Opowiedzieli, jak na Śląsku obalano komunizm

W ubiegły piątek (6 czerwca), w Rybnickim Centrum Kultury odbyła się konferencja pt. „Rybnickie społeczeństwo w obliczu wyborów 1989 roku”. To była forma upamiętnienia 25. rocznicy pierwszych po II wojnie światowej częściowo wolnych wyborów do Sejmu RP. Zebranych powitał prezydent Rybnika, Adam Fudali. - Ta konferencja jest okazją do tego, by porozmawiać o tym, że rzeczy niemożliwe stają się możliwe, by wspominać czasy, kiedy z utęsknieniem patrzyliśmy w stronę nowoczesnego Zachodu i jego wolnego społeczeństwa, by wyrazić radość z faktu, że dziś możemy cieszyć się wolnością – powiedział prezydent naszego miasta.Na konferencję przyjechali eurodeputowani: prof. Ryszard Legutko oraz dr Jan Olbrycht, a także pracownicy z Instytutu Pamięci Narodowej. Dr Jarosław Neja przedstawił wykład pt. „Na drodze do wolności. Opozycja 1980-1989 w województwie katowickim”. Dowiedzieliśmy się, że „Solidarność” na Śląsku, a zwłaszcza w okręgu rybnickim była dobrze zorganizowana. – Według danych zbieranych przez Służby Bezpieczeństwa, do końca 1988 roku w sądzie wojewódzkim w Katowicach zostały złożone 20 wnioski o rejestrację komisji zakładowych NSZZ „Solidarność”. Większość z nich pochodziło stąd – z Rybnickiego Okręgu Węglowego. Przyczyniły się one do obniżenia bariery strachu w społeczeństwie, ale również zdynamizowały jawną działalność struktur dotąd podziemnych – powiedział do zebranych dr. Jarosław Neja.

Z kolei dr Adam Dziuba wygłosił wykład pt. „Kampania wyborcza i wybory z czerwca 1989 r. w województwie katowickim”. Wyjaśnił dlaczego komuniści ponieśli w tamtym roku klęskę. – Działacze PZPR nie wzięli pod uwagę takiego zjawiska jak critical election, czyli plebiscytu, który pokazał jaki kierunek rozwoju Polski wybiorą wyborcy. Komuniści nie byli przygotowani do częściowo wolnych wyborów, nie przykładali uwagi do wykorzystania telewizji, a bardziej skupiali się na prasie, radiowęzłach zakładowych i gazetkach ściennych. Nie docenili też postawy Kościoła – wyjaśnił prelegent. Efekt był taki, że większość kandydatów „Solidarności” weszło do Sejmu, w przeciwieństwie do ludzi z PZPR.

Dr Jan Olbrycht zwrócił natomiast uwagę, że czasy PRL-u stanowią dla dzisiejszej młodzieży dzieje odległe i abstrakcyjne. Mówiąc inaczej – wraz z nadejściem kapitalizmu zmieniła się również nasza mentalność. Z kolei dr Bogusław Tracz (IPN Katowice) omówił postawę PZPR w województwie katowickim wobec wyborczej klęski. W trakcie konferencji uwagę poświęcono także działalności Rybnickiego Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”, wyborom 1989 r. w narracji „Nowin”, oraz europejskiemu znaczeniu zmian w Polsce w 1989 r. Wykładom przysłuchiwały się władze naszego miasta oraz całkiem pokaźna grupa młodych rybniczan, dla których piątkowa konferencja była zapewne cenną lekcją historii współczesnej.