Czy Adam Fudali finansował kampanię wyborczą z miejskiej kasy?

O tym, że w rybnickim magistracie sprawy promocji miasta mieszały się z promocją kandydata na prezydenta – Adama Fudalego mówiło się w Rybniku od dłuższego czasu. Postanowiliśmy to sprawdzić.

Na początek suche fakty.

W 2014 roku, na kilka miesięcy przed wyborami samorządowymi, Urząd Miasta Rybnika zlecił agencji public relations Grupa PRC z Czeladzi opracowanie strategii sportu oraz strategii promocji. Za pierwszą z prac wykonawca skasował 96,5 tys. złotych, za drugą nieco ponad 72 tys. złotych. Na oba zlecenia nie został ogłoszony przetarg, bo zgodnie z prawem nie musiał być ogłoszony. Zgodnie z dobrą praktyką urzędnicy rozesłali zapytania ofertowe i wybrali najtańszą ofertę – w obu przypadkach najkorzystniejsza cenowo była oferta Grupy PRC.

Ponadto w 2014 roku Grupa PRC otrzymywała z rybnickich szkół zlecenia na prowadzenia szkoleń dla nauczycieli. Z jej usług korzystało 9 szkół, a każde szkolenie kosztowało 2500 złotych (łącznie więc 22,5 tys. zł).

Inna firma – Panorama Silesia w maju 2014 roku otrzymała zlecenie wykonania projektu folderu promocyjnego za kwotę 22 tysięcy złotych.

Na jesieni 2014 roku miała miejsce kampania wyborcza przed wyborami samorządowymi. Jeden ze startujących w wyborach komitetów – Adam Fudali Blok Samorządowy Rybnik obsługę kampanii wyborczej powierzył spółce Be Public, która – jak czytamy w sprawozdaniu finansowym komitetu – wystawiła ugrupowaniu Adama Fudalego faktury na łączną kwotę 136 tysięcy złotych.

Co przytoczone zdarzenia mają ze sobą wspólnego? Pozornie nic. Pozornie.

Po zagłębieniu się w umowy i dokumenty księgowe, a także ogólnodostępne rejestry dowiedzieliśmy, że:

- udziałowcami firmy Grupa PRC są Sebastian Chachołek i Marek Skała
- jednym z udziałowców firmy Be Public jest Sebastian Chachołek
- właścicielem spółki Panorama Silesia jest Sebastian Chachołek
- jednym z dyrektorów Grupy PRC jest Michał Raszka
- w zarządzie śląskiego oddziału Polskiego Stowarzyszenia Public Relations zasiadają dyrektor Grupy PRC – Michał Raszka i naczelnik Wydziału Promocji i Informacji Urzędu Miasta Rybnika – Krzysztof Jaroch - więcej na ten temat
- ponadto Marek Skała jest właścicielem firmy Megalit Instytut Szkoleń.

Idźmy dalej.

Rozmawialiśmy z kilkoma niezależnymi ekspertami zajmującymi się tworzeniem strategii, w tym dokumentów strategicznych dla samorządów. Ich zdaniem, rynkowa cena takich opracowań jak strategia promocji czy strategia sportu, to około 30, góra 50 tysięcy złotych. - Czasy, kiedy za takie opracowania „kasowało się” po 100 tysięcy złotych dawno minęły. Konkurencja na rynku jest ogromna – usłyszeliśmy od jednego ze specjalistów.

Dlaczego więc z zapytań ofertowych przeprowadzonych przez Urząd Miasta Rybnika wynikało, że opracowanie strategii sportu powinno kosztować 96,5 tys. złotych, a strategii promocji 72 tys. złotych? 

Odpowiedź na to pytanie może przynieść informacja kogo miasto poprosiło o wycenę. Otóż okazuje się, że prócz Grupy PRC, ofertę wykonania strategii sportu złożyły firmy należące do właścicieli Grupy PRC: BE Public Sp. z o.o. (104 550 zł) oraz Megalit Instytut Szkoleń Marek Skała (113 160 zł).

Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku strategii promocji. Wydział Promocji i Informacji w procesie wyłaniania wykonawcy również posłużył się ofertami firm należących do Sebastiana Chachołka i Marka Skały. W tym postępowaniu oferty złożyły agencje: Be Public Sp. z o.o. (72 693 zł), Grupa PRC Sp. z o.o. (72 078 zł) oraz Megalit Instytut Szkoleń (72 570 zł). Jedyną spółką spoza „układu” która złożyła ofertę, była firma Bringmore advertising Włodzimierz Rajczyk (zaoferowała 72 742,20 zł). W tym miejscu dodać należy, że Grupa PRC w przeszłości współpracowała z firmami Włodzimierza Rajczyka, startując wspólnie w przetargach jako konsorcjum.

- Taki tryb zlecenia wykonania strategii budzi podejrzenie, że firmy które złożyły oferty, służyły tylko za „słupy” i miały umożliwić udzielenie zamówienia konkretnej firmie, za z góry ustaloną kwotę. Istnieje więc bardzo poważne podejrzenie zachowań korupcyjnych – ocenia Grzegorz Makowski z Fundacji Batorego, dyrektor programu Odpowiedzialne Państwo.

Dokładnie w takim samym tonie wypowiada się Grzegorz Wójkowski z Fundacji Bona Fides, która w swojej misji ma dbanie o przejrzystość życia publicznego i przeciwdziałanie korupcji w instytucjach publicznych. - Według mnie w tej sprawie zachodzi podejrzenie zachowań korupcyjnych. Firmy, które występowały w zapytaniach ofertowych są ze sobą mocno powiązane, więc ciężko jest przyjąć, że rzeczywiście ze sobą konkurowały. Uważam, że o całej sprawie jak najszybciej powinna zostać powiadomiona prokuratura, może także Centralne Biuro Antykorupcyjne – uważa.

Urzędnicy, którzy odpowiadają za przeprowadzenie zapytań ofertowych w tak nieprzejrzysty sposób nie mają sobie nic do zarzucenia. - Zapytania ofertowe w tej sprawie wysłane zostały zgodnie z obowiązującymi w urzędzie miasta zasadami do kilku znanych na rynku firm – odpowiada ogólnikowo Krzysztof Jaroch – naczelnik Wydziału Promocji i Informacji. 

Podobnie tłumaczy się Joanna Wilaszek – naczelnik Wydziału Polityki Społecznej, który zlecał wykonanie strategii sportu. Zdradza jednak według jakiego klucza jej wydział wysyłał zapytania do takich a nie innych przedsiębiorstw. - Firmy te były Miastu znane z prowadzonego wcześniej postępowania, w zakresie przygotowania „Strategii promocji Miasta Rybnika na lata 2014-2019” - tłumaczy naczelnik Wilaszek.

O wyjaśnienie tego, dlaczego zapytania ofertowe zostały przeprowadzone w sposób budzący podejrzenia o korupcję poprosiliśmy też byłego prezydenta Rybnika. - Jeśli formułuje pan tak poważne zarzuty, proszę skierować tę sprawę do prokuratury - powiedział nam przez telefon zdenerwowany Adam Fudali.

Na marginesie sprawy dodajmy, że koszty powyższych dokumentów to jedno, a jakość wykonania to drugie. O tym, że strategia sportu prawdopodobnie trafi do kosza, pisaliśmy Wam już 10 marca.

Wróćmy jeszcze do kampanii wyborczej przed wyborami samorządowymi. Ze sprawozdania finansowego komitetu wyborczego Adam Fudali Blok Samorządowy Rybnik wynika, że wydał na kampanię wyborczą 172 828 złotych. Z tej kwoty ponad 136 tysięcy złotych trafiło na konto firmy Be Public. Mamy jednak dowody na to, że w praktyce kampanią Adama Fudalego zajmowali się pracownicy Grupy PRC. Dotarliśmy do dokumentów, z których jasno wynika, że jednym z głównych kreatorów kampanii wyborczej Adama Fudalego był znajomy Krzysztofa Jarocha - Michał Raszka - Dyrektor Działu Komunikacji i Strategii Medialnych Grupy PRC.

- Czy nie uważa Pan, że prowadzenie kampanii wyborczej komitetu Adam Fudali Blok Samorządowy Rybnik przez firmę Be Public jest konfliktem interesu i rodzi podejrzenie o finansowanie kampanii wyborczej kandydata ze środków publicznych? - to pytanie zadaliśmy Krzysztofowi Jarochowi. - Nie mam wiedzy na ten temat – odpowiedział naczelnik.

Z naszych informacji wynika jednak, że Krzysztof Jaroch mija się z prawdą i ma dogłębną wiedzę na ten temat. Okazuje się bowiem, że naczelnik Jaroch był jedną z osób odpowiedzialnych za kampanię Adama Fudalego. Mało tego, zajmował się promocją byłego prezydenta w godzinach swojej pracy w Urzędzie Miasta Rybnika. Na przykład, posługując się prywatnym adresem e-mail akceptował projekty graficzne plakatów czy ulotek Bloku Samorządowego Rybnik.

- Polskie prawo generalnie nie karze za samo wystąpienie konfliktu interesów, zresztą byłoby to dość trudne do usankcjonowania. Powstała w Rybniku sytuacja rodzi jednak podejrzenie, że kampania urzędującego prezydenta mogła być finansowana ze środków publicznych lub finansowanie to naruszało przepisy jeszcze w inny sposób. Zresztą sam fakt, że komitet wyborczy próbował zataić współpracę z firmą PRC oznacza, że autorzy tego rozwiązania po prostu się go wstydzili – ocenia Grzegorz Makowski z Fundacji Batorego.

Jego zdaniem, nowe władze Rybnika powinny jak najszybciej wyjaśnić sprawę. W jaki sposób? - Przede wszystkim, sprawą powinno zająć się Centralne Biuro Antykorupcyjne i prokuratura. Ale warto też pomyśleć o tym, jak zapobiec takim konfliktom interesów w przyszłości. Przy odrobinie wysiłku i dobrej woli, rybnicki samorząd mógłby, jak baron Münchhausen, sam wyciągnąć się z tego bagienka za włosy, zrobić porządny audyt i rozpocząć np. publikowanie w Internecie wszystkich zawieranych przez magistrat umów? Ale musiałby zrobić to już teraz, a nie czekać do następnych wyborów - zastanawia się Grzegorz Makowski.

Umowy z Grupą PRC i powiązanymi z nią firmami ze strony Miasta podpisywali:

- 24.04.2014 – umowa z Grupą PRC na wykonanie Strategii Promocji Miasta Rybnika – Prezydent Miasta  - Adam Fudali (wartość: 72 078 zł)

- 12.05.2014 – umowa ze spółką Panorama Silesia na projekt wydawnictwa promocyjnego – Sekretarz Miasta – Daniela Lampert i Naczelnik Wydziału Promocji i Informacji – Krzysztof Jaroch (wartość 22 755 zł)

- 29.08.2014 – umowa z Grupą PRC na opracowanie Strategii Rozwoju Miasta Rybnika – Zastępca Prezydenta Rybnika – Ewa Ryszka i Naczelnik Wydziału Polityki Społecznej – Joanna Wilaszek (wartość: 96 555 zł)

- jak informuje rzecznik prasowa Urzędu Miasta Rybnika – Agnieszka Skupień, o wyborze Grupy PRC na wykonawcę szkoleń dla szkół decydowały „osoby zarządzające oświatą”. Wyjaśnijmy więc, że w 2014 roku za oświatę w Rybniku odpowiadała wiceprezydent Joanna Kryszczyszyn oraz naczelnik Wydziału Edukacji – Katarzyna Fojcik.