Radni BSR: budżet pisany ciosami siekiery na kolanie

Wypowiedź radnego Michała Chmielińskiego, szefa BSR-u była wyjątkowo długa. Zawiarała szereg wyliczeń, krytycznych uwag, ale i głosów poparcia. Zapraszamy do lektury opinii Bloku Samorządowego Rybnik Adama Fudalego w zakresie projektu budżetu Miasta Rybnika na 2021 rok:

Szanowni Radni

Panie Przewodniczący
Szanowny Panie Prezydencie
Drodzy mieszkańcy Rybnika

Decyzja Prezydenta o upublicznieniu projektu budżetu Rybnika na 2021 rok i przedstawieniu go do zaopiniowania radnym miasta oraz Regionalnej Izbie Obrachunkowej w kształcie i treści z dnia 13 listopada była wielkim błędem. Wprawdzie Prezydent dotrzymał ustawowych terminów przygotowania dokumentu niemniej jak się niebawem okazać miało dokument jest delikatnie mówiąc niedopracowany. Można rzec inaczej ujmując, dokument wyszedł spod ręki drwala, od siekiery. Nie widać w nim dbałości o wysoką jakość, społeczną akceptowalność proponowanych działań oszczędnościowych.

W przygotowanej wspólnie i solidarnie przez radnych klub Bloku Samorządowego Rybnik opinii, pisanych piórem przewodniczącego klubu, zwracamy uwagę na ogromne podobieństwo omawianego projektu budżetu do budżetu z 2020 roku, z tą różnicą, że dokonano w nim prostych cięć. Na temat tych podobieństw dość obszernie piszę, podając wiele liczb, po to aby nie być gołosłownym i wykazać to podobieństwo. Czytając będę stosował skróty. W pozostałych częściach opinii może pan Prezydent odnaleźć nasze konstruktywne propozycje przeplatane często sformułowaniami, mającymi charakter naszych rad ze szczyptą dziegciu. W dużej mierze dotyczą one poprawy stylu zarządzania miastem i mogą być wstępem do traktatu o naprawie zarządzania miastem. Wiele wątków jest nie poruszonych w tej opinii a omawianych przez nas na wszystkich komisjach budżetowych – zaznaczę, że jako radni BSRu braliśmy aktywny udział w pracach wszystkich komisji jakie się odbyły, na których pan panie Prezydencie niestety nie zaszczycił nas swoją obecnością. My jesteśmy otwarci i w każdym czasie możemy Panu przedstawić nasze uwagi i spostrzeżenia, których brak w tej opinii z oczywistych względów. Wzorem działania śp. Adama Fudalego, jesteśmy otwarci na stosowaną przez niego formułę cyklicznych spotkań z urzędującym prezydentem. Może Pan to rozważy? Na temat cięć zaproponowanych przez Pana i braków finansowana priorytetowych zadań dużo piszemy, wskazując propozycje różnych przesunięć budżetowych.

Dłuższy czas, jeszcze przed publikacją tego dokumentu, w mediach i na komisjach branżowych rady miasta toczyły się dyskusje o trudnej sytuacji niektórych branż w 2021 roku. Wielka szkoda, że Prezydent, w tej trudnej sytuacji, nie uczestniczył w obradach. Co innego być uczestnikiem dyskusji co innego otrzymywać tylko relacje od podwładnych. Przyznajemy ma Pan do tego prawo. Ale prawo to nie wszystko. Na komisjach dyskutowane były problemy planistyczne w obrębie oświaty, sportu i kultury, recenzowane i tłumaczone najczęściej przez zastępców Prezydenta. Na posiedzeniu Komisji Oświaty, Kultury i Sportu w dniu 18 listopada przetoczyła się istna burza dyskusji, kiedy przedstawiciele oświatowych związków zawodowych oraz przedstawiciele twórców i działaczy sportu dzieci i młodzieży prezentowali swoje stanowiska dotyczące cięć w budżecie na 2021 w wyżej wymienionych obszarach. Zaskoczeni byli wszyscy, szeroka opinia publiczna, nawet radni koalicji rządzącej wprowadzonymi działaniami oszczędnościowymi. Stało się faktem, że 13 listopada w dniu publikacji i złożenia podpisu przez Prezydenta pod projektem budżetu na 2021, Prezydent autoryzował wszystkie od siekiery pisane, drastyczne ograniczenia nakładów na oświatę, sport dzieci i młodzieży oraz małą kulturę. Zapewne wielu radnych, podobnie jak autor tej opinii, stało się obiektem pożałowania godnym, gdy po kilku dniach od publikacji dokumentu, najbliżsi, znajomi dziwili się czym się zajmujemy. Co robiliśmy – poszukiwaliśmy w działach, rozdziałach klasyfikacji budżetowej środków aby zapobiec katastrofie w oświacie, kulturze i sporcie. Nad czym ty tak ślęczysz odzywa się żona do mnie, wracająca z pracy, przecież pieniądze się już znalazły na wszystko – tak mówią w pracy i na mieście.

Potraktowałem to jako żart i dalej do pracy i poszukiwań. Moi koledzy radni klubowi podobnie – to nie możliwe, dopiero przecież przygotowujemy wnioski o przesunięcia środków, które będą procedowane w komisjach branżowych oraz rozpatrywane przez Komisję Finansów i Rozwoju. Zadań, na które trzeba było znaleźć środki było wiele w kategorii i wydatków bieżących jak również wydatków majątkowych. Wymienię kilka - w projekcie budżetu zrezygnowano z prowadzenia zajęć na basenie dla klas III szkół podstawowych, z zatrudnienia pomocy nauczycieli dla dzieci w wieku 3 lat, z wielu etatów pracowników administracji obsługi oświaty, zlikwidowano dodatek motywacyjny dla nauczycieli (80 zł/etat), wykreślono z Programu współpracy Miasta Rybnika z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na zadania z obszaru sportu dzieci i młodzieży oraz zadania na kulturę, zrezygnowano z uruchomienia basenu w Chwałowicach, zrezygnowano z uruchomienia sezonowego lodowiska. Nie sposób wymienić wszystkiego. W ten oto sposób Prezydent pokazał czerwoną kartkę tysiącom nauczycieli, setkom działaczy, trenerów sportowych, animatorów i twórców kultury, realizujących zadania tak ważne dla prawidłowego rozwoju i wychowania najmłodszego pokolenia. Czerwoną kartkę pokazał nie tylko im, bo konsekwencje tego odczują tysiące dzieci i młodzieży, będących pod niedofinansowaną opieką nauczycieli, trenerów i instruktorów.

Co się takiego wydarzyło w sferze finansów budżetowych w stosunku do 2020 roku – popatrzmy na liczby ogółem. Czy jest naprawdę powód aby wytwarzać atmosferę niepokoju wśród mieszkańców, potęgującą strach i frustrację związaną z pandemią COVID-19 . Popatrzmy na liczby - budżet Miasta na 2021 w porównaniu z projektem budżetu na 2020 (liczby w nawiasach):

1/ Łączna kwota planowanych dochodów budżetu miasta na 2021 rok jest o 19.338.981 zł wyższa od planowanych na 2020 rok - 974.979.433 (955.640.452) zł, w tym dochody bieżące mają być wyższe o 28.564.830 zł 905.875.307 (877.310.477) zł.

2/ Planowane wydatki na 2021 rok podobnie jak w planie 2020 roku mają przekroczyć miliard złotych. Łączna kwota wydatków jest wyższa na przyszły rok o 10.286.356 zł - 1.097.465.927 (1.087.179.571) zł w tym wydatków bieżących o 32.008.685 zł – 894.793.780,30 (862.785.095) zł.

Przyglądając się bliżej tym wydatkom bieżącym:

- dla jednostek budżetowych przeznaczona jest kwota o 36.704.922 wyższa niż w 2020 roku 627.152.536 (590.447.614) zł w tym m.in. na wynagrodzenia jest większa o 14.591.525 328.380.173 (313.788.648), zł, na realizację statutowych zadań wyższa o 14.429.760 233.685.828 (219.256.068) zł,

- na dotacje na zadania bieżące przeznaczona jest kwota niższa o 1.633.722 jednak biorąc pod uwagę fakt marginalizacji znaczenia kultury fizycznej przez Prezydenta i nieprzeznaczenia nawet jednej złotówki na ten cel (w 2020 roku przeznaczono kwotę 3.276.800) oraz fakt marginalizacji kultury i ochrony dziedzictwa (dział 921 rozdział 92105 ) i również nieprzeznaczenia na ten cel nawet złotówki (w 2020 roku była kwota 350.000), to okazuje się, że dotacja na inne zadania w pozostałych działach jest łącznie wyższa o kwotę 1.993.078 niż w porównywanym 2020 roku,

- świadczenia na rzecz osób fizycznych w wysokości 199.205.098 (195.598.362) są wyższe o 3.606.736 co wynika ze wzrostu wydatków na rzecz rodziny o 3.473.934 w tym na świadczenia 500+ są wyższe o 3 000 000 zł. Kwota 141.810.978. pochodzi z bezpośredniej pomocy Państwa skierowanej dla rybnickich dzieci. Cieszy fakt, że kwota ta jest z roku na rok wyższa, więcej rodziców, opiekunów korzysta z tej powszechnej formy pomocy Państwa.

- wydatki na obsługę długu 4.016.250 (6.920.000) zł

- Planowany deficyt budżetu 122.486.494 (131.539.118) zł, sfinansowany przychodami pochodzącymi z kredytów.

- łączna kwota planowanych przychodów 127.270.677 (132.686.947) zł, obejmujących:

* kredyty na rynku krajowym 49.870.677 (107.539.118) zł
* kredyty na rynku zagranicznym 77.400.000 (24.000.000)zł

- rozchody w wysokości 4.784.183 (1.147.829) zł, obejmujące:

* spłaty otrzymanych krajowych pożyczek i kredytów 1.147.820 (1.147.829) zł;

* spłaty otrzymanych zagranicznych pożyczek i kredytów 3.636.363 (,0,0) zł.

- limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych 147.270.677 (118.686.947) zł, w tym na:

* pokrycie przejściowego deficytu budżetu 20.000.000 zł (10.000.000);

* finansowanie planowanego deficytu budżetu 122.486.494 (107.539.118) zł;

* spłatę zaciągniętych pożyczek i kredytów 4.784.183 (1.147.829) zł.

- na Dzielnice Rybnika wydatek 353.300 (353.300) zł na finansowanie działalności

- dotacje podmiotowe dla miejskich instytucji kultury ogółem na kwotę 18.456.411 (18.614.041) zł, w tym:

* Muzeum 1.699.105 (1.848.235)zł;

* Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna 6.399.185 (6.210.785) zł

* Dom Kultury Boguszowice 1.400.000 (1.502.315)zł

* Dom Kultury Chwałowice 1.381.186 (1.365.746) zł

* Dom Kultury Niedobczyce 1.530.000 (1.690.745)zł

* Industrialne Centrum Kultury 1.762.000 (1.750.000) zł

* Teatr Ziemi Rybnickiej 4.284.935 (4.246.215) zł.

- dochody z korkowego 3.100.000 (3.150.000) zł

- dochody z ustawy prawo ochrony środowiska 5.924.000 (3.550.000) zł.

- dochody z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi 43.306.198 (36.764.178) zł

- dochody z opłat za korzystanie z przystanków komunikacyjnych i dworca komunikacji miejskiej przez przewoźników 220.000 (270.000) zł

- budżet obywatelski 5.013.937,05 (4.573.874) zł

- dochody, które podlegające przekazaniu do budżetu państwa 8.573.894 (6.993.751) zł

- rezerwa ogólna 5.000.000 (4.000.000)zł.

- rezerwa celowa 7.500.000 (7.500.000) zł, w tym na wydatki inwestycyjne – 5.000.000 (5.000.000) zł

Powtórzę pytanie - co się takiego wydarzyło w sferze finansów budżetowych w stosunku do 2020 roku? Odpowiedź jest jedna – nic takiego, aby w miliardowym budżecie nie zaproponować finansowania sportu dzieci i młodzieży, kultury tworzonej przez lokalnych, rybnickich twórców, pomocy nauczycieli w przedszkolach dzieci do 3 lat, dodatku motywacyjny dla nauczycieli, koniecznych niewielkich inwestycji drogowych i infrastrukturalnych.

W złożonych propozycjach zbilansowanych zmian w budżecie miasta w części dotyczącej źródeł finansowania zadań dominowały wydatki na realizację statutowych zadań w jednostkach budżetowych miasta. Wg. opinii wszystkich radnych jest to najbogatsze źródło w którym trzeba szukać oszczędności, z którego można czerpać. Niestety Prezydent zaakceptował wręcz odwrotny kierunek bo zwiększył wydatki na realizację zadań statutowych o kwotę 14.429.760, która osiągnęła zawrotną wartość 233.685.828,56 zł – zaznaczyć należy, że nie ma w niej kwoty na wynagrodzenia w wysokości 328.380.173.

To wielki wstyd Panie Prezydencie i brak słów. To kpina z radnych jak i mieszkańców dzielnic, w których nie ma Pan już sprzymierzeńców – jak stwierdza radny Andrzej Wojaczek. Radny okiem gospodarskim patrzy na Chwałowickie niedokończone inwestycje i ubolewa, że nie zostały zakończone w tym roku takie jak Dom Kultury, filia Szkoły SP 35 czy Przedszkole nr 14. Pan Prezydent nie konsultował budżetu na 2021 rok z radami dzielnic, co potwierdza radny Andrzej Wojaczek i ubolewa, że kolejny raz nie znalazł czasu dla rady Chwałowic, która jak co roku przygotowywała swój plan, po to by z niego pan Prezydent mógł skorzystać. Jest to wyraźne lekceważenie społeczników z dzielnic. Kto będzie ponosił koszty przeciągającej się inwestycji w SP -35 – końca tego remontu nie widać. W sierpniu dzieci miały korzystać z nowych pomieszczeń, nic z tego, nie ma odpowiedzialnego za to niedbalstwo. Podobnie z Domem Kultury, którego remont miał być zakończony w tym roku a potrwa może jeszcze dwa lata. W przedszkolu nr 14, mamy koniec grudnia, remont miał być skończony - remontu nie ma i nie widać - to kolejne zadanie przechodzące na 2021 rok. Na ocieplenie budynku już Pan nie znalazł pieniędzy w 2021 roku. Ubolewa radny Andrzej Wojaczek, że brak jest środków na dokończenie budowy chodnika na ul Zwycięstwa, na zagospodarowanie byłego złomowiska, na remonty dróg 1Maja czy Śląskiej, na których notorycznie jest przekraczany hałas, a dziury są tylko łatane. Wraz z węglem kamiennym wydobywanym spod 44% terenu dzielnicy Chwałowice, kamień po urobku składowany jest w całości wokół Chwałowic. W wyniku eksploatacji mieszkańcy stale narażeni są na szkody górnicze, kurz, pył i fatalne drogi, których Pan nie chce remontować a w „nagrodę” chce pan zamknąć basen dla dzieci i młodzieży. Nie dopuścimy do tego – BSR gwarantuje to Panu. Panie Prezydencie Kuczera niech Pan wreszcie przejrzy i popatrzy co się wokół innych - gorszych dzielnic dzieje, a nie tylko patrzy na tych co klaszczą i przytakują! Wszyscy widzą jak dzielnica Chwałowice jest nie doinwestowana - jednym słowem skandal panie Kuczera - stwierdza Pan radny Andrzej Wojaczek.

Kontynuując szereg wątków przedstawionych przez kolegów klubowych, konstatuję iż w ciągu dwóch tygodni analiz i dyskusji pokazaliśmy źródła finansowania wielu zadań. Dobitne jest stwierdzenie klubowego radnego Jacka Mularczyka, który zauważa, że po pierwszym przeanalizowaniu kwot po stronie dochodów i wydatków, w tym wydatków bieżących i kwot przyporządkowanych na poszczególne wydziały, miał wrażenie, że przez pomyłkę trafił do nas budżet jakiegoś miasta sanatoryjnego, kojarzonego z polityką zdrowotno-senioralną i społeczną lub miasta o najwyższej na Śląsku patologii (wg danych GUS wiadomo o które miasto chodzi). Dopiero po przeanalizowaniu wydziału dróg i remontów konkretnych ulic skojarzył, że chodzi o Rybnik. Dalej zauważa, że w tym budżecie ogromna kwota przeznaczana jest na pomoc społeczną, (pomijając 500+ finansowane z budżetu Państwa), zapobieganie alkoholizmowi i narkomanii, opiekę nad bezdomnymi itd. Poza stałą działalnością MOSiRU po burzliwych spotkaniach radnych koalicji, uciułano środki o 60% niższe od tegorocznego budżetu na upowszechnianie kultury fizycznej czyli dofinansowanie sportowego szkolenia i wychowania dzieci i młodzieży. Sport w mieście Rybniku będzie tylko dla „wybranych” dzieci i młodzieży, gdyż podniesienie już i tak wysokich składek członkowskich będzie jedynym sposobem, by utrzymać działalność niektórych klubów. Najmłodsze pokolenie może być zmuszone do „emigracji” do sąsiednich gmin, aby tam znaleźć warunki uprawiania sportu. Zastanawiająca jest w tym projekcie kwota 900.000 złotych na promocję Miasta poprzez sport? Łatwo się domyśleć, że chodzi o żużel. Czy w tak trudnym czasie stać nas na dotowanie czegoś, co z promocją ma niewiele wspólnego? Chyba, że przed słowem promocja zapomniano o przedrostku „anty”, bo wyniki za tym nie idą, a też kuźnią młodzieżowych talentów ostatnio nie jesteśmy. Radny Jacek Mularczyk zauważa, że oszczędności na szkolenie młodzieży są pozorne, ponieważ wszyscy wiemy jak ważny wpływ na rozwój fizyczny i psychiczny oraz zachowania dzieci i młodzieży ma sport i uczęszczanie na zajęcia sportowe. Brak wsparcia i uniemożliwienie dzieciom i młodzieży zajęć spowoduje, że w przyszłości będziemy ponosić koszty na dofinansowanie walki z alkoholizmem i narkomanią oraz patologią i tym samym będziemy gonić miasto wiodące prym na Śląsku w tym niechlubnym rankingu. W okresie ostatnich 9 miesięcy „covidowego uziemienia” to dzięki działalności klubów sportowych dzieci i młodzież mogła wyjść z domu, oderwać się od komputerów, tabletów i telefonów, realizując swoje pasje.

W atmosferze społecznej presji szukania pieniędzy m.in. na sport pamiętać należy o innych rzeczach.

Koledzy klubowi wnieśli kilka cennych „propozycji zbilansowanych zmian do projektu budżetu Miasta Rybnika na rok 2021 rok. Na uwagę panie Prezydencie zasługuje propozycja Jacka Mularczyka przeniesienia łącznej kwoty 1.600.000 zł tytułu oszczędności związanych z zarządzaniem energią – 300.000 zł oraz rezerw w poprzednich latach nie wykorzystywanych tj. kwoty – 1.300.000, na dodatek motywacyjny dla nauczycieli. Radny wskazał również na brak zrozumienia rozpoczynania nowej inwestycji pod nazwą budowa łącznika ulic Sportowa – Górnośląska o wartości 2.658.312 zł kiedy nie został zakończony II etap budowy łącznika Golejowska – Kuźnicka o wartości 1.600.000, biorąc pod uwagę dramatyczny stan obecnej nawierzchni, przypominającej grzęzawisko. Ta droga musi być robiona w 2021 roku – tego Panu nie odpuścimy.

Ponadto powinien Pan skorzystać z rad i ogromnego doświadczenia wieloletniego radnego Andrzeja Wojaczka i przyjęcia jego propozycji zmian do projektu budżetu Miasta Rybnika na 2021 rok. W jednym złożonym wniosku wskazał on na konieczność uruchomienia jak co roku basenu kąpielowego w dzielnicy Chwałowice, wyposażonego w stację uzdatniania wody, spełniającego wszelkie normy bezpieczeństwa oraz wymagania sanepidu. Potrzebna kwota w budżecie to 200.000 zł. Radny wskazał we wniosku źródło finansowania z przeniesienia kwoty 200.000 zł z rezerwy na nowe zadłużenie i wzrost stóp procentowych zaplanowanej z dużym naddatkiem w kwocie 2 131 250 zł. W drugim wniosku radny Andrzej Wojaczek apelował o dokończenie budowy chodnika przy ul. Zwycięstwa 10 do Bramy Południowej KWK Chwałowice, odcinek ok. 250 m. Od lat oczekiwany przez mieszkańców, ze względu na poprawę bezpieczeństwa poruszania się matek z małymi dziećmi, osób niepełnosprawnych, ludzi starszych. Obecnie ruch pieszy odbywa się na bardzo ruchliwym, niebezpiecznym odcinku tej drogi. Radny Andrzej Wojaczek wskazał źródło finansowania tej inwestycji jednorocznej z przeniesienia kwoty 400.000 zł z zadania polegającego na wykonaniu projektu drogi dla rowerów wraz z infrastruktura towarzyszącą w śladzie byłej kolei piaskowej. Na dzień dzisiejszy projekt ten absolutnie nie jest najpilniejszy. Zdecydowanie pilniejszą sprawą jest dokończenie budowy chodnika od lat długo oczekiwanego przez mieszkańców Chwałowic.

Kolejny wniosek radnego dotyczył izolacji murów piwnicznych i wentylacji mechanicznej w pomieszczeniach na poziomie piwnic w budynku przedszkola nr 14 o wartości 350.000 zł. Zdaniem radnego i Rady Dzielnicy realizacja tego zadania jest priorytetowa i wpłynie na spadek kosztów bieżących ogrzewania. Jako źródło finansowania wskazał zdjęcie wydatków na termomodernizację OSP w Chwałowicach (w zamyśle przesunięcie tego zadania na kolejne lata), uzyskując pełną aprobatę na takie posunięcie rady dzielnicy. O realizację tych zadań w Chwałowicach prosimy i tego nie odpuścimy.

O konieczności dofinansowania zadań w zakresie kultury fizycznej na granty z przeznaczeniem na sport dzieci i młodzieży wskazałem w swojej propozycji przeniesienia kwoty 500.000 zł z rezerwy na nowe zadłużenie i wzrost stóp procentowych, zaplanowanej z dużym naddatkiem w kwocie 2 131 250 zł. Po uwzględnieniu wcześniej opisanego przeniesienia 200.000 zł poziom rezerwy zostałby obniżony o 700.000 zł, do kwoty 1.431.250 taki poziom rezerwy w zupełności wystarczy (1.220.000).

(A oto szczegółowsze uzasadnienie skorzystania z w/w rezerwy, które przedstawiłem na Komisji Finansów w dniu 16.12.2020. Przepraszam, pierwotnie nie miałem zamiaru prezentowania tego uzasadnienia w tym dokumencie, jednak na Komisji Finansów nie do końca zostałem przez Pana Skarbnika dobrze zrozumiany, a pana Prezydenta oczywiście znowu nie było, więc muszę to uczynić jeszcze raz teraz. Porównajmy lata 2020 z 2021 w zakresie planów Prezydenta dotyczących zadłużania i rezerwy:

- łączna kwota planowanych przychodów 127.270.677 (132.686.947) zł, obejmujących:
* kredyty na rynku krajowym 49.870.677 (107.539.118) zł
* kredyty na rynku zagranicznym 77.400.000 (24.000.000)zł,

czyli w planie 2021 roku o 6 mln niższe. Prezydent w części dotyczącej finansowania utworzył rezerwy na wypadek zwiększenia zadłużenia ponad zaplanowane kwoty i na wypadek wzrostu stóp procentowych 2 131 250 (1.220.000) zł. Mimo, że w 2021 roku zaplanował niższą kwotę zaciągnięcia nowego długu o 6 mln zł utworzył prawie dwukrotnie wyższą rezerwę. A stopy procentowe w 2021 roku w Polsce na pewno nie wzrosną, co potwierdziła w raporcie Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Po grudniowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) utrzymała stopy procentowe bez zmian, co oznacza, że główna stopa referencyjna wynosi nadal 0,1%. OECD uważa, że RPP w Polsce może rozważyć nawet ujemne stopy procentowe. Takie są trendy - przypomnijmy RPP obniżyła stopy procentowe trzykrotnie w 2020 roku - łącznie o 1,4 pkt proc. Pan Prezydent jednak przewiduje w 2021 roku wzrost stóp procentowych wbrew przewidywaniom ekspertów, o ile - tego nie wiemy? i tworzy na to rezerwy aż 2,24 mln zł – wzięte z sufitu! (przepraszam za kolokwializm). Jaką mamy obecnie sytuację na rynkach finansowych może zobrazować przykład – istny fenomen, którego nie było od wielu lat. Załóżmy, że Rybnik zaciągnął 30 milionów złotych długu na budowę wielofunkcyjnej hali sportowej z pełnowymiarowym sztucznym lodowiskiem (które nota bene zdecydowanie jest bardziej potrzebne niż droga rowerowa w kolejowej trasie piaskowej, którą Prezydent kupił za ponad 2.000.000 zł a urządzenie jej być niewiele tańsze niż wskazana kwota). Rybnik na ten cel musi wyemitować obligacje (pamiętajmy, że cokolwiek budujemy obecnie w Rybniku to jest to finansowane ze środków zewnętrznych, kredytów, emisji obligacji). Oprocentowanie obligacji wyemitowanych przez Rybnik np. wyniesie 2,3% (zawyżam o co najmniej 1%). Inflację zakładamy na poziomie prognozowanym przez NBP tj. 2,6%. Przez 12 miesięcy siła nabywcza kapitału udostępnionego przez nabywców obligacji spadnie o 2,6% bo taka jest inflacja przewidywana inflacja na 2021. Za okres roczny kwota długu 30.000.000 zł będzie warta tyle co dokładnie 29.240.000 złotych dziś. Realna utrata wartości wyniesie 760.000 zł. W tym samym czasie naliczone zostaną emitentowi (Rybnikowi) 680 tys. złotych odsetek do zapłacenia. Szybciej działa inflacja niż naliczone i zapłacone odsetki nabywcom obligacji. Oczywiście jest to bardzo uproszczona kalkulacja, bo co miesiąc płacimy raty kapitałowe obniżające saldo zadłużenia, do tego pieniądze płacone nabywcom obligacji w formie rat też należałoby urealnić. Wbrew powszechnemu przekonaniu obecny czas sprzyja zaciąganiu nowego długu.

Posługując się powyższym przykładem w aspekcie rezerwy na wzrost zadłużenia – aby tę rezerwę 2 131 250 wykorzystać musiałby pan Prezydent zadłużyć Rybnik o dodatkowe 100.000.000 zł na oprocentowanie 2,3% (co jest zawyżone jak już wspomniałem o co najmniej 1 p.p. %). W żadnym dokumencie planistycznym nie dotarłem do takiej informacji (127.000.000 zł + dodatkowe 100.000.000 zł). To jest absurd.

Dodajmy, że Rybnik może na rynku krajowym wyemitować obligacje z oprocentowaniem zdecydowanie niższym na poziomie nawet 1% - dajmy na to 1,25% (tak oceniam) taniej jak obecny kredyt w EBI oprocentowany 2,25%.

Zachęcam pana Prezydenta jeszcze do jednego - do renegocjacji oprocentowania kredytu w EBI. Pamiętam, że Prezydent Fudali wyciągnął po negocjacjach z bankiem, który objął emisję, obniżenie marży do 0,3% - (wtedy stopą referencyjną było oprocentowanie bonów skarbowych, obecnie stopą referencyjną jest najczęściej WIBOR 6M). Gdybyśmy zaciągnęli dług z oprocentowaniem o 1% niższym, niż obecne oprocentowanie w EBI to przy zadłużeniu w wysokości 300.000.000 zł zaoszczędzilibyśmy w skali roku 3.000.000 zł na odsetkach. Żeby to osiągnąć trzeba się jednak wysilić i być twardym negocjatorem) – koniec uzasadnienia.)

Zaproponowałem również pozostawienie zaplanowanej kwoty 200.000 zł z w dziale Kultura Ochrona Dziedzictwa Narodowego przeznaczonej na pozostałe zadania w zakresie kultury – tj. „Rybnicka Majówka – Maj, Bzy, Rybnik i Ty” jednak z przeniesieniem jej z Wydziału Kultury do Wydziału Polityki Społecznej na dotacje dla organizacji pozarządowych z przeznaczeniem na kulturę dzieci i młodzieży. W przedstawionym przez Pana projekcie budżetu brak jest jakiejkolwiek kwoty przeznaczonej na ten cel dla organizacji pozarządowych, nadmienić należy, że w 2020 roku przeznaczono w budżecie Wydziału Polityki Społecznej kwotę 350.000 zł. Na przywrócenie finansowania kultury z udziałem dzieci i młodzieży oczekuje lokalne środowisko - w tym najmłodsi oraz wspaniali rybniccy nauczyciele, instruktorzy i animatorzy kultury, organizacje pozarządowe. Proponuję panie Prezydencie aby Pan wprowadził w „Programie współpracy Miasta Rybnika z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na 2021 rok zadania: Kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego a środki 200 000,00 zł przeznaczył na granty na organizację „Rybnickiej Majówki – Maj, Bzy, Rybnik i Ty". W zasadach konkursu grantowego można postawić warunek udziału w powyższej imprezie rybnickich zespołów zawodowych jak i amatorskich z udziałem dzieci i młodzieży - przykładowe proporcje partycypacji w kosztach imprezy 50% - zespoły profesjonalne i 50% zespoły amatorskie – do rozważenia.

Wspólnie z radnym niezrzeszonym Arkadiuszem Szwedą przedstawiłem propozycję zmian do projektu budżetu, w którym źródłem finansowania zaproponowaliśmy zmniejszenie o 1.000.000 zł kosztów funkcjonowania Straży Miejskiej. Uzasadniliśmy to tym, iż zmniejszenie kosztów w ramach reorganizacji Straży Miejskiej jest konieczne i możliwe. Spośród 53 etatów tylko 20 to pracownicy terenowi, realnie kształtujący bezpieczeństwo rybniczan. Ograniczenie liczby etatów w części obsługi i prac biurowych jest koniecznością. Utrzymanie obecnego status quo będzie źródłem dalszego zwiększania kosztów funkcjonowania straży w kolejnych latach. Zaoszczędzone środki w wysokości 1.000.000 zł proponujemy przeznaczyć na dotacje z przeznaczeniem na sport dzieci i młodzieży. I tutaj pozwólcie, że zgłoszę autopoprawkę ad hoc – 800.000 zł na w/w cel a 200.000 na tak pilnie oczekiwaną renowację zabytkowej kapliczki Św. Floriana. Bo wstyd aby w miliardowym budżecie nie znaleźć kwoty na długo oczekiwaną renowację, o którą tak wytrwale występuje radny Jerzy Lazar, którego bardzo popieramy. Tym bardziej, że jesteśmy w szczególnym roku - 100 rocznicy urodzin największego z Polaków i Słowian - Św. Jana Pawła II Wielkiego. Nadmienić trzeba, że ks. Karol Wotyła za młodu przebywając w Rybniku modlił się przy tej kapliczce.

W toku prac komisji rady miasta pokazaliśmy źródła finansowania sportu dzieci i młodzieży oraz działalności kulturalnej na ponad 4 mln zł. Panie Prezydencie proszę nie rezygnować z pomocnej dłoni konstruktywnej opozycji BSRu, gotowi jesteśmy Panu pomóc.

Sport, kultura, oświata, pomocniczość względem słabszych z natury, bezpieczeństwo są priorytetowe.

Panie Prezydencie zachęcamy do wniesienia przez Pana autopoprawek jeszcze przed dzisiejszym głosowaniem. Na pewno docenią to nauczyciele, działacze sportowi, animatorzy lokalnej kultury a w głównej mierze najmłodsze pokolenie. W przeciwnym razie zapamiętają oni Pana jako Prezydenta, który pogrzebał ich dążenia i nadzieje. Zdawaliśmy sobie sprawę, iż wnioski składane przez nas przepadną na komisjach branżowych. Ubolewamy, że nie ma Pana na komisjach, gdzie mógłby Pan wcześniej włączyć się w debatę aby z pełnym przekonaniem po merytorycznym uzasadnieniu wprowadzić je autopoprawkami do budżetu.

Mimo wszystko mamy nadzieję, że praca nasza w komisjach nie pójdzie na marne, pomimo tego, że widzieliśmy dobitnie w toku prac nad przesunięciami np. na sport, proponowanymi przez innych radnych niż koalicja, że była to strata czasu, bo z góry ustalone było za czym większość zagłosuje i co ma przejść.

O tym, że wprowadzi Pan do budżetu autopoprawkę dotyczącą finansowania pomocy nauczycieli dzieci do 3 lat jesteśmy przekonani i to jak najbardziej popieramy. Wszyscy dostrzegamy bezpośredni związek braku wspierania sportu i oświaty z groźbą odpływu mieszkańców, nauczycieli, instruktorów, twórców kultury do gmin stwarzających lepsze warunki egzystencji w tych dziedzinach. Jak nałożymy na to inne zagrożenie związane z możliwą perspektywą zamknięcia lub znacznego ograniczenia pracy elektrowni i kopalń to wyludnianie Rybnika może przybrać skalę domina, a los Rybnika będzie tragiczny.

W trakcie omawiania projektu w komisach i wskazywania przez nas potrzeb finansowania zadań nie ujętych w budżecie często pojawiały się wypowiedzi przedstawicieli zarządu „wskażcie mi te pieniądze” albo „szukajcie tych pieniędzy” co wywoływało w nas naturalny odruch uczucia złości. Wydaje się, że ktoś zapomniał, że to Rada Miasta jest organem uchwałodawczym, a prezydent organem wykonawczym. Martwić może fakt, że od jakiegoś czasu strach ogarnia niektórych radnych w obliczu konieczności zgłaszania odmiennych propozycji niż zaanonsowanych przez Prezydenta. To prezydent powinien wsłuchiwać się w głos radnych jako bezpośrednich przedstawicieli mieszkańców dzielnic Rybnika i współpracować tak, aby każdy radny i tym samym każdy rybniczanin w pełni utożsamiał się ze skutkami wykonania zaplanowanych zadań budżetowych przez prezydenta. Takiej współpracy nam potrzeba. W zamian mamy absolutnie odmienną sytuację. Poza kilkoma inwestycjami, które „ratują” ten budżet można odnieść wrażenie, że projekt przygotowywał zarząd komisaryczny przywieziony w teczce, a nie Prezydent wytyczający kierunek rozwoju miasta, aktywnie współpracujący z zastępcami i naczelnikami. Nie ma współpracy między szefami poszczególnych pionów. Zauważamy, że każdy na swoim poletku z klapkami na oczach sztywno trzyma się wytycznych Pana Skarbnika a Prezydent zachowuje tutaj postawę bierną i zadowolonego z jakiejkolwiek wersji projektu budżetu, byleby była pozytywnie zaopiniowana przez RIO. Nad wskaźnikami czuwa i to bardzo skutecznie Skarbnik miasta, czyni to doskonale, taka jest jego rola. Panie Prezydencie nie takiego zarządzania miastem pragną mieszkańcy. To istny korporacyjny, antyspołeczny model zarządzania. W naszej ocenie taki model zarządzania w samorządzie jest niedopuszczalny, bo na niwie samorządowej najważniejsze jest dobro wspólne i każdego obywatela z osobna. Wykresy, wskaźniki, targety to jedynie pomocne narzędzia a nie cel.

Patrząc na budżet na rok 2021 i miasto posłużymy się pewnym porównaniem. Samorząd kojarzy nam się z maszyną przetwarzającą energię, energię mieszkańców, ich produktywność, kreatywności, tożsamość, wspólnotowość na energię materialną, widoczną oczyma, odczuwalną, słyszaną oraz energię duchową gorących serc i myśli co łącznie składa się na życie i funkcjonowanie naszego kochanego miasta. Tak myślimy, że tego typu maszyna, jak każda, charakteryzuje się sprawnością czyli stosunkiem energii przetworzonej do energii dostarczonej. Energia wkładana przez mieszkańców jest poprzez niesprawności, zgrzytające tryby maszyny obsługiwanej przez Prezydenta, marnowana. Przekładając to na realia projektu budżetu, wnosząc nadmierną dawkę wydatków na opiekę społeczną, zwalczania patologii i równocześnie ograniczając wkład na wydatki na oświatę, rozwój sportu i kultury, inwestycje pro biznesowe, na wyjściu z maszyny uzyskujemy marne efekty, nie adekwatne do wniesionego wkładu. Sprawność tej maszyny oceniamy na niskim poziomie 60%. Przy tej sprawności ta maszyna wymaga remontu, aby osiągnąć poziom sprawności 85% uważany za dobry. A może operator maszyny nie posiadł właściwych umiejętności – zostawmy to bez odpowiedzi? (może po trochu jedno i drugie). Dlatego z wielką obawą patrzymy w przyszłość. Zarząd – czytaj operator maszyny nie zna powiedzenia „jak umiesz liczyć, to licz na siebie” i zasłania się tym, że ciągle nie dowieźli paliwa rządowego (miasto niedofinansowane przez rząd). To oczywiście może być po części prawda, ale cała sztuka polega na tym, aby nie marnować paliwa własnego, wnoszonego przez mieszkańców i odkrywać nowe pokłady, podejmując szeroką współpracę z lokalnymi i krajowymi przedsiębiorcami, z lokalnymi twórca sportu i kultury.

Podsumowując, popieramy każdą inicjatywę wniesionych zmian w budżecie i wprowadzonych do budżetu. Mimo, że znaleziono jakieś pieniądze na sport i pomoc nauczyciela nie mamy wystarczających argumentów, by poprzeć ten budżet. Zadania z zakresu sportu, oświaty, kultury, powinny być priorytetem a nie potraktowane w ogonie spraw mniej ważnych. Mamy nadzieję, że większość radnych nie poprze tego budżetu pisanego ciosami siekiery na kolanie w stanie niepełnej świadomości spraw ważnych, spowodowanej nieznanymi przyczynami.

Na koniec dziękujemy pracownikom urzędu, którzy mieli inne spojrzenie na budżet a nie mogli tego przelać na papier z powodu zwykłej podległości służbowej. Przypuszczamy, że pan Prezydent Kuczera przygotował ten projekt z dużym udziałem radnych koalicyjnych – czyli PO i WdR, (taki zwyczaj stosował śp. Adam Fudali), tak więc kieruję w ich stronę wraz z mieszkańcami Rybnika wyrazy ubolewania i współczucia. Na koniec przytoczę stwierdzenie pana radnego Andrzeja Wojaczka, który stwierdził, iż Pan Kuczera na złość wszystkim tak zrobił i tak postanowił …., ale ja nadal nie rozumiem dlaczego i po co było wprowadzanie takiego zamętu w głowach rybniczan?

Tak już całkowicie na koniec, aby nie było pesymistycznie - Blok Samorządowy Rybnik Adama Fudalego może ten budżet poprzeć pod jednym warunkiem, jeśli wprowadzi pan Prezydent postulowane przez nas zadania w formie autopoprawek a koalicja PO – WdR udzieli poparcia jeszcze na dzisiejszej sesji.

Tradycyjnie kieruję w imieniu klubu radnych Bloku Samorządowego Adama Fudalego słowa podziękowania wszystkim pracownikom, za rzetelne, sumienne wykonywanie obowiązków, za życzliwość i uprzejmość w pracy w tych trudnym czasie. Utrzymujcie dystans nie tylko sanitarny ale również emocjonalny do tego co się wokół dzieje, mając zawsze na uwadze czynienie dobra, by człowiek był w centrum uwagi. Równocześnie odbierajcie jak najwięcej dobra od bliźnich. Zdrowia, wszelkiej pomyślności w imieniu własnym jak i radnych Andrzeja Wojaczka oraz Jacka Mularczyka, życzymy wam, waszym rodzinom, bliskim i znajomym, wszystkim mieszkańcom Rybnika.

Wesołych Świąt Bożego Narodzenia, błogosławionego czasu spędzonego przy wigilijnym stole, bogatego „dzieciątka” pod choinką, śpiewania pięknych polskich kolęd w wigilijny wieczór.

Szczęść Boże wam wszystkim i wszystkim rybniczanom.

Radni Klubu
Bloku Samorządowego Rybnik Adama Fudalego

1/ Andrzej Wojaczek
2/ Jacek Mularczyk
3/ Michał Chmieliński – przewodniczący klubu