkół ponadpodstawowych. Wyjątek stanowi tu Zespół Szkół Mechaniczno-Elektrycznych, który w żaden sposób nie odpowiedział na nasze pytania.

Co wynika z nadesłanych danych? Przede wszystkim to, że w przedszkolach i szkołach podstawowych nie widać znaczącego odpływu dzieci z lekcji religii. W tych placówkach uczęszcza na nie 92-100% młodych ludzi. Nie widać też różnicy na przestrzeni lat. Podobnie sytuacja wygląda w zespołach szkolno-przedszkolnych.

Wyraźny trend widać jednak już w szkołach ponadpodstawowych. W roku szkolnym 2018/2019 na religię zapisanych było 89% uczniów, rok później – 86%, a w aktualnym roku szkolnym na religię uczęszcza już tylko 82%. To oznacza, że w przeciągu trzech ostatnich lat z religii zrezygnowało 7% osób wkraczających w dorosłość. Z naszych wyliczeń wynika, że dotyczy to ponad 800 osób z około 4,6 tys. wszystkich uczniów uczęszczających do szkół, które dały nam odpowiedź.

Najmniej osób na lekcje religii uczęszcza w Zespole Szkół nr 5 - 67% oraz Zespole Szkół nr 1 - 78%

Najwięcej uczniów chodzi na religię w Zespole Szkół Technicznych i Zespole Szkół nr 6 – po 93%.

Socjolog: to efekt powolnej laicyzacji

O przyczyny malejącej frekwencji na lekcjach religii spytaliśmy socjologa. Dr Tomasz Słupik, adiunkt Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego mówi laicyzacji Polski, a wręcz o erozji religijności.

- Jak patrzymy na statystyki kościelne, to zauważamy, że coraz mniejsza liczba ludzi uczestniczy we mszy świętej, spowiedzi, komunii, itp. To trend, który trwa w Polsce przynajmniej od dekady. Z kolei pierwszy raz od trzech dekad pojawiła się ciekawa sytuacja – zaufanie do Kościoła zrównało się z nieufnością. To bezprecedensowa sytuacja – mówi naukowiec.

Jak dalej wyjaśnia, na ten stan składa się kilka rzeczy. Zdaniem socjologa kościół przestał pełnić wzorczotwórczą rolę w społeczeństwie.

- Kościół stracił na autorytecie. W bardzo krótkim czasie przeszły strajki kobiet. Młode osoby wyraziły swoją niechęć do kościoła. Nie zapominajmy o grzechu pierworodnym – braku rozliczenia w kwestii pedofilii. Pogłębienie kryzysu będzie dalej procentowało, to dopiero początek – zaznacza dr Słupik.

Jego zdaniem mamy w Polsce do czynienia z powolną laicyzacją. Jak to się przekłada na młodych ludzi i lekcje religii? Słowa naszego rozmówcy potwierdzają wyniki naszych badań w Rybniku.

- Ludzie do 15. roku życia są pod wpływem starszego pokolenia. Uczestniczą w obrzędowej formule Kościoła. Później przesłanki religijne schodzą na dalszy plan. Dla wielu ostatnim sakramentem jest bierzmowanie. Odbiór sporej części katechetów czy księży spotyka się z buntem młodzieży. Nauczanie religii miało przynieść pozytywne efekty, ale bardziej zniechęca młodych ludzi do kościoła i religii – słyszymy.

Zdaniem dra Tomasza Słupika kościół będzie nadal funkcjonował w Polsce, ale jego rola znacznie się zmniejszy.

- Nie służy temu jego sojusz z polityką. Nauczanie kościoła nie spełnia już swojej roli. Nie jest już strażnikiem moralności, zwłaszcza w sferze seksualnej. Gdziekolwiek nie popatrzeć, to traci – kończy.

„Chrześcijaństwo jest passe”

Liczby dotyczące uczestnictwa w lekcjach religii w Rybniku pokrywają się z danymi całej Archidiecezji Katowickiej.

- W podstawówkach nie notujemy większych różnic, natomiast w szkołach średnich faktycznie zauważamy wahnięcie we frekwencji na lekcjach religii. Nie jest to jednak jakiś dramat – przyznaje ks. dr Roman Buchta – Dyrektor Wydziału Katechetycznego Archidiecezji Katowickiej.

Co zdaniem duchownego przyczynia się do odpływu młodzieży z Kościoła i lekcji religii?

- Wystarczy być obserwatorem rzeczywistości. Młodzież jest podatna na wpływy, czasem emocjonalnie reaguje. Mam na myśli między innymi tzw. strajki kobiet. Co będzie dalej? To się okaże we wrześniu następnego roku szkolnego. Ogólna sytuacja świata jest taka, że nie lubi się już wiary, nie lubi chrześcijaństwa, nie lubi zobowiązań do czegokolwiek. W Europie i Ameryce Północnej chrześcijaństwo jest w odwrocie. W Azji i Afryce Kościół rozkwita. Dla Europejczyków chrześcijaństwo jest passe – uważa ks. Buchta.

Zdaniem ks. Buchty to rodzice odpowiedzialni są za wychowanie i katechezę, a nie kuria.

- Trzeba zapytać, czy polska rodzina ma pomysł i potrzebę żyć Panem Bogiem. Nie każemy nikomu być człowiekiem wierzącym, religijnym – dodaje.

Tymczasem pojawił się raport Katolickiej Agencji Informacyjnej, z którego jasno wynika (i stanowi potwierdzenie słów dra Tomasza Słupika i naszych badań), że zmniejsza się religijność wśród młodzieży.

- W ciągu ostatnich 25 lat spadek deklaracji wiary w Boga u młodzieży wyniósł ok. 20 proc., a spadek praktyk religijnych aż o 50 proc. Jest to zjawisko nowe, które możemy nazwać zaburzeniem międzypokoleniowego przekazu wiary. Jednocześnie utrzymuje się, a nawet nieco wzrasta, procent głęboko wierzących młodych ludzi, choć stanowią oni niewielką mniejszość – wzrost z 6 do 8 proc. - czytamy w raporcie.

Jeden ze współautorów raportu - bp Grzegorz Suchodolski stwierdza, że doszło do generacyjnego pęknięcia, a w kościele, czy na katechezie mówi się językiem archaicznym, który nie trafia do młodych ludzi.

- To nie może być język traktatu teologicznego. Nie chodzi jednak, żeby używać ich slangu. Młodzież lubi krótko i konkretnie - wyjaśnia w tekście.

>>Czytajcie pełny raport KAI<<

Ponad 5,5 miliona na nauczanie religii w Rybniku

Przypomnijmy, religia nauczana jest w polskich szkołach od 1990 roku, a od 1993 roku jest elementem umowy konkordatowej między Rzeczpospolitą Polską a Stolicą Apostolską.

Jak podaje Agnieszka Skupień – rzecznik UM, w roku szkolnym 2019/2020 w szkołach prowadzonych przez Miasto Rybnik koszty nauczania religii wyniosły ok. 5 590 000 zł. Z udostępnionego nam arkuszu organizacyjnego (z 18 lutego 2021 roku) wynika, że:

- miesięczna suma nauczania religii w szkołach i przedszkolach wynosi 524 608 zł;

- miesięcznie w Rybniku odbywa się w sumie 1762 lekcji religii;

- liczba etatów wynosi 94,51.

A co Wy sądzicie na ten temat? Czy lekcje religii utrzymają się w polskiej szkole? Jakie są przyczyny rezygnacji uczniów z uczęszczania na religię?